7 Cách học tiếng Anh du kích (Phần 1)

Nội dung text: 7 Cách học tiếng Anh du kích (Phần 1)

1. Thành thật với bạn, tôi không phải là một giáo viên tiếng Anh, tôi cũng không có chứng chỉ IELTS hay TOEFL hoành tráng, thậm chí tới năm 12 tuổi, tôi phải học lại tiếng Anh vỡ lòng. Nhưng năm 13 tuổi (chỉ sau một năm bắt đầu học), tôi được chọn đi thi học sinh giỏi tiếng Anh. Dù không được giải nhưng kể từ đó, tiếng Anh luôn là môn tôi luôn nằm trong top 10 của lớp với những kỳ gần đạt 10 phẩy Honestly, I’m not an English teacher, I haven’t got any IELTS or TOEFL certificates, either. Moreover, I had to study English from scratch when I was 12 years old. But when I was 13 (after only one year of studying, I was chosen to participate in an English competition. Although I didn’t win that time, my score for this subject was always among the top, and in some semesters, my final scores were nearly 10.00 . Tới thời điểm này, tôi vẫn chưa phải là một giáo viên, cũng chẳng có chứng chỉ gì. Nhưng tôi tự tin rằng khả năng tiếng Anh hiện tại có thể giúp mình: Until now, I’m not an English teacher, I haven’t got any certificates yet. But I’m confident that my current English skills can help me: ♥ Sử dụng bất cứ phần mềm máy tính nào, từ lập trình, biên soạn nhạc cho tới thiết kế đồ họa Nhiều người thốt lên tôi có năng khiếu tin học, song sự thực là tôi chỉ làm theo hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Anh mà thôi. ♥ Use any computer software, from programming, music
2. compilation to graphic design my friends often exclaim that I’m a computer genius. The truth is I just follow the English instructions for that software. ♥ Đọc các tài liệu tiếng Anh giúp ích cho công việc. Nhờ tìm được một eBook tiếng Anh về thuyết trình, mà dù vốn là một người đàn ông hướng nội (ông nội), tôi lại hay nhận được lời khen là mình thuyết trình rất có duyên. ♥ Read useful English materials that improve my job. By finding an English ebook on presentations and mastering the techniques introduced, though I’m an introverted man, many people have commented that I’ve got very charming presentations. ♥ Và nhiều thứ khác nữa: thi thoảng hỗ trợ các sếp khi cần nói chuyện với người nước ngoài, dịch phụ đề, thuyết trình bằng tiếng Anh, thậm chí viết Blog & viết sách bằng tiếng Anh, như bạn thấy cuốn sách này tôi đã viết song ngữ. ♥ And much more: sometimes I interpret during meetings between my bosses and foreigners, make English presentations, translate subtitles, or even write Blog posts and Books in English. As you can see this book is bilingual. Nói chung là tôi hạnh phúc với kỹ năng mình đang có, và thật là ích kỷ nếu không chia sẻ những bí mật tôi đã sử dụng. Cuốn sách này tuy nhỏ, nhưng tôi tin rằng nó sẽ tiết kiệm cho bạn một lượng lớn thời gian và tiền bạc đổ vào việc học tiếng Anh – món ngoại ngữ thời thượng. In general, I’m happy with my current skills. And it would be selfish if I didn’t share my secret that has helped me so much. This is just a small book, but I believe it will save you a huge amount of time and money investing in studying English – an essential language. Cuốn sách gồm có tám phần. Phần đầu tiên rất quan trọng. Nó sẽ giúp bạn hiểu bản chất của ngôn ngữ theo một cách rất đơn giản, còn các
3. phần sau là những ứng dụng rất cụ thể và độc đáo, được tôi đánh số #1 tới #7 và gọi chúng là “vũ khí du kích.” Nếu áp dụng triệt để các hướng dẫn trong này, bạn sẽ thấy trình độ của mình tăng lên mỗi ngày, kể cả lúc đang ngủ! (thế nên mới gọi là “du kích”) This book consists of eight parts. The first part is the most significant. It will help you understand the true nature of language. The next parts will give you many unique and specific tools to improve your skills, I call them “guerrilla weapons” and they are numbered from #1 to #7. If you apply them regularly, your skills will surely improve everyday, even when you are sleeping! (that’s why I called them “Guerrilla” techniques). Ngoài ra bạn sẽ thấy tôi viết song ngữ, nhưng không phải là để khoe khả năng, đây cũng là một phần của phương pháp. Hơn nữa, nó cũng giúp cuốn sách thực hiện đúng cam kết ngoài bìa: “tăng trình độ ngay sau khi đọc xong”. Tất nhiên, bạn sẽ phải đọc cả phần tiếng Anh nữa nhé. Besides, you will see that I write bilingually, but the purpose is not to show off my ability. This is also part of this method. Moreover, it helps fulfil my commitment on the cover: “improve your English immediately after reading.” Of course, you need to read the English version! Không có gì là hoàn hảo, kể cả tôi và cuốn sách này. Nếu bạn phát hiện ra bất cứ lỗi hay có góp ý gì, tôi sẵn sàng đón nhận mọi phản hồi tại địa chỉ: – Bên cạnh đó tôi là người thích tặng quà, nên bạn đừng quên để lại cảm nhận, rồi đón chờ những món quà bất ngờ và thú vị nhé! Nothing is perfect, including me and this book. If you find any error or have something to say, I’m happy to hear them at: feedback-ebook - Besides, I have a hobby of giving free stuff to those who leave feedback. You are welcome to give some comments on this book. Watch out for surprise gifts later, my friends! Mong tin tốt lành, Fususu Nguyễn Chu Nam Phương
4. Tác giả sách Numagician Hope to hear from you soon, Fususu Nguyen Chu Nam Phuong The author of Numagician
5. Ngoại ngữ liệu có dữ? Is foreign language scary? Tiếng Anh là một con gấu tham ăn. Nó ăn gần hết chữ nghĩa của nhân loại, từ tivi đài báo cho tới internet, thậm chí cả trò chuyện hàng ngày. Chưa kể, nó cũng ăn vô số thời gian, tiền bạc của nhân loại khi đầu tư cho việc học tiếng Anh. Nhiều người mất 12 năm ở trường, 4 năm đại học, và khá nhiều tiền đi học trung tâm, nhưng rốt cuộc vẫn không dùng được. English is a voracious bear. It eats almost all words of humanity, from television, radio, newspapers to the internet, even in our daily conversation. It also eats tons of time and money that people invest in studying English. Many people spend 12 years in school, 4 years in college, and a lot of money for English centers, but their English is still not good. Tôi hiểu điều này. Sau mười mấy năm học tiếng Anh, tôi có một cơ hội thực hành tuyệt vời khi quen Antonio Graceffo - một võ sư, một diễn giả, thành thục hơn 5 ngoại ngữ. Khi chở ông trên đường, Antonio nói muốn uống Coca lạnh (Cold Coke) nhưng mãi tôi không nghe ra, khiến ông ta phát bực cả lên. Tôi cảm giác con gấu (tiếng Anh) ấy đã tát một phát đau điếng vào lòng tự trọng của tôi. I understand this. After more than ten years of studying English, I had a great opportunity when I met with Antonio Graceffo - a martial artist, and an author who can speak more than five languages. When we were on the street, he told me, “I want a cold Coke”. But I couldn’t figure out what he wanted, that made him so upset. At that time, I felt the bear had slapped my self-esteem in its face. Con người thường chỉ sợ những gì họ không hiểu. Tôi đã từng nghĩ ngoại ngữ như con gấu dữ dằn vậy đấy. Cho tới khi tôi hiểu được bản chất, thì con gấu ấy bỗng trở nên ngoan ngoãn và đáng yêu lạ thường. Mà sự say mê, yêu thích, là nền tảng của bất cứ thành tựu nào. Ngay bây giờ, hãy cùng tìm hiểu bản chất của ngôn ngữ qua một thí nghiệm: Khi nói tới một thứ “dài dài, vàng vàng, sờ mềm mềm”, bạn nghĩ tới quả gì?
6. People only fear what they don’t understand. I used to think a foreign language is scary like that bear. Until I found out the true nature of language, the bear suddenly became docile and extraordinarily lovely. Love is the foundation of any achievements. Now, let’s find out the true nature of language through an experiment: do you know any fruit that is long-shaped, yellow colored, and soft to the touch? 99% người tôi hỏi đều trả lời là “quả chuối”, 1% còn lại lựa chọn bóng bay hoặc một thứ gì đó khiến họ tự nhiên cười mà không nói gì. Và tôi tự hỏi, sao không ai trả lời là “banana” nhỉ? Tất nhiên rồi, chúng ta là người Việt. Nếu bạn là người Anh, có lẽ “banana” sẽ bật ra! 99% people answered me “quả chuối” (a banana), the 1% remaining chose a yellow balloon or some secret things that made them smile. But I wonder why no one answered “banana”? Of course, they are Vietnamese. If they were English, the answer “banana” would pop out. Bản chất của ngôn ngữ thật đơn giản. Chúng là phương tiện do con người tạo ra, để truyền đạt các ý tưởng một cách hiệu quả, mà ai lại đi sợ thứ mình tạo ra cơ chứ? Nhờ có ngôn ngữ, bạn không cần phải ra chợ giải thích, “Cô ơi, bán cho cháu cái dài dài, vàng vàng, sờ mềm mềm ” Mà chỉ đề cần nói “quả chuối” là cái thứ “dài dài, vàng vàng, sờ mềm mềm” ấy bật ra trong đầu cô bán hoa quả. The true nature of language is simple. It is a tool that people created to help them share ideas effectively. Why should someone fear what he created? Thanks to language, you don’t have to explain to a sales clerk at the marketplace, “I want to buy a fruit that is long-shaped, yellow colored and soft to the touch ” just saying “banana” is enough to draw a picture in her mind.
7. Tại sao nó lại xuất hiện? Vì nó được bộ não ghi nhớ. Bộ não ghi nhớ nó theo cách nào? Suốt bao năm qua biết bao lần bạn cầm chuối, ăn chuối, có khi trượt vỏ chuối nên ý tưởng về một thứ “dài dài, vàng vàng, sờ mềm mềm” được liên kết mạnh mẽ với từ “quả chuối.” Trong trường hợp bạn là người Anh thì ngược lại, ý tưởng về một thứ “long long, soft soft, yellow yellow” liên kết mạnh mẽ với “banana”. Why does the word “banana” appear? Because the brain has memorized it. How does the brain memorize it? After many years of picking the banana, eating the banana, and sometimes slipping on a banana peel an idea about something “long-shaped, yellow colored and soft to the touch” has become strongly connected to the word “banana”. If your mother language is not English, that idea will link to a different word.
8. Tiếng Anh có khoảng 3000-5000 từ thông dụng. Tôi đã từng đưa tất các từ trong tiếng Anh phổ thông từ lớp 1 tới 12 lên trang web Phut59.com và thấy có khoảng 5000 từ. Suy ra nếu ai đó học tốt 12 năm học phổ thông, thì phải có vốn tiếng Anh đủ dùng ngon lành rồi chứ? Song sao nhiều người (kể cả tôi) lại vẫn không ổn khi ra chiến trường thực tế? English has about 3000-5000 common words. I uploaded all vocabulary from grade 1 to 12 onto a website called Phut59.com and saw that there were 5000 words. So if someone has completed 12 years of schooling, he must be good at English! But why many of them feel hopeless when using English to communicate in real life? Qua thí nghiệm “dài dài vàng vàng sờ mềm mềm”, tôi nhận ra vấn đề ở chỗ: cách học của tôi trước đây đi ngược lại với bản chất tự nhiên của ngôn ngữ. Thay vì phải liên kết trực tiếp giữa ngôn từ và ý tưởng, giữa “quả chuối” và “dài dài, vàng vàng, sờ mềm mềm” thì trong nhiều năm tôi mất công ngồi học thuộc những danh sách từ, mà bản chất là liên kết gián tiếp giữa “quả chuối” và “banana”. Bạn có như vậy không? Through the experiment above, I realized the problem is that the way we learned foreign language went against the nature of language. Instead of linking directly between words and ideas, between the word “banana” and an idea about a “long-shaped, yellow and soft to the touch” thing, I spent years memorizing word lists, which aim to link indirectly the word “banana” to the foreign word “quả chuối”. Did you do that, too? Con người thật là lạ, nhiều khi họ làm trái quy luật, họ tự tạo ra khó khăn cho mình, rồi sau đó đổ tại ông trời không cho mình năng khiếu. Khi nhìn bạn bè mình nói tiếng Anh nhoay nhoáy, tôi từng thầm tự động viên mình, “chắc chúng nó có năng khiếu, còn mình thế là được rồi.” People are strange. They want to break the rules of Nature and create difficulties for themselves, then they blame God for giving them no talents. When watching my friends speaking English fluently, I told myself, “they have talents I don’t have, so I’m bad. That’s ok.” Cho tới khi tôi nhớ ra một sự thật hiển nhiên: trước khi biết nói, tiếng
9. mẹ đẻ cũng chính là ngoại ngữ, và vấn đề chỉ là tôi đã không dùng cái cách giúp mình giỏi tiếng Việt, để học tiếng Anh mà thôi. Hãy thử nhìn lại trình tự một đứa trẻ thành thục tiếng mẹ đẻ của nó. Until I realized a simple truth: before I could speak any language, my mother tongue was a foreign language, too. The problem was that I did not use the way I learned my mother tongue to learn English. Now let’s look at a process that helps a child master his mother tongue. Bước 1- Nghe nhiều: Người lớn có thể biết hàng trăm thứ, nhưng luôn luôn thua trẻ con ở khả năng này. Mọi người xung quanh nói gì thì chúng cũng chỉ lắng nghe và im lặng, cười (đôi khi khóc). Bạn nhớ Antonio chứ? Ông ấy chia sẻ với tôi rằng để “bắt đầu” thành thục một ngoại ngữ, bạn cần “sưu tập” đủ ít nhất 800 giờ nghe ngoại ngữ đó. Nhưng nghe sao cho hiệu quả? Vũ khí #1 sẽ giúp bạn thực hiện điều này. Step 1 - Listening: Adults may know many things, but always lose to children on this ability. When you talk to a child, it will listen in silence, then smile (sometimes cry). You remember Antonio? He said to me, “to master a language, you need at least 800 hours of listening.” But how do we practice listening effectively? The guerilla weapon No.1 will help you do this. Bước 2 – Nói lắm: Khi một đứa trẻ mở miệng ra nói từ đầu tiên, “ppaaa pppbbaa” chẳng có ông bố nào lại quát ầm lên, “Sai rồi, Papa chứ con!” Ông bố ấy sẽ cười sung sướng, hoan hô ầm ĩ và phát âm lại từ “papa” vài lần, đứa bé cứ thế lặp đi lặp lại cho tới khi giống nhất có thể, và một khi đã biết nói, đứa bé nào cũng nói liên tục không ngớt. Vũ khí #2 sẽ giúp bạn ngày một tự tin hơn, nói chuẩn hơn. Step 2 - Speaking: When a baby opens his mouth to say the first word:”ppaaa pppbbaa”. Is there any father who yells at it:“You’re wrong! It must be Papa!” No! Any father will smile happily and say the word “papa” again. The baby will speak that word again and again until it is perfect. Once the baby can talk, it will talk so much. Guerilla No. 2 will help you speak English more confidently, more fluently. Bước 3 & 4 - Tập đọc & viết hăng say: Hãy nhớ lại ngày bé, sau khi bạn đã nói thành thục, bạn sẽ đến trường và đọc Ê A bảng chữ cái, sau đó bắt đầu tập chép thật là chăm chỉ.
10. Step 3 & 4 - Reading & Writing: Remember your childhood, after speaking well, you went to school and learned how to read the Alphabet, then practiced writing exactly what the teacher did. Đó là bốn bước học ngoại ngữ một cách tự nhiên: Nghe-Nói-Đọc-Viết hay Nghe nhiều - Nói lắm - Đọc viết hăng say. Nhưng hãy thử nhìn lại cách nhiều người học từ xưa tới nay. Đa phần là học để thi. Mà thi thì hầu hết là thi viết và đọc, có một chút nói và nghe nhưng hiếm lắm. Cách làm ngược này giải thích tại sao sau mười mấy năm học, khả năng ứng dụng vẫn vô cùng thấp. Họ có thể đạt điểm cao ở trường học, nhưng vẫn đúp ở trường đời. These four steps help us master “the first foreign language” in a very natural way: Listening, Speaking, Reading and Writing. But look at how people study their second foreign language. At first, their purpose is to pass the exams, which includes so much writing and reading speaking and listening are not highly rated. This wrong way of learning explains why their English is poor after years of studying. They may get a high score in highschool; but a bad score in lifeschool. Tóm lại, tiếng Anh hay bất cứ ngoại ngữ nào cũng chỉ là một ngôn ngữ, và bản chất của việc thành thạo một ngôn ngữ chính là sự liên kết mạnh mẽ và trực tiếp giữa ngôn từ với ý tưởng cần truyền đạt. Mà tiếng Anh hay tiếng Việt thì cũng đều là ngôn ngữ, nếu bạn đã giỏi tiếng Việt, thì không thể có chuyện bạn không giỏi tiếng Anh. Vấn đề là phương pháp! In conclusion, English, or any language, is just a language. The essence of mastering a language is the strong and direct linking between words and ideas you need to describe to others. Both English and Vietnamese are languages, if you have mastered Vietnamese, it’s such a lie to say that you are unable to master English. The problem is to find the solution! Với các phương pháp “học du kích” dựa trên nền tảng đơn giản mà sâu sắc này, tôi tin rằng việc học tiếng Anh sẽ hiệu quả và thiết thực hơn nhiều. Vì nó có một mục tiêu rất rõ ràng: giúp nâng trình độ tiếng Anh của bạn tới mức ngang bằng (hoặc hơn) trình độ tiếng Việt của bạn! With guerrilla weapons based on the deep and simple foundation
11. above, I believe that studying English is extremely useful and effective. Because it has a clear vision: help you improve your English skills so your English is equally good as (or even better than) your Vietnamese. Bạn còn chờ gì nữa? What are you waiting for? Hãy lật sang trang và khám phá những vũ khí du kích giúp bạn hạ gục lần lượt kẻ địch: Nghe, Nói, Đọc, Viết. Và cuối cùng là chinh phục con gấu mẹ thủ lãnh của chúng – tiếng Anh! Please turn to the next page and reveal the guerrilla weapons to help you defeat your enemies one by one: Listening, Speaking, Reading, and Writing. And then the final boss - the mother bear: the English subject!
12. Hãy hình dung bạn xem một clip tiếng Anh, có nhiều từ mà bạn nghe không ra. Sau đó nhìn phụ đề hoặc ai đó chỉ cho thì bạn mới ngạc nhiên, “Ô! Hóa ra là từ này à!” Let’s imagine that you are watching an English clip. There are so many words that you don’t recognize. After looking at the subtitles, you are surprised, “Oh man, I know those words! Why did I not recognize them?” Bạn có gặp tình trạng phổ biến đó không? Nguyên nhân đơn giản là bạn chưa dành thời gian đủ nhiều cho từ đó để có thể nhận ra ngay trong lần nghe đầu tiên. Nếu bạn biết bí mật này, bạn sẽ thấy thật ra việc luyện nghe lại rất dễ, vì thứ bạn cần bỏ ra duy nhất là thời gian. Song vấn đề là phải có chiến thuật đúng đắn để tiết kiệm thời gian. Vậy chúng ta sẽ hạ “kẻ địch” này như thế nào bằng phương pháp “nghe du kích”? Is that situation familiar? The reason is simple. You haven’t spent enough time listening to that word to recognize it upon the first encounter. If you know this secret, you will agree with me that listening is the easiest skill to practice. Since the only thing you need to spend is time. But to save time, you need the right strategy. So how do we defeat this “enemy” by “guerrilla listening” skill? "Biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng." ~ Tôn Tử đã nói thế. Nên sau khi nghiên cứu "kẻ địch" này, tôi chia các từ tiếng Anh khi nghe ra làm ba vùng như sau: “Know thy self, know thy enemy. A thousand battles, a thousand victories.” ~ Sun Tzu. I divided this “enemy” - or the English vocabulary into three areas. Quen thuộc (Q): là những từ đơn giản, thường gặp, nghe một cái là nhận ra ngay. Ví dụ: internet, mobile, family v.v
13. Familiar (F): They are simple words that we see everyday. We can recognize them easily among other words. Eg. Internet, mobile, family Lạ mà quen (LQ): là những từ chắc chắn bạn đã từng thấy, từng biết. Nhưng vì ít gặp, ít dùng nên nghe không ra, khi được nhìn phụ đề thì thấy quen lắm. Vd: testimonial, compile, decode Sound Familiar (SF): They are the words that you have seen before but rarely used them. So it’s harder to recognize them the first time you hear them. Eg. compile, decode, testimonial Lạ hoắc (L): là những từ bạn có thể gặp lần đầu tiên. Vd: Hullaballoo, Poppycock, Lollygag Strange (S): They are new words to you. Eg. Hullaballoo, Poppycock, Lollygag Hãy lấy bất cứ một cuốn sách bằng tiếng Anh nào, hoặc đơn giản là nhìn sang phần tiếng Anh của cuốn sách này và bắt đầu đếm chữ. Nếu đủ kiên trì thì bạn sẽ thấy một sự thật: 80-90% các từ sẽ thuộc vùng Q và LQ. 10- 20% còn lại sẽ thuộc vùng L, và tỉ lệ phụ thuộc vào thể loại sách mà bạn đang đọc, càng sách chuyên ngành càng sâu thì lượng thuộc vùng L sẽ càng nhiều. Take any English book, or simply look at the English version of this book. Turn to any page and start counting the words. You will see that 80-90% of the words belong to the “F” and “SF” areas. The remaining 10-20% belong to the “S” area, depending on which kind of book you’re reading. The more specialized the book is, the more strange words you will encounter. Tương tự, hầu hết những từ bạn gặp trong cuộc sống, sách vở phổ thông, thường thuộc vùng Q và vùng LQ. Nhiều người nói tiếng Anh có 3000 từ thông dụng, chỉ cần biết chúng là bạn sẽ giỏi. Không chỉ đơn giản như vậy, vấn đề ở đây là nhớ hoặc biết thôi đều chưa đủ, bạn phải đảm bảo mình “quen tai” - tức là khi nghe, nhận ra chúng liền, bất kể chúng có trú ẩn ở bất cứ chỗ nào. Similarly, most words you encounter in daily life or common books belong to the “F” & “SF” areas. It’s said that English has 3000