Y khoa, dược - Theo dõi bệnh nhân tổn thương ngực

Nội dung text: Y khoa, dược - Theo dõi bệnh nhân tổn thương ngực

1. THEO DÕI BỆNH NHÂN TỔN THƯƠNG NGỰC • PGS TS BS NGUYỄN HOÀI NAM • BỘ MÔN NGOẠI LỒNG NGỰC VÀ TIM MẠCH • ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP. HỒ CHÍ MINH
2. ĐẠI CƯƠNG – CHẤN THƯƠNG VÀ VẾT THƯƠNG NGỰC LÀ HAI TỔN THƯƠNG THƯỜNG GẶP – NGUYÊN NHÂN: BẠCH KHÍ, HOẢ KHÍ, TAI NẠN LAO ĐỘNG, GIAO THÔNG – TỔN THƯƠNG NẶNG CỦA HAI CQ SINH TỒN: TIM & PHỔI → DỄ TV – SƠ CỨU RẤT QUAN TRỌNG → TRÁNH ĐƯỢC RL SINH LÝ TH VÀ HÔ HẤP – NG TẮC ĐIỀU TRỊ: PHỤC HỒI THĂNG BẰNG VỀ TH & HÔ HẤP – PHẦN LỚN KHÔNG CẦN MỞ NGỰC
3. THĂNG BẰNG VỀ SINH LÝ HÔ HẤP THĂNG BẰNG SINH LÝ HÔ HẤP DỰA TRÊN 3 YẾU TỐ: 1. THÀNH NGỰC: – BAO GỒM: KHUNG XƯƠNG, CÁC CƠ HH, CƠ HOÀNH, MÀNG PHỔI THÀNH – THÀNH NGỰC VỪA VỮNG, VỪA CHẮC, DI ĐỘNG TRONG KHI THỞ – CƠ HOÀNH ĐÓNG VAI TRÒ RẤT QT, NHẤT LÀ Ở TRẺ EM 2. ĐƯỜNG HÔ HẤP: – TỪ MŨI → PHẾ NANG, PHẢI THÔNG THOÁNG – TRONG CT, DỄ BỊ CẢN TRỞ DO MÁU, ĐÀM, KHÔNG KHẠC ĐƯỢC VÌ ĐAU
4. THĂNG BẰNG VỀ SINH LÝ HÔ HẤP 3. KHOANG MÀNG PHỔI: – LÀ MỘT KHOANG ẢO, CÓ HAI LÁ: LÁ THÀNH & LÁ TẠNG – ÁP LỰC THẤP HƠN ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN – THAY ĐỔI THEO HÍT VÀO (-10) THỞ RA (-5 cm H2O), HO ÁP LỰC ÂM HƠN – LÀ MỘT KHOANG KÍN, KHI THỦNG ÁP LỰC ÂM MẤT, PHỔI XẸP – KHOANG MP THÔNG THƯƠNG VỚI BÊN NGOÀI → NHỮNG RL NGHIÊM TRỌNG
5. XỬ TRÍ CÁC TỔN THƯƠNG GP 1. GÃY XƯƠNG SƯỜN: – HAI CƠ CHẾ GÃY: TRỰC TIẾP VÀ GIÁN TIẾP – TRỰC TIẾP: TÁC NHÂN GÂY CT Ở ĐÂU, GÂY GÃY Ở ĐÓ, CÁC TẠNG DỄ TTH – GIÁN TIẾP: LỒNG NGỰC BỊ ÉP DẸP, CUNG BÊN DỄ GÃY, CÁC TẠNG TRUNG THẤT DỄ BỊ – GÃY XS LÀ T TH NHẸ, DỄ LÀNH, THƯỜNG KHÔNG ĐỂ LẠI DI CHỨNG – NẶNG LÀ DO CÁC T THƯƠNG ĐI KÈM – TÌM CƠ CHẾ GÃY ĐỂ CHẨN ĐOÁN CÁC T TH ĐI KÈM
6. GÃY XƯƠNG SƯỜN Cần chú ý: Gãy xs 1-2: khó gãy, t th phải mạnh, bó mạch dưới đòn Gãy xs 8-9:T thg gan, lách và các tạng ở bụng. Gãy xs ở người già: dòn, dễ gãy, chịu đau kém, không ho khạc được → dễ xẹp phổi. Gãy xs ở trẻ em: xs mềm khó gãy → CT mạnh, tổn thương nghiêm trọng.
7. GÃY XƯƠNG SƯỜN XỬ TRÍ: Lồng ngực cần di động → không phải là cố định xs mà là giảm đau. Giảm đau bằng thuốc uống, tiêm. Giảm đau bằng phong bế TK LS với thuốc tê: Lidocain, Xylocain v.v Giảm đau bằng gây tê vùng: gây tê ngoài màng cứng với morphin.
8. MẢNG SƯỜN DI ĐỘNG PHÂN LOẠI: MS phía trước: gây RL nghiêm trọng về hô hấp & tuần hoàn do co kéo cơ hoành khi hô hấp. MS bên: hay gặp nhất, không di động nhiều MS sau : ít di động nhất, chỉ cho BN nằm là đủ, không cần cố định. MS di động kiểu cánh cửa, chỉ gãy một nơi, bản lề là sụn sườn, hay gặp ở người trẻ.
9. MẢNG SƯỜN DI ĐỘNG DIỄN TIẾN: MS di động: gây RL nghiêm trọng về hô hấp & tuần hoàn do hô hấp đảo ngược & lắc lư TR th. MS cố định: các đầu gãy xương cài vào nhau, có thể → di động hoặc thụt vào trong ảnh hưởng hô hấp XS gãy đâm vào nhu mô phổi → tràn khí, máu MP có khi phải mở ngực xử trí.
10. MẢNG SƯỜN DI ĐỘNG XỬ TRÍ: Sơ cứu: mục đích không cho MS di động, dùng băng cuộn đặt vào vùng MS, băng lại, không cho di động nhưng hạn chế hô hấp. CỐ ĐỊNH NGOÀI: BẰNG NHIỀU CÁCH Nẹp Juder: chọn kích thước phù hợp với XS, xuyên kim Kirschner qua ổ gãy để giữ hai đầu. Kéo liên tục: qua hệ thống ròng rọc, trọng lượng kéo phụ thuộc vào BN, kéo khoảng 01 tuần.