Giáo trình mô đun Ấp trứng gà - Nghề: Nuôi và phòng trị bệnh cho gà
Giới thiệu mô đun:
Nguời học sau khi học xong mô đun này có khả năng Chuẩn bị điều kiện
vào máy ấp, chuẩn bị trứng ấp, chuyển trứng vào máy ấp và máy nở, vận hành
máy ấp và máy nở, kiểm tra trứng ấp, ra gà và phân loại, làm vacxin, chăm sóc
và vận chuyển gà con.
Mô đun này được giảng dạy theo phương pháp dạy học tích hợp giữa lý
thuyết và thực hành, kết thức mô đun được đánh giá bằng phương pháp trắc
nghiệm và làm bài tập thực hành.
Bài 1: Chuẩn bị điều kiện vào máy ấp
Mục tiêu:
- Mô tả được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy ấp, máy nở.
- Xác định phương pháp vệ sinh sát trùng trạm ấp, vệ sinh sát trùng máy
ấp và máy nở.
- Thực hiện vận hành thử, sửa chữa điều chỉnh các hư hỏng máy ấp máy nở.
- Xác định phương pháp vệ sinh và bảo dưỡng trạm ấp khi không hoạt động.
- Xây dựng được nội quy vệ sinh tại trạm ấp.
A. Nội dung:
1.1. Máy ấp trứng gà
1.1.1. Vỏ máy
Vỏ máy bao gồm các thành phần xung quanh máy, trần máy và sàn máy. ở
một số máy lớn người ta tận dụng nền nhà làm sàn máy luôn. Vỏ máy có nhiệm
vụ ngăn cách môi trường giữa bên trong và bên ngoài máy. Vỏ máy còn phải
chịu lực vì nhiều bộ phận của máy được gắn vào thành và nóc máy. Vì các chức
năng trên, vỏ máy ấp phải được làm bằng vật liệu cách nhiệt tốt và có độ cứng
nhất định.
Để cách nhiệt tốt, trước đây vỏ máy thường được làm bằng hai lớp gỗ dán
ở giữa có khung gỗ chịu lực và bông thuỷ tinh cách nhiệt. Một số loại máy đơn
giản, ở giữa hai lớp gỗ dán còn bỏ không hoặc cho mùn cưa, trấu để cách nhiệt.
Lớp vỏ này cách nhiệt tốt, cứng nhưng lại không chịu được độ ẩm cao. Khi máy
ấp lâu không hoạt động hoặc bị cọ rửa nhiều các lớp gỗ dán dễ bị phồng rộp,
bong. Về mặt vệ sinh, bề mặt gỗ dễ thấm các chất bẩn làm môi trường tốt cho
nấm mốc, vi khuẩn phát triển. Chưa kể vỏ gỗ còn là mục tiêu tấn công của mối,
mọt. Để tránh các nhược điểm này, các máy ấp thế hệ mới không dùng vỏ gỗ dán
nữa.
Vỏ của các máy ấp thế hệ mới thường được làm bằng các vật liệu có thể
thoả mãn các yêu cầu kỹ thuật: cứng, nhẹ, chịu ẩm, cách nhiệt, dễ vệ sinh. Vì
vậy vỏ máy được làm bằng hợp kim nhôm hoặc nhựa ở bề mặt các tấm lắp ghép.
ở giữa hai mặt là lớp xốp cách nhiệt (styropo) có kèm theo khung kim loại chịu
lực với các lỗ khoan sẵn tiện lợi cho việc lắp ráp các mảnh với nhau.
Nguời học sau khi học xong mô đun này có khả năng Chuẩn bị điều kiện
vào máy ấp, chuẩn bị trứng ấp, chuyển trứng vào máy ấp và máy nở, vận hành
máy ấp và máy nở, kiểm tra trứng ấp, ra gà và phân loại, làm vacxin, chăm sóc
và vận chuyển gà con.
Mô đun này được giảng dạy theo phương pháp dạy học tích hợp giữa lý
thuyết và thực hành, kết thức mô đun được đánh giá bằng phương pháp trắc
nghiệm và làm bài tập thực hành.
Bài 1: Chuẩn bị điều kiện vào máy ấp
Mục tiêu:
- Mô tả được cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy ấp, máy nở.
- Xác định phương pháp vệ sinh sát trùng trạm ấp, vệ sinh sát trùng máy
ấp và máy nở.
- Thực hiện vận hành thử, sửa chữa điều chỉnh các hư hỏng máy ấp máy nở.
- Xác định phương pháp vệ sinh và bảo dưỡng trạm ấp khi không hoạt động.
- Xây dựng được nội quy vệ sinh tại trạm ấp.
A. Nội dung:
1.1. Máy ấp trứng gà
1.1.1. Vỏ máy
Vỏ máy bao gồm các thành phần xung quanh máy, trần máy và sàn máy. ở
một số máy lớn người ta tận dụng nền nhà làm sàn máy luôn. Vỏ máy có nhiệm
vụ ngăn cách môi trường giữa bên trong và bên ngoài máy. Vỏ máy còn phải
chịu lực vì nhiều bộ phận của máy được gắn vào thành và nóc máy. Vì các chức
năng trên, vỏ máy ấp phải được làm bằng vật liệu cách nhiệt tốt và có độ cứng
nhất định.
Để cách nhiệt tốt, trước đây vỏ máy thường được làm bằng hai lớp gỗ dán
ở giữa có khung gỗ chịu lực và bông thuỷ tinh cách nhiệt. Một số loại máy đơn
giản, ở giữa hai lớp gỗ dán còn bỏ không hoặc cho mùn cưa, trấu để cách nhiệt.
Lớp vỏ này cách nhiệt tốt, cứng nhưng lại không chịu được độ ẩm cao. Khi máy
ấp lâu không hoạt động hoặc bị cọ rửa nhiều các lớp gỗ dán dễ bị phồng rộp,
bong. Về mặt vệ sinh, bề mặt gỗ dễ thấm các chất bẩn làm môi trường tốt cho
nấm mốc, vi khuẩn phát triển. Chưa kể vỏ gỗ còn là mục tiêu tấn công của mối,
mọt. Để tránh các nhược điểm này, các máy ấp thế hệ mới không dùng vỏ gỗ dán
nữa.
Vỏ của các máy ấp thế hệ mới thường được làm bằng các vật liệu có thể
thoả mãn các yêu cầu kỹ thuật: cứng, nhẹ, chịu ẩm, cách nhiệt, dễ vệ sinh. Vì
vậy vỏ máy được làm bằng hợp kim nhôm hoặc nhựa ở bề mặt các tấm lắp ghép.
ở giữa hai mặt là lớp xốp cách nhiệt (styropo) có kèm theo khung kim loại chịu
lực với các lỗ khoan sẵn tiện lợi cho việc lắp ráp các mảnh với nhau.
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình mô đun Ấp trứng gà - Nghề: Nuôi và phòng trị bệnh cho gà", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- giao_trinh_mo_dun_ap_trung_ga_nghe_nuoi_va_phong_tri_benh_ch.pdf
Nội dung text: Giáo trình mô đun Ấp trứng gà - Nghề: Nuôi và phòng trị bệnh cho gà
- 10 Giá đỡ khay ấp b) Khay đựng trứng Khay đựng trứng ở máy ấp gọi là khay ấp còn ở máy nở gọi là khay nở. Khay ấp đựng các trứng đưa vào ấp và phải giữ cho tất cả trứng ở trong khay nằm theo một tư thế nhất định: đầu nhọn xuống dưới, đầu có buồng khí lên trên. Các khay đựng trứng cũng rất đa dạng. Khay ấp có thể làm bằng gỗ, bằng kim loại hoặc bằng nhựa. Khay bằng gỗ hoặc có khung gỗ khi ngâm nước dễ bị cong vênh hoặc mau mục, dễ xộc xệch, khay kim loại có ưu điểm chắc, bền nhưng nặng khó thao tác. Ở các máy thế hệ mới khay ấp được làm bằng nhựa vừa dễ gia công, nhẹ, bền lại dễ vệ sinh sát trùng. Công suất và kích thước các khay ấp cũng thay đổi tuỳ theo công suất và loại máy. Một khay ấp có thể chứa từ 90 tới 180 quả trứng gà. Phụ thuộc vào sức chứa, kích thước của khay ấp sẽ thay đổi theo. Về cấu tạo lòng khay có thể chia thành ba loại: khay có rãnh, khay đáy trơn và khay có lỗ. Khay có rãnh là loại khay trong lòng được chia thành nhiều rãnh chạy dọc theo chiều dài của khay. Trứng ấp sẽ được xếp vào các rãnh này
- 11 thành hàng. Nếu ở đâu rãnh còn hở người ta sẽ chèn giấy vào để tránh cho trứng khỏi bị xê dịch, va đập vào nhau khi đảo. Thông thường nếu rãnh khay được làm bằng gỗ hoặc kim loại thì khay sẽ không cần đáy vì trứng bị mắc ở rãnh. Nếu rãnh khay được làm bằng loại vật liệu có độ đàn hồi thì khay phải có đáy (bằng lưới hoặc kim loại đục lỗ để đảm bảo độ thông thoáng). Ở một vài loại máy khay không có rãnh, đáy khay là một mặt phẳng có đục lỗ để đảm bảo thông thoáng. Loại này có ưu điểm là tận dụng tới mức tối đa công suất của khay. Trứng nhỏ thì khay chứa được nhiều, trứng to khay chứa được ít. Tuy nhiên vì không có rãnh nên xếp trứng ấp vào loại khay này khó hơn. Khi cần loại bỏ một vài quả trứng trong khay nếu không cẩn thận sẽ làm xô toàn bộ trứng có trong khay ấp. Khay có lỗ hiện nay được coi là tiên tiến nhất. Khay thường được làm bằng nhựa, có lỗ cho từng quả trứng, giữa các quả trứng có các mép nhựa ngăn cách không cho chúng và đập vào nhau hoặc lăn ra ngoài. Các khay của máy thế hệ mới trong lòng còn được chia ra làm ba loại lỗ để có thể xếp vừa cả ba loại trứng: to, vừa và nhỏ. Các khay có lỗ có ưu điểm nhẹ, thao tác nhanh, thuận tiện và có thể lấy bất cứ quả trứng nào trong khay ra mà không ảnh hưởng gì tới các trứng xung quanh. Khay trứng ấp máy công nghiệp Khay trứng nở máy công nghiệp
- 12 Khay trứng ấp máy bán công nghiệp Khay trứng nở máy bán công nghiệp 1.1.4. Hệ thống đảo trứng Để các phôi khỏi bị dính vào vỏ và phát triển tốt hơn trong quá trình ấp người ta phải đảo trứng. ở các máy ấp công nghiệp việc đảo trứng được thực hiện bằng hai cách: dùng môtơ để đẩy cần đảo hoặc dùng hơi nén. Ở các máy đảo dùng môtơ, hệ thống đảo được hoạt động như sau: một đồng hồ thời gian chạy điện sẽ đúng chu kỳ từ 1 đến 2 giờ một lần bật môtơ đảo. Khi môtơ đảo hoạt động sẽ truyền lực vào một bánh răng hoặc cần đảo. Lực đó sẽ làm xoay trục hoặc kéo các quang treo về một phía làm các giá đỡ khay nghiêng đi. Khi góc đảo đã đạt yêu cầu 450 thì công tắc giới hạn sẽ tự động làm ngừng môtơ đảo để tới chu kỳ sau đảo ngược lại. Các máy dùng khí nén để đảo cũng hoạt động tương tự. Đồng hồ thời gian sẽ mở van khí nén đi vào các giàn đỡ khay. Ở các giàn này có gắn pít tông có hai van khí để đẩy hai chiều ngược nhau. Khí nén vào sẽ đẩy pít tông truyền lực vào quang treo làm các cột giá đỡ khay bị nghiêng đi và trứng được đảo. Để đề phòng môtơ bị hỏng trong khi ấp, ở một số loại máy công suất nhỏ còn được trang bị thêm cần đảo tay. Khi môtơ hỏng người ta có thể lắp cần đảo tay và đảo trứng không cần đến môtơ. 1.1.5. Hệ thống thông thoáng Thông thoáng luôn luôn là một vấn đề hết sức quan trọng ở máy ấp công nghiệp. Thông thoáng ảnh hưởng trực tiếp tới cân bằng nhiệt, tới độ ẩm và nồng
- 13 độ O2, CO2 ở trong máy. Hệ thống thông thoáng được chia thành ba phần: lỗ hút khí, lỗ thoát khí và quạt gió. Các máy ấp thường chỉ có một lỗ hút khí. Lỗ này có thể đặt ở các vị trí khác nhau của máy như mặt trước máy, mặt sau máy hoặc trên nóc máy nhưng không bao giờ nằm ở gần cửa thoát khí. Dù nằm ở vị trí nào, không khí cũng qua lỗ này theo đường ống vào phía sau quạt gió. Quạt quay tạo nên lực hút trong ống và đẩy không khí mới vào đi khắp trong máy. Khác hẳn với lỗ hút khí, lỗ thoát khí có thể là một hoặc nhiều lỗ và thường nằm ở nóc máy hoặc gần nóc máy. Sở dĩ như vậy vì khí nóng (không khí cũ) bốc lên trên sẽ được đẩy ra ngoài dễ dàng không bị ứ đọng gây nhiệt độ cao cục bộ. Tuỳ theo thiết kế của từng loại máy mà người ta lắp cửa điều chỉnh lượng khí ra vào máy ở lỗ hút hoặc thoát khí ở cả hai. Các máy ấp cũ, công suất nhỏ thì cửa điều chỉnh này đóng mở bằng tay. ở một số máy ấp hiện đại, cửa này được gắn một môtơ nhỏ để tự động điều chỉnh độ mở đáp ứng yêu cầu của chế độ ấp đặt ra. Quạt gió trong máy ấp có nhiệm vụ đảo đều không khí trong máy, đảm bảo cho nhiệt độ và độ ẩm ở các vùng khác nhau đều xấp xỉ như nhau. Lưu lượng gió phụ thuộc vào tốc độ và sải cánh của quạt. Quạt có sải cánh lớn, thường chỉ được lắp một cái trong máy có tốc độ từ 800 tới 1000 vòng/phút. Quạt có sải cánh nhỏ nhưng tốc độ lớn thường được dùng ở các máy ấp đa kỳ có công suất lớn. Trong một máy người ta có thể lắp từ 4 tới 6 quạt thành một dây. Các quạt này có tốc độ xấp xỉ 1750 vòng/phút. Tuỳ loại máy quạt gió được lắp ở các vị trí rất khác nhau. Quạt có thể gắn trên nóc máy quạt xuống, từ tường sau máy quạt ra phía trước hoặc từ hai thành bên máy thổi vào nhau. Đối với máy ấp đa kỳ vào một đầu, ra một đầu thì các quạt gió lại được đặt ở phía cửa vào để thổi về phía cửa ra. 1.1.6. Hệ thống cấp nhiệt Để cấp nhiệt độ và ổn định cho máy ấp người ta dùng các thiết bị sau: cảm nhiệt hoặc nhiệt kế công tắc hoặc màng ête và dây may so cấp nhiệt. Cảm nhiệt là một thiết bị hiện đại có mức độ tin cây cao, độ chính xác lớn cho phép đo tới 0,010C. Cảm nhiệt hoạt động sẽ truyền tín hiệu về làm đóng,
- 14 ngắt dây may so ở nhiệt độ nhất định. Cảm nhiệt chỉ dùng ở các máy có hệ thống điều khiển bằng thiết bị bán dẫn. Nhiệt kế công tắc là nhiệt kế vừa làm nhiệm vụ đo nhiệt độ vừa làm công tác đóng ngắt mạch điện. Dây này nằm trong ống thuỷ tinh có thuỷ tinh lên xuống theo nhiệt độ. Khi nhiệt độ tăng, thuỷ ngân nở ra và dâng lên trong ống. Hai đầu dây điện có một đầu được đấu vào sợi dây kim loại và một đầu được đấu vào chỗ thuỷ ngân. Khi cột thuỷ ngân dâng lên chạm vào sợi dây kim loại giới hạn nhiệt độ thì sẽ có dòng điện chạy qua. Dòng điện này sẽ điều khiển công tắc tự ngắt điện của dây may so, ngừng cấp nhiệt cho máy. Khi nhiệt độ hạ xuống, cột thuỷ ngân hạ theo làm ngắt mạch điện điều khiển đi qua nhiệt kế. Nhờ đó công tắc từ lại nối mạch cho dây may so cấp nhiệt cho máy. Cơ chế hoạt động của màng ête cũng tương tự chỉ khác là ête giãn nở hoặc co lại làm thay đổi chiều dày của lá đông và làm nối hoặc ngắt mạch điện điều khiển. Dây may so là dây điện trở mà khi có dòng điện chạy qua sẽ nóng lên và toả nhiều nhiệt. Ngày nay các dây may so thường dùng là loại đã được bọc một lớp cách điện. Loại dây này có ưu thế là bền vì không bị oxy hoá và va chạm hơn nữa lại an toàn. Ở một số máy ấp hiện đại công suất lớn thường sử dụng hai dây may so: một dây chính và một dây phụ. Khi trứng mới đưa vào ấp nhiệt độ của máy thấp hơn nhiều so với yêu cầu, khi đó cả hai dây đều hoạt động, để cấp nhiệt tới mức tối đa cho máy. Khi còn cách nhiệt độ yêu cầu khoảng 20C thì dây phụ sẽ tắt để một mình dây chính cấp nhiệt. Để tránh trường hợp nhiệt độ môi trường cao, trứng ấp lâu toả nhiệt làm tăng nhiệt độ trong máy lên quá mức cho phép mặc dù dây may so không hoạt động, ở một số loại máy ấp còn được lắp quạt hút khí nóng hoặc giàn ống nước lạnh. Khi vượt quá nhiệt độ yêu cầu quạt hút sẽ được tự động bật lên hút nhanh khí nóng ra ngoài hoặc van nước lạnh sẽ mở ra. Dòng nước lạnh khi chảy qua giàn ống trong máy sẽ thu nhiệt làm hạ nhiệt độ trong máy.
- 15 1.1.7. Hệ thống tạo ẩm Có rất nhiều cách để tạo ra độ ẩm bên trong máy ấp. Hầu như mỗi loại máy lại có một kiểu tạo ẩm riêng. Tuy nhiên về nguyên lý chung chỉ có hai dạng: dùng diện tích bề mặt cho nước bay hơi và phun nước dưới dạng sương mù. Muốn đo độ ẩm của không khí trong máy phải dùng ẩm kế hoặc nhiệt kế bấc ẩm. Nhưng muốn điều khiển được hệ thống tạo ẩm thì cả ẩm kế hoặc nhiệt kế bấc ẩm phải là loại đặc biệt chế tạo riêng cho máy ấp, làm được chức năng đóng ngắt mạch điện điều khiển. Khi mạch điều khiển có dòng điện chạy qua thì cuộn dây của van điện từ sẽ hút lõi sắt lên và mở cho nước đi qua để vào bộ phận tạo ẩm trong máy. Khi đã đủ độ ẩm cần thiết, mạch điện sẽ bị ngắt và van điện từ sẽ tự động đóng lại không cho nước đi qua nữa. Nếu là loại máy dùng diện tích bề mặt cho nước bay hơi thì nước vào máy không cần có áp suất cao. Muốn điều chỉnh độ ẩm trong máy chỉ cần thay đổi diện tích có nước là đủ. Trong cùng một điều kiện như nhau, diện tích mặt nước càng lớn thì nước bay hơi càng nhiều. Diện tích mặt nước giảm thì nước bay hơi ít hơn do đó độ ẩm trong máy thấp hơn. Đối với các loại máy tạo ẩm bằng cách đưa nước vào không khí dạng sương mù thì nước vào máy có thể là nước có áp suất cao hoặc không. Nếu là loại thiết kế nước không cần áp suất cao thì khi vào máy nước phải bị va đập thật mạnh với mặt lưới chắn. Lực va đập này sẽ làm các giọt nước lớn vỡ vụn ra thành các hạt nhỏ li ti và bị gió của quạt thổi đi tạo độ ẩm trong máy. Nếu là nước đã được qua bơm nén có áp lực cao, khi vào máy nước sẽ đi tới vòi phun. Do cấu tạo của vòi phun, nước vào sẽ xoáy và phun qua một lỗ nhỏ tạo thành một luồng bụi nước hình phễu và được quạt gió thỏi đi khắp trong máy. Nói chung các máy ấp công nghiệp đều có khả năng cung cấp đủ độ ẩm cần thiết cho máy dù bộ phận tạo ẩm được thiết kế theo kiểu nào. Điểm khác so với hệ thống nhiệt là khi độ ẩm trong máy vượt quá mức giới hạn (do độ ẩm môi trường quá cao) thì vẫn chưa có thiết bị để làm giảm tương tự như máy hút bụi.
- 16 1.1.8. Hệ thống bảo vệ Ở máy ấp hệ thống bảo vệ bao gồm các thiết bị được lắp nhằm ngăn chặn hoặc thông báo trước các sự cố có thể xảy ra làm hỏng máy ấp hoặc trứng ấp. Tín hiệu dễ nhận thấy nhất của hệ thống này khi hoạt động là chuông báo động kêu vang và đèn đỏ bật sáng. Đối với máy ấp quan trọng nhất là chế độ nhiệt. Vì vậy kể cả các máy đã cũ bao giờ hệ thống nhiệt cũng được gắn chuông và đèn báo động. Một nhiệt kế công tắc hoặc một màng ête sẽ làm nhiệm vụ giới hạn mức dao động nhiệt độ cho phép. Khi nhiệt độ vượt ra ngoài giới hạn (quá cao, quá thấp) thì dòng điện điều khiển đi qua sẽ làm cho chuông reo và đèn sáng. ở một số máy ấp hiện đại ngoài chuông và đèn thì khi xảy ra nhiệt độ cao trong máy cửa thoát khí của máy sẽ được tự động mở to hết cỡ và quạt hút làm việc. Ngược lại khi trong máy chưa đạt nhiệt độ cần thiết thì cửa máy sẽ khép kín lại, dây may so phụ sẽ cùng hoạt động. Phần thứ hai được đa số các loại máy ấp công nghiệp lắp hệ thống bảo vệ là thông thoáng. Tuỳ theo loại máy các sự cố sau sẽ làm chuông kêu và đèn báo động bật sáng. - Quạt gió đang chạy vì lý do nào đó bị dừng lại hoặc quay không đủ tốc độ. - Công tắc tổng của máy bật, cửa máy đóng mà không bật quạt gió. Ở một vài loại máy thế hệ mới hệ thống đảo và tạo ẩm cũng được lắp bộ phận bảo vệ để phòng các trường hợp sau: - Mô tơ đảo không khởi động được. - Mô tơ đảo chạy nhưng không đảo nổi tới giới hạn. - Đang đảo bị kẹp khay (quá tải). - Độ ẩm trong máy vượt quá giới hạn cho phép quá nhiều. Ngoài ra để bảo vệ các mô tơ và phần điện các máy ấp hiện đại đều có các cầu chì tự động cho từng thiết bị một. Khi điện yếu, cường độ dòng điện tăng quá mức sẽ làm các cầu chì này tự động ngắt điện tránh cho các thiết bị điện bị nóng và cháy.
- 17 1.2. Vệ sinh sát trùng trạm ấp - Chuẩn bị dụng cụ cầm thiết: Ống nhựa dẫn nước, chổi, bàn chải, xô, chậu, xà phòng, thuốc sát trùng, nguồn nước có áp suất, bình phun tay hoặc phun máy, bàn cào nước, giẻ lau, găng tay cao su - Công việc hàng ngày: + Các phòng máy ấp, máy nở phải được lau rửa sàn từ một tới hai lần trong ngày. Sau khi lau xong dùng khăn lau thấm crezin 3% sát trùng lại. + Các phòng chọn, xếp trứng, phòng chọn gà con, phòng kiểm tra sinh học hàng ngày sau khi kết thúc công việc phải được cọ rửa, lau sàn nhà ngay và lau lại bằng crezin 3% . + Hàng ngày phải lau sàn phòng lạnh bảo quản trứng bằng formol 2% và crezin 3%. + Quét bụi ở các cửa ra vào, cửa sổ và dùng khăn có thấm Desinfectol 4ml/l để lau. + Trong khi làm việc nếu có trứng rơi vỡ phải lau ngay chỗ đó và dùng khăn thấm Desinfectol 4 ml/l lau sát trùng lại. + Thay thuốc sát trùng ở các khay và nếu trong khay có đặt bao tải thì phải giặt bao trước khi đổ thuốc mới. + Các bàn chọn trứng, chọn gà kiểm tra sinh học phải được cọ rửa sạch sẽ và lau sát trùng bằng Desinfectol 4 ml/l sau khi sử dụng hàng ngày. - Công việc hàng tuần: Ngoài các việc phải làm hàng ngày, ngày cuối tuần (hoặc một vài ngày khác trong tuần) phải làm thêm một số việc sau: + Quét mạng nhện ở trần nhà, góc tường. + Rửa nhà, tường, cửa sổ, cửa ra vào của các phòng trong trạm ấp. Có thể làm lần lượt mỗi ngày một vài phòng. Dùng xà phòng hoà với nước và lấy chổi cứng hoặc bàn chải cọ kỹ bề mặt, sau đó lấy vòi nước áp suất cao phun cho sạch hết xà phòng. Dùng khăn thấm khô nước hoặc đợi cho khô rồi dùng bình phun phun formol 2% hoặc desinfectol 4 ml/l sát trùng. + Quét bụi trên nóc các máy ấp, máy nở.
- 18 - Công việc hàng tháng: + Mỗi tháng phải tổng vệ sinh trạm ấp một lần: Cọ rửa tất cả các phòng của trạm ấp như làm hàng tuần. Ngoài ra đưa toàn bộ bàn ghế, dụng cụ làm việc ra khu vệ sinh dùng nước xà phòng cọ rửa sạch. Sau đó đợi cho ráo nước dùng khăn thấm desinfectol 4 ml/l lau lại. + Đối với những phòng nhỏ, có thể đóng kín được như kho đựng dụng cụ vệ sinh, kho dăm bào, kho hộp đựng gà sau khi lau dọn xong thì xông sát trùng (nên làm vào cuối giờ). Liều lượng xông: 17,5 thuốc tím với 35 ml formol cho mỗi mét khối thể tích phòng, thời gian tối thiểu là 1 tiếng. Nếu có khó khăn về thuốc thì ít nhất ba tháng phải xông một lần còn hàng tháng phải phun formol 2%. + Đối với kho dăm bào thì mỗi tháng phải được xông một lần và mỗi khi nhận dăm bào mới phải phun formol 2% và xông. Thời gian xông càng lâu càng tốt. 1.3. Vệ sinh sát trùng máy ấp, máy nở 1.3.1. Máy ấp đa kỳ Vì luôn luôn có trứng ở bên trong nên máy ấp đa kỳ không được cọ rửa vệ sinh thường xuyên. Do đó phải hết sức giữ máy sạch sẽ và thực hiện nghiêm ngặt mọi quy định về vệ sinh sát trùng đối với máy. Mỗi khi có một đợt trứng mới vào máy, đợi cho máy đạt nhiệt độ và ẩm độ cần thiết thì tiến hành xông sát trứng theo liều lượng 9g thuốc tím và 18 ml formol/1m3 thể tích máy trong 30 phút. Khi xông cần đóng kín của máy, các cửa thông thoáng của máy để đảm bảo nồng độ xông. Hàng ngày phải quét sạch sàn máy và lau lại bằng formol 2%. Nếu thiếu formol thì có thể dùng desinfectol 4 ml/l hoặc crezin 3% để lâu. Trong quá trình ấp nếu có trứng vỡ trong máy phải lau dọn và sát trùng chỗ đó ngay. Hàng ngày phải quét sạch sàn máy, trong quá trình ấp nếu có trứng vỡ trong máy phải lau dọn và sát trùng chỗ đó ngay.
- 19 Hàng năm mỗi máy ấp đa kỳ phải ngừng hoạt động tối thiểu hai tuần để vệ sinh và bảo dưỡng máy. 1.3.2. Máy nở và máy ấp đơn kỳ. Trước khi nhận trứng từ máy ấp chuyển sang, máy nở phải được vệ sinh sạch sẽ và xông sát trùng với liều lượng 17,5 g thuốc tím và 35 ml formol/1m3 thể tích máy trong thời gian 1 giờ. Sau khi chuyển trứng vào máy xong phải lau sạch sàn máy bằng crezin 3% hoặc formol 2%. Đợi cho máy đạt đủ nhiệt độ và ẩm độ cần thiết thì xông (máy có trứng) với liều lượng 9g thuốc tím và 18 ml formol/1m3 thể tích máy trong 20 phút. Sau mỗi lần ra gà, lông tơ của gà con bay khắp nơi có thể lọt vào các kẽ nhỏ của máy nên khi làm vệ sinh phải rất cẩn thận: - Tháo gỡ các nhiệt kế, màng ête của máy ra, lấy giẻ ẩm lau sạch và cất vào nơi quy định. - Đưa xe chở khay và các khay ra khu vực vệ sinh cọ rửa và sát trùng - Dùng chổi quét sạch lông tơ trong máy, nếu có máy hút bụi thì sẽ dùng sau khi quét để hút hết các lông tơ rơi vào các kẽ và góc máy. - Nếu quạt có thể tháo lắp dễ dàng thì nên tháo đưa ra ngoài vệ sinh. - Dùng bàn chải, nước xà phòng cọ rửa các vết bẩn, vết máu hoặc trứng vỡ có trong máy. Bên ngoài máy cũng làm như vậy. - Dùng vòi nước có áp suất phun cho sạch hết xà phòng rồi dùng giẻ lau khô nước. - Lấy bình phun phun dung dịch formol 2% hoặc desinfectol 4 ml/l để sát trùng máy. Nếu không có bình phun phải lấy giẻ thấm thuốc giát trùng lau toàn bộ máy. Lắp vào máy toàn bộ các phần đã tháo gỡ ra để vệ sinh (nhiệt kế, màng ête, quạt, giá đỡ khay, khay ). - Cho máy chạy thử. Khi máy đạt đủ nhiệt độ và ẩm độ cần thiết thì tiến hành xông sát trùng theo liều lượng: 17,5 g thuốc tím và 35 ml formol/1m3 thể
- 20 tích máy trong tối thiểu là một tiếng. Khi xông phải đóng kín các cửa thông gió và cửa của máy. - Máy nở lâu không dùng khi dùng lại phải được vệ sinh sát trùng như đối với máy ấp lâu không dùng. - Máy ấp đơn kỳ cũng được vệ sinh giống như máy nở vì máy ấp đơn kỳ có thể ấp và nở trong cùng một máy. 1.4. Vận hành thử máy ấp, máy nở Sau khi vệ sinh xong cho máy vận hành thử cho máy đạt đến nhiệt độ, độ ẩm cần thiết. Cụ thể: - Đóng điện máy ấp, máy mở. - Kiểm tra hoạt động của bộ phận tạo nhiệt. - Kiểm tra hoạt động của bộ phận tạo ẩm. - Kiểm tra hoạt động của hệ thống thông thoáng - Kiểm tra hoạt động của bảng điều khiển tín hiệu - Kiểm tra hoạt động của hệ thống đảo trứng. 1.5. Sửa chữa, điều chỉnh các hƣ hỏng Sau khi cho máy vận hành thử, đồng thời kiểm tra chi tiết từng bộ phận xem có bộ phận nào bị hư hỏng, sai sót kỹ thuật không. Nếu có hỏng hóc, sai sót kỹ thuật thì phải ngắt điện tìm nguyên nhân để tìm cách khắc phục như: Thay thế hoặc sửa chữa trước khi đưa trứng vào ấp. 1.6. Vệ sinh và bảo dƣỡng trạm ấp không hoạt động - Trong thời gian trạm ấp không hoạt động cần kiểm tra tất cả các máy móc có trong trạm ấp, bảo dưỡng, sữa chữa và thay thế những bộ phận bị hỏng. - Tháo các nhiệt kế ra khỏi máy và cất vào kho phụ tùng. - Tất cả các máy móc phải được cọ rửa, vệ sinh sạch sẽ và đóng kín cửa. - Các dụng cụ phương tiện làm việc của vệ sinh phải được cọ rửa, sát trùng và cất vào nơi qui định. Cần đảm bảo khô ráo.
- 21 - Không đưa các dụng cụ của trạm ấp ra ngoài để dùng ở nơi khác. - Tháo hết nước ở các bể, tháp nước và quét vôi bên trong. Giữ bể khô và đậy kín nắp cho tới khi dừng lại. - Khu vực xung quanh trạm ấp phải cắt cỏ mỗi khi cỏ mọc quá dày và quét dọn sạch các rác rưởi nếu có. - Không để người lạ hoặc người không có phận sự vào trạm ấp. - Khi xong các công việc tại trạm ấp lúc ra phải đóng kín toàn bộ các cửa của trạm ấp. - Trước khi trạm ấp hoạt động lại phải tiến hành tổng vệ sinh toàn bộ máy móc, nhà cửa, dụng cụ có trong trạm ấp và sát trùng cẩn thận. 1.7. Xây dựng nội quy vệ sinh tại trạm ấp Nội quy của các trạm ấp có thể không giống nhau hoàn toàn do sự khác biệt về cơ sở vật chất, kỹ thuật cũng như điều kiện thực tế cho phép. Dưới đây là những điểm mà mỗi trạm ấp đều nên làm nếu có điều kiện. 1.7.1. Đối với cán bộ và công nhân của trạm ấp - Ra vào trạm ấp phải đi qua phòng thường trực và sát trùng giày dép ở cửa ra vào. - Phải thay quần áo, tắm rửa và dùng giày dép, quần áo riêng của trạm ấp khi vào trong. Tuyệt đối không được dùng quần áo giày dép này đi ra ngoài khu vực trạm ấp hoặc mang ra ngoài. - Không được dùng quần áo dày dép của trạm ấp dành riêng cho khách. - Không mang vào hoặc để cho động vật, chim chóc vào trong khu vực trạm ấp. - Không mang đồ dùng cá nhân vào bên trong trạm ấp - Khi đi qua những nơi đặt khay thuốc sát trùng phải dẫm chân vào đó để khử trùng giày dép. - Khi làm việc nếu không có phận sự chỉ ở khu vực của mình không sang các khu vực khác khi bẩn.
- 22 - Phải giữ quần áo, giày dép sạch sẽ. Giặt và sát trùng định kỳ quần áo, giầy dép hoặc mỗi khi bẩn. 1.7.2. Đối với khách: - Những người không có phận sự không được vào trạm ấp. Nếu có việc chỉ được vào khi được sự đồng ý của người phụ trách. - Khách vào trạm ấp phải thay quần áo, tắm rửa và dùng quần áo giày dép mà trạm ấp đã dành riêng cho khách. - Khách tới thăm phải chấp hành đầy đủ nội quy vệ sinh của trạm ấp như công nhân của trạm. 1.7.3. Đối với các phƣơng tiện và dụng cụ khác - Quần áo của trạm ấp sau mỗi lần khách dùng xong phải được đưa vào xông sát trùng (17,5g thuốc tím + 35 ml formol/1m3 thể tích trong 30 phút) và giặt định kỳ để đảm bảo vệ sinh. - Giầy dép của khách dùng xong phải được cọ rửa và sát trùng lại bằng Desinfectol 4 ml/l. - Tuyệt đối không đưa các dụng cụ, trang thiết bị của trạm ấp ra ngoài hoặc cho nơi khác mượn. - Mỗi khi nhận các dụng cụ từ ngoài vào phải xông sát trùng như xông quần áo hoặc phun formol 2%. - Phòng thay quần áo của trạm ấp phải để hai khu riêng biệt để treo quần áo mặc từ ngoài đường vào và quần áo dùng ở trong trạm ấp. - Xe cộ hoặc các phương tiện khác mỗi khi đi vào trạm ấp phải được phun formol 2% để diệt trùng. - Các dụng cụ trong trạm ấp phải được bảo quản sạch sẽ cọ rửa cẩn thận mỗi khi dùng xong và sát trùng lại bằng Desinfectol 4 ml/l hoặc formol 2%. B. Câu hỏi và bài tập thực hành - Mô tả cấu tạo và chức năng các bộ phận của máy ấp trứng gà? - Mô tả phương pháp vệ sinh sát trùng trạm ấp trứng gà?