Tài liệu Dị ứng thực phẩm - Tìm hiểu và chữa trị (Phần 1)

Nội dung text: Tài liệu Dị ứng thực phẩm - Tìm hiểu và chữa trị (Phần 1)

1. 4. Điều nghiên tìm hiểu thêm Chỉ riêng kết Trẻ em quả thử bịnh dị ứng thôi sẽ Chẩn y viện nhi đồng, Voksentoppen Rikshospitalet, tiếp nhận trẻ em trên toàn không đủ để quốc theo sự giới thiệu của bác sĩ chuyên khoa. đưa ra sự chẩn đoán bịnh. Người lớn Qua sự giới thiệu của bác sĩ, Y Tế vùng Bergen, Bịnh viện Haukeland, Khu Nội khoa nghề nghiệp và Ban Dị ứng chuyên môn sẽ điều nghiên tìm hiểu những người lớn bị nhạy cảm thực phẩm. Các bịnh nhân được giới thiệu đến đây nên được tìm hiểu càng nhiều càng tốt từ trước ở dịch vụ y tế cấp một và cấp hai, nhưng chúng tôi cũng xét đến sự giới thiệu hợp lý của bác sĩ toàn khoa. www.helse-bergen.no/avd/yrkesmed Các phương pháp chẩn đoán khác Việc điều nghiên về nhạy cảm thực phẩm là công phu. Vì hiện nay không có loại thử nghiệm nào tại phòng thí nghiệm có thể đưa ra sự trả lời chắc chắn là một người bị dị ứng hay không. Do đó, có hàng loạt cung ứng về các phương pháp thử nghiệm và phân tích khác. Chẳng hạn như phân tích về tóc, thử nước tiểu và thử máu được gửi đến các phòng thí nghiệm tư. Các cuộc thử nghiệm này thường tốn kém và bịnh nhân phải tự trả mọi chi phí liên quan đến việc điều nghiên và phân tích. Không có gì chứng minh cụ thể về những loại thử nghiệm này sẽ đem lại kết quả giống như sự hứa hẹn. Vì thế, việc chẩn đoán bịnh sai là chuyện bình thường. Muốn biết thêm chi tiết, hãy xem trên trang mạng của Sở thông tin quốc gia, nói về các hình thức điều trị chọn lựa, www.nifab.no Illustrasjonsfoto: colourbox.no DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM 11
2. Khi bi dị ứng Chữa trị thực phẩm, cách Khi bác sĩ đã đưa ra sự chẩn đoán về dị ứng thực phẩm, cách chữa trị duy nhất là chữa trị duy tránh một hoặc nhiều loại thực phẩm gây phản ứng. Trong trường hợp nhạy cảm nhất là tránh loại thực phẩm thực phẩm mà không thuộc dạng dị ứng, bạn vẫn có thể chịu đựng được số lượng mà bạn không nhỏ của loại thực phẩm mà bạn phản ứng, và lúc đó bạn cần phải tìm ra mức độ mà chịu đựng được. bạn có thể chịu đựng được đối với từng loại thực phẩm. Việc dùng thuốc men chủ yếu là điều trị bịnh suyễn hoặc bịnh ngứa ngoài da. Ngoài ra, chúng tôi khuyên những người bị dị ứng thực phẩm đã từng bị kích ngất vì dị ứng cần có ống chích adrenalin EpiPen®. Bác sĩ sẽ quyết định khi nào cần có ống chích này. Khi kiêng các loại thực phẩm căn bản như sữa, ngũ cốc hoặc đồ biển, điều quan trọng là thay thế những thực phẩm khác có chứa cùng loại các chất dinh dưỡng. Việc hấp thụ đầy đủ dinh dưỡng là điều rất quan trọng cho cả sự phát triển chiều cao, trọng lượng lẫn sự phát triển tâm thần nơi trẻ em. Các chuyên gia về khoa dinh dưỡng có khả năng chuyên môn về cách dùng thực phẩm khi đau bịnh, và có thể giúp sắp xếp tổng hợp các loại thực phẩm có đầy đủ dinh dưỡng. Hãy liên hệ với bác sĩ để được bác sĩ giới thiệu. Người ta có sự tiên đoán diễn tiến rất khả quan đối với một số loại dị ứng thực phẩm. Điều này đặc biệt nói đến dị ứng sữa và trứng nơi trẻ em nhỏ. Khi giảm mức độ của một số kháng tố nào đó có trong máu hoặc bớt ăn uống một loại thực phẩm nhất định mà không bị phản ứng dị ứng, điều này cho thấy là cơ thể đang phát triển sự chịu đựng. Nên tham khảo ý kiến với bác sĩ khi muốn dùng một số loại thực phẩm để biết xem cơ thể có phản ứng hay không. Những thực phẩm thường gây phản ứng Dị ứng chất đạm trong sữa Dị ứng sữa bò là loại dị ứng thông thường nhất nơi trẻ em nhỏ. Khi bị dị ứng sữa bò, chính các chất đạm trong sữa gây ra phản ứng. Các triệu chứng thông thường là ngứa ngoài da, nổi mày đay, tiêu chảy hoặc nôn mửa. Không phải tất cả mọi trẻ em bị dị ứng sữa đều có phản ứng trong các lần thử nghiệm như đã diễn tả ở phần trên. Vì thế, việc loại bỏ thực phẩm rồi dùng trở lại các loại thực phẩm đó là phương cách tốt nhất cho sự chẩn đoán bịnh. Chín trong mười trẻ em đã tự hết chứng dị ứng này trước tuổi bắt đầu đi học. 12 DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM
3. Chữa trị Chữa trị dị ứng sữa bao gồm việc loại bỏ hoàn toàn chất đạm trong sữa. Cũng cần phải kiêng luôn cả sữa dê, sữa ngựa, sữa trâu hoặc tương tự. Chất đạm trong sữa có trong rất nhiều thực phẩm, ngoài những thứ mà ta xem như các sản phẩm căn bản từ sữa. Vì thế, điều quan trọng là luôn để ý đọc kỹ mục kê khai các thành phần có trong món hàng để biết chắc những sản phẩm nào bạn có thể dùng được. Cần chú ý là đôi khi chất đạm trong sữa được diễn tả trong danh sách các thành phần có trong món hàng như là chất kasein hoặc myse (phần còn lại sau khi sữa chua đông đặc). Những giải pháp chọn lựa thay thế sữa Trẻ em nhỏ (0-3 tuổi) khi kiêng sữa trong thực phẩm nên dùng một loại sữa ngoài mua ở tiệm thuốc tây, tốt nhất là dùng với số lượng từ 4-6 dl mỗi ngày. Những loại sữa ngoài thích hợp là Nutramigen, Profylac và Althéra. Những loại sữa này được chế theo phương pháp cách thủy để loại bỏ chất đạm trong sữa. NAN HA có chứa chất đạm trong sữa và vì thế không thích hợp cho những trẻ em bị dị ứng sữa bò. Neocate và Nutramigen AA là các loại sữa mà một số ít trẻ em cũng phản ứng cả với những sản phẩm đã được loại bỏ chất đạm trong sữa theo phương pháp cách thủy, có thể dùng được. Hãy chú ý là phần lớn các loại sữa này không có đủ chất canxi. Vì thế, cần dùng thêm thuốc bổ có chứa chất canxi. Illustrasjonsfoto: shutterstock.com DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM 13
4. Đối với trẻ em lớn, những loại thức uống rất thích hợp có chứa nhiều chất canxi là thức uống đậu nành hoặc yến mạch. Có thể mua các loại thức uống này tại cửa hàng tạp hóa. Dưới cái nhìn về dinh dưỡng, thức uống làm từ gạo không có nhiều giá trị lắm. Cũng có hàng loạt sản phẩm dùng thay cho sữa kem, pho mai, da-ua, kem, bơ v.v được làm từ đậu nành, yến mạch, gạo hoặc dầu của cây thốt nốt. Các sản phẩm này là những giải pháp thực tiễn trong việc nấu ăn, nhưng có giá trị thay đổi về dinh dưỡng. Thông thường, trẻ em không cần dùng thêm thuốc bổ có chứa chất canxi khi mỗi ngày dùng từ 4-5 dl thức uống làm từ yến mạch, gạo, đậu nành hoặc da-ua. Ngoài ra, các loại thực phẩm từ động vật như thịt, chim, cá và trứng có thể góp phần làm tăng thêm chất đạm thay thế loại chất đạm có ở trong sữa. Không chịu đựng được chất đường sữa Khi không chịu đựng được chất đường sữa, cơ thể sẽ phản ứng đối với chất đường trong sữa, chứ không phản ứng chất đạm trong sữa. Đường sữa (laktose) thường bị phân hủy trong ruột qua chất xúc tác laktase. Nếu người bịnh có quá ít chất laktase, chất đường sữa sẽ đi ngang qua ruột già nơi mà các vi khuẩn của ruột sẽ làm phân hủy đường sữa cùng với chất xơ khác trong thực phẩm. Vì thế, việc dùng nhiều chất đường sữa có thể gây tình trạng đầy hơi và tiêu chảy. Tình trạng này có thể xảy ra trong khoảng vài giờ đồng hồ sau khi dùng sữa. Hầu hết những người không chịu đựng được sữa có thể chịu được khoảng 2-6 gram chất đường sữa cho mỗi bữa ăn. Số lượng này tương đương với lượng đường sữa có trong 0,5-1 dl sữa. Có nhiều trường hợp khác nhau khi không chịu đựng được chất đường sữa: Dùng nhiều chất • Thông thường nhất là tình trạng chủ yếu không chịu đựng được chất đường đường sữa có sữa. Ở trường hợp này, đứa trẻ chịu đựng được tốt chất đường sữa trong thể gây tình trạng những năm đầu sau khi ra đời, nhưng lại chịu đựng kém hơn khi đứa trẻ lớn đầy hơi và tiêu dần. Loại phản ứng này ít xảy ra đối với trẻ em người Na-Uy, nhưng rất phổ chảy trong biến ở nhiều nơi khác trên thế giới. khoảng vài giờ • Trường hợp không chịu đựng được chất đường sữa khi bẩm sinh là thiếu chất đồng hồ sau khi laktase ngay từ khi mới sinh ra, và đứa trẻ cần phải được nuôi dưỡng bằng sữa dùng sữa. ngoài không có chất đường sữa. Tình trạng này rất hiếm xảy ra. 14 DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM
5. • Tình trạng phụ khi không chịu đựng được chất đường sữa là hoạt động của chất laktase bị suy giảm vì tiêu chảy hoặc bịnh đường ruột. Cơ thể sẽ chịu đựng được chất đường sữa trở lại, ngay sau khi hệ thống ruột được bình phục hoàn toàn. Thực phẩm khi không chịu đựng được đường sữa Không chịu đựng được chất đường sữa ám chỉ đến việc người bịnh cần phải giới hạn việc ăn uống những sản Illustrasjonsfoto: colourbox.no phẩm có nhiều chất đường sữa. Việc này đặc biệt nói đến những sản phẩm được làm từ phần còn lại sau khi sữa chua đông đặc, kem, sữa tươi, sữa kem và pho-mai tươi. Có thể dùng như bình thường các loại thực phẩm sau: pho-mai vàng bình thường, bơ, sữa có ít/ hoặc không có chất đường và loại da-ua có chứa rất ít chất đường sữa. Những sản phẩm khác được làm từ sữa như sữa chua, Biola và da-ua có chứa chất đường sữa, nhưng cơ thể thường chịu đựng được khá sơn sữa tươi vì chính các vi khuẩn axít trong sữa có thể loại bỏ chất đường sữa. Ngoài ra, có thể mua chất laktase ở dạng nước hoặc viên tại tiệm thuốc tây (Kerulac và Kerutab). Với các sản phẩm này, người bịnh có thể ăn những thức ăn có nhiều chất đường sữa như bánh sinh nhật và kem trong những dịp đặc biệt. Vì có nhiều sản phẩm được làm từ sữa mà người không chịu đựng được chất đường sữa có thể dùng, nên thường không cần dùng thêm thuốc bổ có chứa chất canxi. Dị ứng trứng Dị ứng là loại dị ứng thông thường thứ hai nơi các trẻ em nhỏ. Giống như dị ứng sữa, dị ứng trứng sẽ tự hết khi trẻ em lớn dần. Ranh giới của sự chịu đựng được trứng thay đổi tùy theo từng đứa trẻ, nhưng một số trẻ em quá nhạy cảm đến độ có thể phản ứng đối với trứng trong hơi nước và phần còn lại của chất đạm DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM 15
6. trong trứng có ở dao muỗng dù đã được rửa sạch. Cả lòng trắng và lòng đỏ đều có thể gây phản ứng. Một số trẻ em cũng phản ứng với chất bỏ thêm vào trong thực phẩm được làm từ trứng là chất lyzosym (E-1105). Ngoài ra, điều quan trọng là đọc danh mục các thành phần trong món hàng để bảo đảm các loại bánh không có bôi qua lớp trứng. Thuốc chủng ngừa cúm được cấy trong trứng và chỉ được chích cho những người bị dị ứng nghiêm trọng đối với trứng sau khi đã tham khảo ý kiến với bác sĩ. Các loại thuốc chủng khác không có chứa trứng đều có thể sử dụng cách an toàn. Điều này cũng nói đến thuốc chủng ngừa bộ ba MMR (bịnh sởi, bịnh quai bị và bịnh hồng chẩn). Qua cái nhìn về dinh dưỡng, việc kiêng dùng trứng trong thực phẩm không có ý nghĩa quan trọng lắm. Tuy vậy, trong thực tế khó có thể có được các loại bánh ngon nếu không có trứng. Nếu cho thêm số lượng bột nổi hoặc một loại bột nổi khác với tên hóa học là bicacbonat natri (natron), hoặc một chút bột bắp để có thêm màu là đủ để giải quyết được trở ngại này. 16 DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM
7. Dị ứng cá Dị ứng cá có thể là một hình thức sưng đỏ khi bị dị ứng thực phẩm. Có người bị Đa số những dị ứng phản ứng đối với tất cả mọi loại cá, trong khi người khác có thể phản ứng người bị dị ứng đối với cá thu (torsk) vùng Đại Tây Dương, nhưng lại chịu đựng được cá hồi, cá cá đều chịu hương hoặc cá nục (makrell). Lại có người bị dị ứng còn phản ứng cả với hơi đựng được dầu nước khi luộc cá. cá. Những người bị dị ứng cá thường chịu đựng được dầu cá vì dầu cá đã được lọc sạch chất đạm. Nói cách tổng quát, chúng tôi khuyên những người bị dị ứng cá nên dùng dầu cá vì dầu cá có chứa axít béo omega-3, sinh tố D và chất i-ốt là các chất có nhiều trong cá. Đối với số ít người dị ứng dầu cá, họ có thể dùng dầu hải cẩu và dầu từ con tép. Khi đó, họ cần phải dùng thêm sinh tố Vitamin D. Việc sử dụng các sản phẩm từ sữa sẽ đáp ứng nhu cầu cần đến chất i-ốt. Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn có chứa cá, chẳng hạn như trong ba-tê gan thường có bỏ thêm cá cơm vào. Giống như tất cả các loại dị ứng khác, cần phải kiểm soát mục kê khai các thành phần có trong sản phẩm. DỊ ỨNG THỰC PHẨM VÀ NHẠY CẢM ĐỐI VỚI THỰC PHẨM 17