Nhận xét hiệu quả phục hình răng bằng vật liệu sứ cercon

Nội dung text: Nhận xét hiệu quả phục hình răng bằng vật liệu sứ cercon

1. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 NHẬN XÉT HIỆU QUẢ PHỤC HÌNH RĂNG BẰNG VẬT LIỆU SỨ CERCON Lê Thị Thùy Linh*, Tống Minh Sơn*, Võ Trương Như Ngọc* TÓM TẮT Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng không đối chứng trên 66 chụp đơn và 5 cầu răng (3 - 5 đơn vị) của 20 bệnh nhân (BN) được phục hình bằng sứ cercon tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW Hà Nội nhằm đánh giá hiệu quả phục hình cố định răng bằng sứ cercon (densply) sau 6 tháng điều trị. Đánh giá các phục hình sau khi lắp tại thời điểm 5 - 7 ngày và 5 - 6 tháng. Kết quả: với 66 chụp đơn và 5 cầu răng, sau 5 - 6 tháng không có trường hợp nào bị bong, nứt lớp sứ phủ hoặc gãy khung sườn zirconia. 100% phục hình khôi phục tốt chức năng ăn nhai, 1 phục hình có đường viền lợi không ngang mức răng kế cận. Phục hình cố định răng bằng sứ cercon có tỷ lệ tốt 95,18% và độ bền đạt 100% sau 5 - 6 tháng nghiên cứu. * Từ khóa: Phục hình cố định răng; Sứ cercon. Remark on outcome of fixed partial dentures by cercon ceramic Summary The uncontrolled clinical trial study was carried out on sixty-six crowns and five 3-to-5 unit FPDs with cercon of twenty patients in National Hospital of Odonto-Stomatology to evaluate the outcome of cercon ceramic (Densply) fixed partial dentures (FPDs) after 6 month of clinical function. The crowns and FPDs were evaluated after cementation 5 - 7 days and again 5 - 6 months. Results: no framework-fracture or minor procelain chipping was found. 100% of FPDs recovered well chewing function. However, one FPD’s gum line wasn’t aligned with its adjacent tooth. After 5 - 6 months of research, the good quality rate and survival-rate of FPDs with cercon was 95.18%, 100%, respectively. * Key words: Fixed partial dentures; Cercon ceramic. ĐẶT VẤN ĐỀ trong nha khoa. Với khả năng chuyển Trong những năm gần đây, cùng với sự trạng thái khi có lực mạnh tác động, phân tiến bộ của khoa học và công nghệ, nhiều tử zirconia giãn nở để chống lại sự lan vật liệu mới ra đời, trong đó có sứ zirconia truyền nứt gãy, do đó, làm tăng độ bền, được sử dụng trong y khoa hơn hai mươi lực uốn và hệ số đàn hồi. Nhờ đặc tính năm qua và gần đây đưa vào ứng dụng này mà sứ zirconia là loại sứ toàn phần * Trường Đại học Y Hà Nội Người phản hồi (Corresponding): Tống Minh Sơn (sontmy@gmail.com) Ngày nhận bài: 18/01/2014; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 08/03/2014 Ngày bài báo được đăng: 08/03/2014 176
2. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 được lựa chọn trong phục hình răng sau, Thời gian: từ tháng 3 - 2010 đến nơi luôn có lực mạnh tạo ra trong quá 10 - 2010. trình ăn nhai. Sứ cercon (Hãng Densply) 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. với khung sườn zirconia được thiết kế và - Thiết kế nghiên cứu: thử nghiệm lâm chế tác hoàn toàn tự động bằng máy tính sàng không có nhóm chứng. CAD/CAM (computer-aided design/computer- assisted manufature) đem lại độ chính - Tiến hành nghiên cứu: xác cao cho phục hình. Hiện nay, trên thế BN sau khi khám và chụp X quang, so giới phục hình sứ cercon được sử dụng màu răng, lấy dấu, đổ mẫu nghiên cứu. ngày càng nhiều, theo Sailer I và CS từ Bước chuẩn bị cùi răng thực hiện như năm 2001 tới nay có 4.000.000.000 phục sau: mài mặt nhai hoặc cạnh cắn mài hình được sản xuất với tỷ lệ thành công 1,5 - 2 mm; các mặt trong, ngoài, gần, xa 97,8% sau 5 năm, Vult von Steyern P, mài 1 - 1,5 mm, đường hoàn tất là đường 100% sứ cercon thành công sau 2 - 3 năm bờ vai với độ dày 1 mm ở ngang lợi, các [2 Ở Việt Nam, các nghiên cứu về lĩnh góc được làm tròn trước khi lấy dấu bằng vực này còn hạn chế, cần có nghiên cứu silicon. Gắn chụp tạm cho BN với cement, để đánh giá hiệu quả của phục hình cố gắn tạm IRM (Densply) ngay sau khi mài định răng bằng sứ cercon. Do đó chúng xong. Thực hiện chế tác khung sương tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục zirconia được tại labo của Bệnh viện tiêu: Đánh giá hiệu quả phục hình cố định Răng Hàm Mặt TW Hà Nội bằng hệ thống răng bằng sứ cercon. Cercon Smart Ceramic, sau đó thử lại ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP trên miệng BN để kiểm tra độ sát khít. NGHIÊN CỨU Gửi sườn zirconia lại xưởng để đắp sứ phủ với màu sắc phù hợp với từng BN. 1. Đối tƣợng nghiên cứu. Thử lại cầu chụp cuối cùng trên miệng BN 20 BN với 66 chụp đơn và 5 cầu răng để đảm bảo độ sát khít và gắn bằng được lựa chọn theo tiêu chuẩn: cement gắn vĩnh viễn rely X (3M ESPE). - Tủy răng trụ còn sống hoặc đã điều Đánh giá kết quả trên lâm sàng, trị tủy tốt. X quang và phiếu trả lời câu hỏi tại thời - Vùng quanh răng bình thường hoặc điểm 5 - 7 ngày và 3 - 6 tháng sau khi lắp đã điều trị ổn định. răng với các tiêu chí: - BN có tình trạng vệ sinh răng miệng - Độ bền vững. tốt, không có thói quen xấu như cắn vật cứng... - Chức năng: khớp cắn, ăn nhai, phát âm. - Với BN làm cầu: cầu răng dài tối đa 47 mm. - Thẩm mỹ: hình dáng, kích thước, Địa điểm: Khoa Phục hình, Bệnh viện màu sắc, đường viền lợi của răng giả. Răng Hàm Mặt TW Hà Nội. - Sự hài lòng của BN. 177
3. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 Mỗi tiêu chí được chia làm 2 mức độ - Thông tin về đối tượng nghiên cứu tốt và trung bình. Với 4 tiêu chí, đánh giá được đảm bảo giữ bí mật. chung cho một phục hình được chia làm KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3 mức: tốt, khá, trung bình. Với 20 BN (7 nam và 13 nữ) phục hình Sau 5 - 6 tháng theo dõi, ngoài 4 tiêu cho 83 đơn vị sứ, bao gồm 66 chụp đơn chí trên, cần đánh giá mức độ ảnh hưởng và 5 cầu răng. BN tuổi nhỏ nhất 15, lớn của phục hình sứ cercon tới răng trụ: nhất 50, trong đó gặp nhiều nhất ở lứa - Tình trạng sâu răng, tủy. tuổi 18 - 34. Trước khi làm phục hình, 14/20 BN (70%) cần phải điều trị tiền - Tình trạng vùng quanh răng: chỉ số phục hình, gồm điều trị viêm lợi, điều trị lợi, độ mất bám dính, độ lung lay và mức tủy, phục hồi thân răng. Với 83 đơn vị sứ độ tiêu xương ổ răng. có 77 răng được làm trụ, trong đó, 49 - Phim X quang cận chóp hỗ trợ trong răng tủy vẫn còn sống trước khi làm phục đánh giá. hình. Mỗi tiêu chí chia làm 3 mức: tốt, trung * Kết quả phục hình 5 - 7 ngày sau khi bình, kém. Đánh giá một phục hình dựa lắp răng: vào 6 tiêu chí trên, chia làm 4 loại: tốt, 2 BN hợp viêm lợi độ 1, 01 BN có khá, trung bình, kém. đường viền lợi không ngang mức các Thu thập, xử lý số liệu bằng phương răng kế cận. Sau 5 - 7 ngày, 01 BN bị pháp thống kê y học, theo phần mềm nhạy cảm khi ăn đồ lạnh, do đó, mức ăn nhai tốt đạt 95%, tuy nhiên không bị ảnh SPSS. hưởng đến khả năng phát âm, khớp cắn * Đạo đức trong nghiên cứu: khôi phục tốt, tất cả BN đều hài lòng với - Đối tượng nghiên cứu được giải thích kết quả phục hình. kỹ về mục đích nghiên cứu và tự nguyện * Kết quả phục hồi sau 5 - 6 tháng lắp tham gia. răng: B¶ng 1: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ phôc håi thÈm mü. MỨC ĐỘ TỐT KHÁ KÉM TỔNG SỐ R¨ng cöa vµ R¨ng cöa vµ R¨ng cöa vµ R¨ng R¨ng hµm R¨ng hµm r¨ng nanh r¨ng nanh r¨ng nanh hµm n (%) n (%) n (%) n (%) n (%) n (%) n (%) TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ H×nh thÓ 66 97,06 15 100 2 2,94 0 0 0 0 0 0 83 100 Mµu s¾c 67 98,53 14 93,33 1 1,47 1 6,67 0 0 0 0 83 100 §•êng viÒn lîi 67 98,53 15 100 1 1,47 0 0 0 0 0 0 83 100 178
4. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 Sau 5 - 6 tháng lắp răng, 1 BN bờ lợi cao hơn răng kế cận (do chấn thương), tuy nhiên tất cả đều đạt độ sát khít tốt, màu sắc và hình dáng của răng giả không thay đổi so với thời điểm sau lắp răng 5 - 7 ngày. * Về phục hồi chức năng: BN đều thích nghi tốt với răng giả và cảm giác như răng bình thường. B¶ng 2: §¸nh gi¸ vÒ t×nh tr¹ng r¨ng trô. MỨC ĐỘ RĂNG CỬA VÀ RĂNG NANH RĂNG HÀM TỔNG Tèt Kh¸ kÐm Tèt Kh¸ kÐm TIÊU CHÍ n (%) n (%) n (%) n (%) n (%) n (%) n S©u r¨ng thø ph¸t 63 (100%) 0 (0%) 0 (0%) 14 (100%) 0 (0%) 0 (0%) 77 Tñy r¨ng trô 61 (96,83%) 2 (3,17%) 0 (0%) 13 (92,86%) 1 (7,14%) 0 (0%) 77 T×nh tr¹ng ch©n cña r¨ng 39 (100%) 0 (0%) 0 (0%) 4 (100%) 0 (0%) 0 (0%) 43 trô (trªn phim X quang) Với 77 răng trụ, không có trường hợp Không có trường hợp nào chân răng trụ nào bị sâu thứ phát, các răng trước phục bị gãy hay phục hình làm tổn thương đến hình có tủy vẫn còn sống, phục hình tổ chức quanh răng của răng trụ. không làm tổn thương tới tủy và vùng Với 66 chụp và 5 cầu răng sau 5 - 6 quanh cuống. 3 răng trụ (tủy còn sống khi mài cùi) trên cùng một BN có nhạy cảm tháng theo dõi, không gặp bất kỳ trường khi ăn đồ lạnh trong vài ngày đầu, tuy hợp nào có hiện tượng bong, nứt, rạn lớp nhiên, sau 2 tuần, BN ăn uống bình thường. sứ phủ hoặc gãy, vỡ khung sườn zirconia. * Đánh giá kết quả chung: 91.57% 95.18% 100.00% 80.00% Tèt 60.00% Kh¸ 40.00% Trung b×nh 20.00% 8.43% 4.82% 0% 0% 0% 0% KÐm 0.00% 5-7 ngµy 5-6 th¸ng 5 - 7 ngày 5 - 6 tháng BiÓu ®å 1: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ chung sau 5 - 6 th¸ng so víi 5 - 7 ngµy sau l¾p r¨ng. Đánh giá chung kết quả phục hình sứ BÀN LUẬN cercon sau 5 - 6 tháng theo dõi có tỷ lệ tốt 95,18%, cao hơn thời điểm sau lắp răng 5 1. Phục hồi chức năng và thẩm mỹ. - 7 ngày (91,57%). 179
5. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 Sau khi lắp răng, 20 BN đều có khớp 2. Độ bền của phục hình. cắn tốt, sau 5 - 6 tháng, không có thay * Tình trạng răng trụ: đổi, kết quả này là do BN có khớp cắn Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho không phù hợp đã bị loại ngay từ khi lựa thấy, sau 5 - 6 tháng theo dõi, 83 đơn vị chọn BN. Về chức năng ăn nhai, sau 5 - 7 sứ với 77 răng được làm trụ, không có ngày, 95% BN phục hồi tốt, hầu hết sau răng nào bị đau, bị sâu. Trên phim X 1 - 2 tuần đầu BN ăn nhai nhẹ nhàng, giữ gìn, không dám ăn thức ăn cứng, quang những răng được mài mà tủy vẫn sau 2 - 4 tuần, BN đã thích nghi tốt với còn sống, không có hiện tượng phục hình răng giả. Sau 5 - 6 tháng, tất cả BN đều làm tổn thương vùng quanh cuống do ăn nhai tốt và coi như răng bình thường. bệnh lý từ tủy. Phim X quang không thấy Kết quả này tương tự nghiên cứu của trường hợp nào bị gãy chân răng trụ. Nguyễn Thị Kim Ngân khi phục hình cho Theo I Zembic và CS trên 23 BN với 29 30 BN với 55 chụp sứ alumina vùng răng cầu (từ 3 - 5 đơn vị), sau 2 năm và 3 năm trước [1]. nghiên cứu có 3% và 9% răng trụ bị Phục hình sứ cercon phần khung sâu [5]. Nghiên cứu của Sailer I và CS sườn zirconia có màu trắng nên xử lý cũng cho kết quả tương tự, tỷ lệ sâu răng viền đen vùng cổ răng (khác với phục trụ 10,9% sau 3 năm và 21,7% sau 5 năm hình sứ kim loại, đường viền lợi thường [6]. bị sẫm màu do hiệu quả sợi - quang học * Tình trạng vùng quanh răng: từ sườn kim loại tạo một bóng sẫm Trước khi phục hình, 7/20 BN nghiên khoảng 1,5 - 2 mm vào trong mô mềm cứu bị viêm lợi, chúng tôi lấy cao răng, bao quanh bờ chụp kim loại). Ngoài ra, hướng dẫn vệ sinh răng miệng. Kết quả: sườn zirconia còn có khả năng dẫn sau khi lắp răng từ 5 - 6 tháng, BN không truyền và khuếch tán chùm ánh sáng tới còn tình trạng viêm lợi, 100% BN có chỉ nên gần giống ngà răng thật, do đó đảm số lợi đạt mức 0, không có trường hợp có bảo yêu cầu thẩm mỹ. Sau lắp răng 5 - 7 tăng độ sâu túi lợi, tăng chỉ số mất bám ngày, tỷ lệ đẹp về hình thể, màu sắc, dính lợi, tăng độ lung lay răng hoặc tiêu đường viền lợi tương ứng 97,59%; xương ổ răng. Kết quả này là do BN 98,8%; 96,39%, sau 5 - 6 tháng, hình thể được tư vấn đầy đủ kiến thức về vệ sinh và màu sắc không có sự thay đổi, tỷ lệ răng miệng, thay thế bằng phục hình mới đẹp ở đường viền lợi tăng lên 98,8% do có độ sát khít cao hơn. Kết quả nghiên không còn tình trạng viêm lợi trên răng cứu của Murat Cavit Çehreli sau 2 năm được phục hình. Kết quả này không khác với 30 chụp toàn sứ zirconia (15 chụp sứ biệt với nghiên cứu của Chu Thị Quỳnh inceram zirconia và 15 chụp sứ cercon Hương khi phục hình cho 53 đơn vị sứ zirconia) trên 20 BN: chỉ số mảng bám IPS empress II với tỷ lệ đẹp về hình thể, răng và chỉ số lợi bằng 0 và hầu như màu sắc, đường viền lợi tương ứng là hằng định theo thời gian [6]. 94%, 100%, 95,8% [2]. * Độ bền của phục hình: 180
6. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 Theo I Zembic và CS, sau 2 năm tỷ lệ - Không có trường hợp nào phục hình thành công của phục hình sứ zirconia làm ảnh hưởng đến răng trụ và tổ chức 93% cho 29 cầu răng từ 3 đến 5 đơn vị ở quanh răng. 23 BN, sau 3 năm 10/18 cầu răng của 13 - Kết quả chung sau 5 - 6 tháng điều trị BN bị vỡ lớp sứ phủ, nhưng phần khung đạt tỷ lệ tốt cao (95,18%) và không có kết sườn vẫn còn nguyên vẹn [5]. Nghiên quả kém. cứu của chúng tôi với tổng số 83 đơn vị TÀI LIỆU THAM KHẢO phục hình (trong đó 66 chụp đơn và 5 cầu răng dài từ 3 - 5 đơn vị) thực hiện cho 20 1. Nguyễn Thị Kim Ngân. Nhận xét và BN, không phát hiện bất kỳ trường hợp đánh giá kết quả điều trị phục hình chụp sứ alumina nhóm răng trước. Luận văn Thạc sỹ nào bị rạn, nứt, vỡ sứ phủ hoặc gãy cầu Y học. Trường Đại học Y Hà Nội. 2007. răng. Do đó, độ bền của phục hình là 2. Chu Thị Quỳnh Hương. Nhận xét về vật 100% ở cả các nhóm răng cửa, răng liệu toàn sứ IPS Empress II trong phục hình nanh và răng hàm. cố định nhóm răng trước. Luận văn Thạc sỹ * Kết quả chung sau 5 - 6 tháng nghiên Y học. Trường Đại học Y Hà Nội. 2004. cứu: 3. Sailer I et al. A systernatic review of the Sau 5 - 6 tháng theo dõi, kết quả tốt survival and complication rates of all-ceramic and metal-ceramic after an observation period of (95,18%) cao hơn so với tại thời điểm sau at least 3 years. 2007, Vol 18, pp.86-96. lắp răng 5 - 7 ngày (91,57%), sau lắp 4. Vult von Steyern P. All-ceramic fixed răng 5 - 6 tháng, BN đã quen với răng giả partial dentures. Studies on aluminum oxide- và ăn nhai dễ dàng hơn. So sánh đường and zirconium dioxide-based ceramic systems. viền lợi 5 - 7 ngày sau lắp răng và sau 5 - 2005, pp.61-69. 6 tháng, không còn tình trạng viêm lợi 5. I Zembic, H Lüthy, M Schumacher, P trên răng được phục hình. Tất cả BN Schärer, C H F Hämmerle. 23-year results of trong nhóm nghiên cứu đều rất hài lòng zirconia prosterior fixed partial dentures, made với phục hình có được. by direct ceramic machining (DCM). European Cells and Materials. 2002, Vol 3, Suppl1, p.38. 6. Sailer I, Fehér A, Filser F, Gauckler LJ, KẾT LUẬN Lüthy H, Hämmerle CH. Five-year clinical Sau 5 - 6 tháng phục hình răng bằng results of zirconia frameworks for posterior sứ cercon cho 20 BN với 66 chụp đơn và fixed partial denture, Int J Prosthodont. 2007, Vol 9, p.383. 5 cầu răng, chúng tôi rút ra kết luận sau: 7. Murat Cavit Çehreli; Ali Murat Köka; - Phục hình răng bằng sứ cercon có Kivanç Akça. CAD/CAM Zirconia vs. slip-cast kết quả thẩm mỹ cao (> 90%). glass-infiltrated alumina/zirconia all-ceramic - Kết quả phục hồi chức năng ăn nhai crowns: 2-year results of a randomized và phát âm tốt (100%). controlled clinical trial, Journal of Applied Oral Science. 2009, 17 (1), pp.49-55. - Độ bền của phục hình 100% ở cả nhóm răng cửa, răng nanh và răng hàm. 181
7. TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2014 182