Bài giảng Sinh học động vật - Chương 10: Hệ tiết niệu - Nguyễn Hữu Trí

Nội dung text: Bài giảng Sinh học động vật - Chương 10: Hệ tiết niệu - Nguyễn Hữu Trí

1. Tuaàn hoaøn thaän Nang Bowman OÁng löôïn gaàn Ñoäng maïch thaän Ñoäng maïch Ñoäng maïch gian thuøy höôùng taâm Ñoäng maïch cung Ñoäng maïch gian tieåu thuøy Ñoäng maïch Ñoäng maïch höôùng taâm ly taâm OÁng löôïn xa Cuoän mao maïch tieåu caàu thaän Ñoäng maïch ly taâm •Tónh maïch sao •Tónh maïch gian tieåu thuøy Nhaùnh ñi xuoáng •Tónh maïch cung cuûa quai Henle OÁng goùp •Tónh maïch gian thuøy •Tónh maïch thaän Quai Henle vaø maïng mao maïch 23/02/2016 1:43 SA 61 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 62 Nguyễn Hữu Trí 61 62 Ñieàu hoøa thaän: hormone Ñieàu hoøa thaän: hormone Angiotension II chæ kích • Antidiuretic hormone (ADH) ~ ñöôïc tieát ra thích tuyeán treân thaän tieát laøm taêng tính thaám cuûa oáng löôïn xa vaø oáng aldosterone; hoaït ñoäng goùp ñoái vôùi nöôùc (H2O quay trôû laïi cô theå); trong oáng löôïn xa ñeå taùi bò öùc cheá bôûi alcohol vaø coffee haáp thu nhieàu hôn sodium, • Juxtaglomerular apparatus (JGA) ~ giaûm söï do ñoù gia taêng huyeát aùp haáp thu muoái >enzyme renin khôûi ñaàu cho (RAAS) vieäc chuyeån angiotension (protein huyeát Atrial natriuretic hormon töông) thaønh angiotension II (peptide); gia (ANH) ~ do caùc vaùch taâm taêng huyeát aùp vaø theå tích maùu nhôø co nhó tieát ra; öùc cheá vieäc giaûi maïch phoùng renin, öùc cheá taùi haáp thu muoái vaø öùc cheá giaûi phoùng aldosterone 23/02/2016 1:43 SA 63 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 64 Nguyễn Hữu Trí Heä thoáng Renin-Angiotensin Angiotensin II • Renin laø moät enzyme phaân caét protein huyeát töông angiotensinogen thaønh angiotensin I. – Angiotensinogen ñöôïc toång hôïp ôû gan (liver) • Angiotensin II laø nguyeân nhaân: • Angiotensin I seõ ñöôïc chuyeån thaønh – Gaây co maïch cô theå (gia taêng huyeát aùp) angiotensin II bôûi Angiotensin Converting Enzyme (ACE) ôû phoåi – Laøm mieàn voû tuyeán treân thaän giaûi phoùng aldosterone (lung) – Thuyø sau tuyeán yeân giaûi phoùng antidiuretic hormone (ADH). • Angiotensin II laø moät nhaân toá gaây co maïch maïnh vaø vì vaäy laøm gia taêng huyeát aùp (BP). • Aldosterone seõ laø nguyeân nhaân laøm cho teá baøo oáng • Söï gia taêng BP seõ laøm taêng aùp löïc loïc ôû caàu thaän löôïng xa vaø teá baøo oáng goùp taùi haáp thu nhieàu hôn Na+ vaø vì vaäy taêng haáp thu nöôùc. • ADH seõ laøm oáng goùp vaø oáng löôïn xa gia taêng taùi haáp thu nöôùc. – Nöôùc naøy seõ ñöôïc taùi haáp thu vaøo trong mao maïch beân (peritubular capillaries) laøm taêng caû theå tích maùu laãn huyeát aùp. 23/02/2016 1:43 SA 65 Nguyễn Hữu Trí65 23/02/2016 1:43 SA 66 Nguyễn Hữu Trí66 11
2. Kiểm soát sự phóng thích aldosteron Ảnh hưởng angiotensin II lên sự và hệ Renin – Angiotensin Enzym Renin ở ACE-Angiotensin tổng hợp aldosteron Angiotensinogen tế bào Angiotensin I converting ở gan gần cầu thận Decapeptid vô hoạt Enzym ở phổi, juztaglomerular huyết tương • Sinh tổng hợp aldosteron được kích thích bởi Angiotensin II, ACTH và nồng độ cao Angiotensinase Angiotensin II của ion K+ Octapeptid Angiotensin IV Angiotensin III • Angiotensin → gây co mạch tăng huyết Hexapeptid Heptapeptid áp • Captoril là chất ức chế ACE (Angiotensin Sản phẩm phân giải có hoạt tính yếu hơn converting enzyme) → giảm angiotensin II, điều trị huyết áp cao và suy tim Sản xuất, phóng Co mạch Gây khát Angiotensin 23/02/2016 1:43 SA 67 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 68 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 69 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 70 Nguyễn Hữu Trí Renin-angiotensin- • Theå tích maùu thaáp seõ hoaït hoùa heä thoáng renin-angiotensin- aldosterone. aldosterone system (RAAS) • (1) Theå tích maùu thaáp keát hôïp vôùi vieäc giaûm noàng ñoä ion Na+ trong maùu. • (2) Giaûm löôïng maùu chaûy qua phöùc hôïp caän tieåu caàu • (3) Phöùc hôïp giaûi phoùng renin vaøo maùu, noù seõ xuùc taùc taïo angiotensin I töø angiotensinogen. • (4) Angiotensin I ñöôïc chuyeån thaønh daïng hoaït hoùa, laø angiotensin II. • (5) Angiotensin II kích thích co maïch maùu vaø • (6) phoùng thích aldosterone töø vuøng voõ tuyeán treân thaän • (7) Aldosterone kích thích söï taùi haáp thu Na+ trong oáng löôïn xa. • (8) Laøm taêng N noàng ñoä Na+ taùi haáp thu theo sau ñoù laø söï taêng taùi haáp thu cuûa Cl – vaø nöôùc. • (9) Ñieàu naøy laøm taêng theå tích maùu. Söï taêng theå tích maùu laøm giaûi phoùng atrial natriuretic hormone coù taùc duïng öùc cheá söï phoùng thích aldosterone. Hai heä thoáng naøy hoaït ñoïng vôùi nhau ñeå duy trì caân baèng noäi moâi. 23/02/2016 1:43 SA 71 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 72 Nguyễn Hữu Trí 12
3. Cân bằng nước và muối Cân bằng pH Thaän caân baèng nöôùc vaø chaát ñieän giaûi cô theå, laø nôi saûn xuaát renin tham gia ñieàu hoøa huyeát aùp. Thaän cuõng laø nôi toång hôïp erythropoietin kích thích taïo hoàng caàu. Erythropoietin coøn thuûy phaân vitaminD3 thaønh daïng hoaït ñoäng. 23/02/2016 1:43 SA 73 Nguyễn Hữu Trí 23/02/2016 1:43 SA 74 Nguyễn Hữu Trí Chạy thận nhân tạo 23/02/2016 1:43 SA 75 Nguyễn Hữu Trí 13