Bài giảng Sinh lý học

Nội dung text: Bài giảng Sinh lý học

1. 11 - Máu v n chuy n trong m ch tuân theo quy lu t huy t ng h c: l l ng ch t l ng (Q) ch y theo ng qua m t ơn v th i gian t l thu n v i hi u s áp l c on u ng (p 1) và áp lc on cu i ng (p 2) và t l ngh ch v i s c c n (R) c a dòng ch y. - Máu ch y trong h m ch có c im sau: + Máu ch y trong các ng m ch có ng kính l n nhanh h ơn các ng m ch có ng kính nh + Máu ch y trong ng m ch có t c không u, k tâm thu máu ch y nhanh h ơn k tâm tr ơ ng. + Máu ch y trong h m ch có tính ch t phân dòng: h ng c u ch y ch y gi a dòng, còn huy t t ơ ng ch y xung quanh. 3.3.2. Tu n hoàn trong ng m ch. - ng m ch có 2 c tính quan tr ng: tính àn h i và tính co bóp - Huy t áp ng m ch (g i t c là huy t áp) c t o ra b i công c a tim, l ng máu và s c cn trong h m ch. Huy t áp c xác nh b ng huy t áp k . Có 4 lo i huy t áp: + Huy t áp tôi a (huy t áp tâm thu) + Huy t áp t i thi u (huy t áp tâm tr ơ ng) + Huy t áp hi u s + Huy t áp trung bình - T c ch y c a máu trong ng m ch ph thu c vào hi u s huy t áp ph n u và ph n cu i m ch, vào ti t di n chung c a các m ch máu. 3.3.3. Tu n hoàn trong mao m ch. - Máu trong mao m ch ch y t n i có áp l c cao (ti u ng m ch v i huy t áp kho ng 60- 70mmHg) n n ơi có áp l c th p (ti u t nh m ch v i huy t áp kho ng 10-15mmHg). - T c d n truy n máu trong mao m ch kho ng 0,5-1mm/s. V y m i phân t máu l u l i trong mao m ch g n 1s, t o iu ki n cho quá trình trao i ch t x y ra. - Trên thành m ch có nhi u l nh cho phép n c và các ch t hoà tan trong n c, mu i, glucose, khí O 2, khí CO 2 và các s n ph m c a quá trình trao i ch t khuy t tán t máu vào d ch gan bào và ng c l i. Mao m ch m i lo i mô có tính th m khác nhau. 3.3.4. Tu n hoàn trong t nh m ch. - Máu theo t nh m ch v tim nh các y u t sau: + S chênh l ch v áp l c on u h th ng t nh m ch vòng tu n hoàn l n và áp lc máu tâm nh
2. 12 + t nh m ch có các van bán nguy t, khi c ơ vân co bóp, ép lên các t nh m ch làm cho máu di chuy n v tim + Khi hít vào áp l c âm trong l ngn g c t ng lên t o ra s c hút m t chi u có tác dng làm cho dòng máu t các t nh m ch l n ch y v tim. - T c dòng máu trong t nh m ch có kích th c trung bình kho ng 60-140mm/s; trong tnh m ch ch kho ng 200mm/s. - Các t nh m ch ch a kho ng 65-70% l ng máu l u thông. 3.4. iu hòa ho t ng tim m ch 3.4.1 iu hòa ho t ng c a tim. Ho t ng c a tim c iu hoà theo 2 c ơ ch : - Quá trình t iu hoà theo l ng máu v tim (hi n t ng Frank - Starling) - iu hoà b i các y u t ngoài tim: + iu hoà theo c ơ ch th n kinh. iu hoà b ng các dây th n kinh iu hoà b ng các ph n x v i ho t ng c a tim + iu hoà theo c ơ ch th d ch 3.4.2. iu hòa tu n hoàn ng m ch. - iu hoà b ng c ơ ch th n kinh: + Các trung khu v n m ch: Trung khu gây co m ch n m tu s ng và hành tu Trung khu làm giãn m ch n m áy não th t IV và ph n bao quanh m m bút lông, các t s ng c a tu s ng Trung khu v n m ch n m vùng d i i, h limbic và v não. + Các s i th n kinh giao c m gây co m ch + Các s i phó giao c m gây ra giãn m ch - iu hoà b ng co ch th d ch 3.4.3. iu hòa tu n hoàn t nh m ch và mao m ch - iu hoà s co giãn t nh m ch c th c hi n ch y u theo c ơ ch th d ch - Tu n hoàn mao m ch c iu hoà theo 2 c ơ ch th n kinh và th d ch 3.5. Tu n hoàn b ch huy t. - B ch huy t là m t d ch th các k các t bào và d ch l u thông trong các m ch b ch huy t không màu, có pH ki m, ch a 0,1%glucose, 0,8-0,9% các mu i khoáng, ch y u là NaCl.
3. 13 - Thành ph n b ch huy t không n nh thay i tu thu c vào c ơ quan, n ơi b ch huy t ra. - B ch huy t t các mao m ch c ch y vào các ng b ch huy t nh r i vào hai ng bch huy t ng c ph i và trái. + ng b ch huy t trái thu nh n b ch huy t t hai chi d i, toàn b xong b ng, n a ng c trái, chi trái trên, n a u, c bên trái. + ng ng c ph i thun h n b ch huy t t các ph n còn l i c a c ơ th . Hai ng b ch huy t ng c u vào các t nh m ch l n sau ó vào t nh m ch và cùng v i máu vào nh ph i. - B ch huy t ch y theo m t chi u nh có các van các mao m ch và các m ch b ch huy t - B ch huy t ch y trong các m ch b ch huy t là do s co bóp nh p nhàng c a thành m ch - B ch huy t ch y trong m ch v i t c kho ng 0,25-0,3mm/phút. L u l ng b ch huy t ph thu c vào hai y u t : + Áp su t d ch k + M c ho t ng c a các b ơm b ch huy t. - H ch b ch huy t n m trên ng i c a các h ch b ch huy t và c chi ph i b i các dây th n kinh giao c m. - Ch c n ng c a h b ch huy t là ki m soát n ng protein trong d ch k , iu hoà th tích và áp su t d ch k , các h ch bach huy t làm nhi m v th c bào.
4. 14 Ch ng 4 SINH LÝ HÔ H P 4.1. Quá trình phát tri n c a h hô h p. 4.1.1. Quá trình phát tri n c a h hô h p. - Hô h p là s trao i khí liên t c gi a môi tr ng và c ơ th . B n ch t c a quá trình hô hp là nh ng quá trình oxy hoá các ch t h u c ơ trong t bào. - Trong quá trình phát tri n ch ng lo i, hô h p có 2 hình th c ph bi n: + Hô h p là s khuy ch tán khí tr c ti p qua màng t bào di n ra các ng v t ơn bào. + Hô h p do c ơ quan hô h p m nhi m di n ra ng v t a bào. C ơ quan hô h p phát tri n t ơn gi n n ph c t p, ph thu c vào môi tr ng s ng. 4.1.2. i c ơ ng v c u t o c ơ quan hô h p ng i và ng v t. ng hô h p ng v t s ng trên c n và ng i bao g m: ng hô h p ngoài và ph i. - ng hô h p ngoài là ng thông c a không khí i vào và i ra kh i ph i, bao g m: khoang m i, h u, thanh qu n, khí qu n, ph qu n, ti u ph qu n . - Ph i g m 2 lá n m trong xoang l ng ng c. ơ n v c u trúc c ơ b n c a ph i là ph nang. 4.2. Ch c n ng hô h p c a ph i. 4.2.1. S thay i th tích l ng ng c trong các c ng hô h p 4.2.1.1. Khi hít vào. - Hít vào c coi là quá trình tích c c ch ng, t n n ng l ng. - Khi hít vào th tích l ng ng c t ng lên theo ba chi u: chi u th ng ng, chi u tr c sau, chi u ph i trái - Khi hít vào bình th ng ngoài c ơ hoành và c ơ liên s n ngoài còn có các c ơ thang, c ơ rng c a sau và trên tham gia vào ng tác hít vào. Các c ơ này có im t a là c t s ng - Khi hít vào c s c các c ơ tham gia g m c ơ c-òn - ch m n ng x ơ ng c, c ơ r ng c a ln, c ơ ng c l n, c ơ ng c bé. Các c ơ này có im t a u và chi trên. - L ng ng c là m t bu ng kín, nên khi nít vào, kích th c l ng ng c t ng lên làm cho ph i cng ra t o iu ki n cho lu ng không khí i vào các ph nang. 4.2.1.2. Khi th ra. - Th ra là m t ng tác th ng vì nó không òi h i n ng l ng co c ơ. - Khi th ra, các c ơ hít vào giãn ra, các c ơ quan n i t ng tr l i t ng thái ban u, th tích lng ng c gi m xu ng, cùng v i s àn h i c a ph i, k t qu làm cho ph i x p xu ng, không khí b y ra ngoài.
5. 15 - Khi th ra c s c (c ng theo ý mu n), còn có s tham gia c a các c ơ khác nh : c ơ liên sn trong và các c ơ thành b ng. Các c ơ này co l i, kéo x ơ ng s n xu ng th p h ơn ng th i ép lên các c ơ quan n i t ng b ng y c ơ hoành lên trên, k t qu kích th c l ng ng c b thu h p li. 4.2.2. S liên quan gi a l ng ng c và ph i – Áp l c âm. 4.2.2.1. S liên quan gi a l ng ng c và ph i. - Ph i ho t ng m t cách th ng theo s t ng gi m c a th tích l ng ng c. iu ki n ph i ho t ng là khoang l ng ng c ph i luôn luôn là m t khoang kín. 4.2.2.2. Áp l c âm. - Màng ph i g m 2 lá: lá thành và lá t ng, gi a 2 lá này là khoang màng ph i. Áp l c không khí trong khoang màng ph i c g i là áp l c âm c a l ng ng c, luôn luôn th p h ơn áp lc khí quy n - Áp l c âm: + Khi th ra bình th ng kho ng - 2 n - 4 mmHg + Khi th ra g ng s c kho ng -1mmHg ho c x p x b ng không mmHg + Khi hít vào bình th ng kho ng -7 n -8 mmHg + Khi hít vào c s c kho ng -15 n -30 mmHg - Ý ngh a c a áp l c âm: + Làm ph i di ng theo s thay i th tích l ng ng c c d dàng. + Làm cho máu i t tim lên ph i c d dàng + Làm cho quá trình trao i khí t c m c t i a nh máu lên ph i nhi u nh t cùng lúc v i không khí vào ph i nhi u nh t - Trong ph nang, áp l c c ng thay i theo c ng hô h p. + Khi hít vào áp l c trong ph nang gi m th p h ơn so v i áp l c khí quy n: . Hít vào bình th ng kho ng -3mmHg . Hít vào g n s c kho ng -57 n -80mmHg + Khi th ra áp l c ph nang cao h ơn áp l c khí quy n. . Th ra bình th ng kho ng 3mmHg . Th ra g ng s c kho ng 80 n 100mmHg 4.2.3. S thông khí ph i 4.2.3.1. Nh p th . - ng tác hít vào th ra nh p nhàng t o thành chu k g i là nh p th - Nh p th thay i theo loài, tr ng thái ho t ng, tr ng thái sinh lý
6. 16 4.2.3.2. Các th tích hô h p. Dùng hô h p k o các th tích hô h p. Các lo i th tích hô h p: - Khí l u thông (Tidal Volume = TV = V t - Khí d tr hít vào (Inspiratary Reserve Volume = IRV - Khí d tr th ra (Expiratory Reserve Volume = ERV - Khí c n (Recidual Volume = RV - Dung tích s ng hay sinh l ng (Vital Capacity = VC - Dung l ng ph i Các lo i khí hô h p thay i theo tu i, chi u cao và gi i tính. 4.3. S trao i khí mô và ph i. 4.3.1. S trao i khí ph i. (hô h p ngoài hay hô h p ph i) - S trao i khí ph i c th c hi n nh quá trình trao i khí gi a ph nang c a ph i và máu trong h th ng mao m ch. - S trao i khí ph i c th c hi n ch y u theo c ơ ch khuy ch tán, i t n ơi có áp su t cao n n ơi có áp su t th p, chi u khuy ch tán ph thu c vào áp su t riêng ph n c a t ng lo i khí - S trao i O 2 và CO 2 trong ph i di n ra nh sau: + i v i O 2: áp su t riêng ph n c a O 2 ph nang cao h ơn so v i máu i n ph i kho ng 64,4 mmHg. K t qu khí O 2 hòa tan trong l p thành m t c a ph nang c khu ch tán qua l p bi u mô và thành mao m ch vào tr c ti p máu. + i v i CO 2: áp su t riêng ph n c a CO 2 máu i n ph i cao h ơn trong ph nang. K t qu khí CO 2 c khu ch tán t máu qua ph nang. 4.3.2. S trao i khí mô (hô h p trong) - S trao i khí mô c ng tuân theo quy lu t khu ch tán, chi u khu ch tán ph thu c vào áp su t riêng ph n c a t ng lo i khí - S trao i O 2 và CO 2 mô di n ra nh sau: + i v i O 2: O2 khu ch tán t máu ng m ch qua thành m ch vào d ch gian bào vào bên trong t bào. + i v i CO 2: CO 2 khu ch tán t các t bào qua gian bào r i qua thành m ch vào máu. S khu ch tán x y ra cho n khi t c s cân b ng áp su t gi a máu và d ch gian bào. 4.4. S v n chuy n khí O 2 và CO 2. 4.4.1. S v n chuy n khí O 2. O2 c v n chuy n trong máu theo 2 d ng: d ng hòa tan và d ng k t h p.
7. 17 - D ng hòa tan: O 2 hòa tan trong máu v i m t l ng nh ph thu c vào áp su t riêng ph n ca O 2. Lng khí hòa tan trong máu chim kho ng chi m kho ng 2-3% t ng l ng O 2 trong máu. - D ng k t h p là k t qu c a m t lo t các ph n ng thu n ngh ch x y ra gi a O 2 và CO 2 t o thành oxyhemoglobin. Có kho ng 5ml O 2 c gi i phóng n mô trong 100ml máu. 4.4.2. S v n chuy n khí CO 2. CO 2 c v n chuy n trong máu theo 2 d ng: d ng hòa tan và d ng k t h p - D ng hòa tan: kho ng 4% (0,2ml/10ml máu) - D ng k t h p: + Trong h ng c u: CO 2 khi vào máu ph n l n th m qua màng h ng c u. ây x y ra 2 ph n ng: CO 2 k t h p v i H 2O và v i Hb. + Trong huy t t ơ ng:khi vào máu m t l ng khí CO 2 k t h p v i H 2O trong huy t t ơ ng + - to thanh H 2CO 3, H 2CO 3 phân li ngay t o thành H và HCO 3 4.5. iu hòa hô h p. 4.5.1. S iu hòa theo c ơ ch th n kinh. 4.5.1.1. Các trung khu hô h p. I - Các trung khu hô h p t y s ng g m: + Trung khu di u khi n c ơ hoành + Trung khu iu khi n c ơ - Các trung khu hô h p hành t y và c u não g m: + Trung khu iu khi n hô h p + Trung khu ng ng th + Trung khu hít vào + Trung khu th ra 4.5.2.2. Ph n x hô h p. - Ph n x hô h p bình th ng bao g m ng tác hít vào, th ra k ti p nhau t o thành m t nh p th có tính chu k . - Có th tóm t t ph n x hô h p theo s ơ sau: Trung khu iu khi n hô h p Neuron trung Ty s ng các c ơ hít vào gây ng tác hít vào Ph i c ng lên khu hít vào hng ph n t dây s X các th quan áp l c b kích thích t o xung ng t o xung Trung khu th ra tr ng thái h ng ph n T o xung ng c ch ng tác th ra
8. 18 Khi ng tác th ra ch m d t, trung khu th ra ng ng h ng ph n và ng ng c ch trung khu hít vào. Trung khu hít vào l i t ng h ng ph n t o ra m t chu k m i. - Chu k hô h p di n ra m t cách nh p nhàng, u n g i là nh p hô h p c ơ b n - V não có tác d ng gây ra các ph n x hô h p tùy ý nh : nín th trong m t th i gian hay th ra liên ti p trong m t th i gian theo ch ý. 4.5.2. S iu hòa theo c ơ ch th d ch. - S iu hòa hô h p theo c ơ ch th d ch ch y u thông qua áp su t riêng ph n c a O 2 và CO 2. Nu th a CO 2 trong máu có th t ng hô h p lên 800% l n so v i bình th ng, n u thi u O 2 trong máu ch làm hô h p t ng t i a 65% - Các yu t khác nh h ng n hô h p nh : huy t áp, c m giác au, nhi t
9. 19 Ch ng 5 SINH LÝ TIÊU HÓA. 5.1. Ý ngh a và quá trình phát tri n c a h tiêu hóa. - Tiêu hóa là quá trình bi n i và phân gi i th c n t mi ng n ru t già nh m bi n i các ch t h u c ơ ph c t p thành nh ng ch t ơn gi n (aa, glucose, glycerin, a. béo ) mà c ơ th có th h p thu và s d ng - Quá trình tiêu hóa g m: + Tiêu hóa c ơ h c + Tiêu hóa hóa h c + Tiêu hóa vi sinh v t - Quá trình phát tri n c a h tiêu hóa: + ng v t ơn bào th c n c tiêu hóa trong không bào tiêu hóa + ng v t ru t khoang tr lên xu t hi n túi tiêu hóa + ng v t thang ti n hóa càng cao thì h tiêu hóa càng phát tri n, phân hóa thành nhi u ph n ph c t p h ơn và ã có các tuy n tiêu hóa. + H tiêu hóa ng i g m các thành ph n: khoang mi ng, th c qu n, d dày, ru t non, ru t già, tr c tràng, h u môn và các tuy n tiêu hóa 5.2. Tiêu hóa khoang mi ng và th c qu n. 5.2.1. Tiêu hóa c ơ h c. - Tiêu hóa c ơ h c khoang mi ng ch y u do các lo i r ng m nhi m: r ng c a c t th c n, r ng nanh xé th c n, r ng hàm nghi n nh th c n. - Trong khoang mi ng th c n c nghi n nh và c tr n u v i n c b t và và c to thành viên nh tr ơn r ơi xu ng h u th c hi n ph n x nu t. - Ph n x nhai và nu t khoang mi ng là ph n x bán t ng c th c hi n qua các ph n x không iu ki n và m t ph n theo ý mu n. 5.2.2. Tiêu hóa hóa h c. - Trong khoang mi ng glucid (tinh b t chín) trong th c n c phân gi i thành mantose di tác ng c a enzym amylase có trong n c b t. 5.3. Tiêu hóa d dày 5.3.1. Ch c n ng ch a ng th c n D dày là on phình to nh t c a ng tiêu hóa có kh n ng ch a ng th c n sau khi ã c tiêu hóa khoang mi ng. 5.3.2. S co bóp c ơ h c c a d dày.
10. 20 - ph n tâm v : + Tâm v không có c ơ th t mà ch có các s i c ơ vòng. Tâm v óng m là do l p niêm m c dày lên và c ơ hoành b c xung quanh. + Khi th c n chuy n t i ph n cui th c qu n, th c n kích thích vào ph n này và theo c ơ ch ph n x ru t, tâm v m ra cho th c n d n xu ng d dày. Th c n vào d dày trung hòa b t pH acid c a d ch v trong d dày là nguyên nhân làm óng tâm v . Chu k m tâm v ti p theo ch xy ra khi pH tr l i bình th ng nh v y mà th c n không tr l i th c qu n. - ph n thân v và h v : + Các c ng nhu ng t trên xu ng v i t n s 20 nh p/s, làm cho th c n c di chuy n t trên xu ng sát bên thành d dày và t d i lên chính gi a Kt qu th c n c nghi n nát nhào tr n v i d ch v bi n thành d ch l ng “v tr p” r i qua môn v xu ng tá tràng - ph n môn v : Nhu ng d dày và môi tr ng acid c a v tr p, môi tr ng ki m c a tá tràng là nguyên nhân óng m môn v . Th i gian th c n l u l i trong d dày tùy thu c vào b n ch t th c n, tu i, gi i tính, mc ho t ng c a c ơ th , tr ng thái tâm lí. 5.3.3. Tiêu hóa hóa h c d dày - Tiêu hóa protein: . Pepsinogen d i tác d ng c a HCl ho t hóa thành pepsin ho t ng. Pepsin có tác dng phân gi i protein thành polypeptit . Chymosin (enzzym tiêu hóa protein trong s a) có tác d ng phân gi i cazeinogen thành cazeinat canxi k t t a trong d dày và nh thanh . Enzym gelatinase và colagenase có tác d ng tiêu hóa protein gân, b c nh c, các t ch c liên k t thành peptid và acid amin. - Tiêu hóa lipid: enzym lipase có tác d ng tiêu hóa các lipid ã nh t ơ ng hóa thành glycerin và acid béo - Tiêu hóa glucid: trong d dày không có enzym tiêu hóa glucid nh ng m t l ng nh glucid trong th c n v n c tiêu hóa trong d dày do các enzym amylase c a n c có s n trong th c t khoang mi ng a xu ng - Ch t nh y mucin b o v niêm m c d dày
11. 21 - HCl có tác d ng ho t hóa pepsinogen thành pepsin, t o môi tr ng t i u cho pepsin ho t ng, pha v v liên k t bao b c quanh bó s i c ơ hòa tan các nucleoprotein, tiêu di t vi khu n, sát trùng d dày. 5.4. Tiêu hóa ru t 5.4.1. Tiêu hóa th c n ru t non 5.4.1.1. Tiêu hóa c ơ h c Khi th c n c chuy n xu ng ru t non c tiêu hóa c ơ h c nh các tác ng sau: - Co th t t ng ph n - C ng qu l c - C ng nhu ng - C ng ph n nhu ng 5.4.1.2. Tiêu hóa hóa h c. Tiêu hóa hóa h c ru t non là quan tr ng nh t vì ây h u h t các lo i th c n c tiêu hóa n d ng ơn gi n nh t. a. Tiêu hóa nh d ch t y. Tác d ng c a d ch t y: - Nhóm enzym phân gi i protein + Enzym trypsinogen d i tác d ng c a enterokinase ho t hóa thành enzym trypsin, phân gi i protein thành các chu i polypeptid + Enzym chymotrysinogen d i tác d ng c a trypsin ho t hóa thành chymotrypsin phân gi i protein thành các chu i polypeptid nh h ơn + Enzym procacboxypolypepetitdase c ti t ra c trypsin ho t hóa thành cacboxypolypeptidase, phân gi i các polypeptid thành các acid amin c ơ th h p thu - Nhóm enzym phân gi i lipid. + Enzym lipase phân gi i triglycerin c a lipid ã nh t ơ ng hóa b i d ch m t t o thành monoglycerit, glycerin và acid béo + Enzym phospholipase phân gi i phospholipid thành phosphats và diglycerit, sau ó diglycerin ti p t c b lipase phân gi i. - Nhóm enzym phân gi i glucid. + Enzym amylase t y phân gi i tinh b t s ng và tinh b t chín thành ng maltose và dextrin + Enzym maltase phân gi i ng maltose thành glucose + Enzym lactase phân gi i ng lactose thành ng glucose và galactose
12. 22 + Enzym saccarase phân gi i ng saccarose thành ng glucose và galactose + NaHCO 3 d ch t y có vai trò t a ra môi tr ng có pH thích h p cho các enzym ho t ng. b. D ch m t. Trong d ch m t mu i m t là thành ph n duy nh t có tác d ng tiêu hóa. Vai trò c a mu i mt: + Làm nh t ơ ng hóa các lipid c a th c n, làm t ng tác d ng tiêu hóa c a enzym lipase ca ru t. + T ng quá trình h p thu các s n ph m lipid và các ch t hòa tan trong lipid nh các vitamin A, D, E, K , t ng nhu ng ru t non + Mu i m t sau khi c tái h p thu t ru t v máu, l i có tác d ng kích thích gan t ng s n xu t m t c. D ch ru t. Tác d ng tiêu hóa c a d ch ru t: - Nhóm enzym phân gi i protein: + Enzym aminopeptidase phân gi i các chu i peptid b ng cách c t r i các acid amin ng u N c a chu i. + Enzym minopeptidase phân gi i chu i peptid b ng cách c t r i acid amin ra kh i chu i. + Enzym tripeptidase và dipeptidase phân gi i tripeptid và dipeptid thành acid amin + Enzym nuclease và nucleotidase có tác d ng phân gii các clein và nucleottid thành pentose, acid phosphoric và các base nit ơ. - Nhóm enzym phân gi i lipid : g m các enzym lipase và phospholipase gi ng d ch t y - Nhóm enzym phân gi i glucid : g m các enzym amylase, mantase, lactase, saccarase gi ng d ch t y - Các enzym khác : + Phosphatase ki m có tác d ng phân gi i các phosphat vô c ơ và h u c ơ + Enterokinase có tác d ng ho t hóa tryypssinogen thành trypsin ho t ng. 5.4.2. Tiêu hóa th c n ru t già - ru t già ch có c ng nhu ng và ph n nhu ng. + C ng nhu ng t ru t non xu ng h u môn, th ng không m nh, m t ngày có m t ho c hai t c ng nhu ng m nh d n ch t bã xu ng tr c tràng + C ng ph n nhu ng m nh h ơn có tác d ng kéo dài th i gian t n l u trong ru t già. Các c ng c a ru t già do kích thích t i ch . Song h th n kinh xúc c m m nh c ng nh hng n nhu ng ru t già.