Nghiên cứu một số chỉ số huyết học tế bào và khoảng tham chiếu trên người bình thường khỏe mạnh

Nội dung text: Nghiên cứu một số chỉ số huyết học tế bào và khoảng tham chiếu trên người bình thường khỏe mạnh

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 NGHIÊN C ỨU MỘT S Ố CH Ỉ S Ố HUY ẾT H ỌC TẾ BÀO VÀ KHO ẢNG THAM CHI ẾU TRÊN NG ƯỜI BÌNH TH ƯỜNG KH ỎE M ẠNH Nguy ễn Th ị Hi ền H ạnh*; Nguy ễn Trung Kiên* Hồ Xuân Tr ường*; T ạ Vi ệt H ưng* TÓM T ẮT Mục tiêu: xác định m ột s ố ch ỉ s ố huy ết h ọc tế bào và kho ảng tham chi ếu bình th ường của ng ười bình th ường kh ỏe m ạnh. Đối t ượng và ph ươ ng pháp: nghiên c ứu ti ến c ứu, mô t ả c ắt ngang trên 511 ng ười bình th ường kh ỏe m ạnh tham gia hi ến máu tình nguy ện t ại Bệnh vi ện Quân y 103 t ừ tháng 03 - 2016 đến 03 - 2017. Kết qu ả: đã xây d ựng được kho ảng tham chi ếu của m ột s ố ch ỉ s ố huy ết h ọc: WBC: 4,71 - 9,41 G/l; các ch ỉ s ố TCD3+: 780 - 2.540 t ế bào (TB)/µl; TCD4+: 436 - 1.288 TB/µl; TCD8+: 227 - 983 TB/µl; t ỷ l ệ TCD4/TCD8: 0,82 - 2,24. Dòng h ồng c ầu: RBC: nam 4,3 - 5,5 T/l, n ữ 4,1 - 5,0 T/l; Hb: nam 130 - 161 g/l, n ữ 120 - 147 g/l; HCT: nam 0,39 - 0,51 l/l, n ữ 0,37 - 0,45 l/l; MCV: nam 82,9 - 95,9 fl, n ữ 83- 95 fl; MCH: nam 27,4 - 31,3 pg, n ữ 26,5 - 31,5 pg; MCHC: nam 314 - 351 g/l, n ữ 311 - 342 g/l; RDW: nam 11,8 - 14,6%, n ữ 11,9 - 14,7; RET%: 0,64 - 2,09%. Dòng ti ểu c ầu: PLT: nam 157 - 332 G/l, n ữ 157 - 348 G/l. T ốc độ máu l ắng: 1,17 - 10,43 mm/gi ờ. Kết lu ận: đã xây d ựng được kho ảng tham chi ếu bình th ường cho phòng xét nghi ệm, làm c ơ s ở cho ch ẩn đoán và điều tr ị b ệnh nhân. * Từ khóa: Chỉ s ố huy ết h ọc; Kho ảng tham chi ếu; Ng ười bình th ường kh ỏe m ạnh. Research on some Hematological Indexes and Reference Ranges of Healthy People Summary Objectives: To study some hematological indexes and reference ranges of healthy people. Subjects and methods: A prospective, cross-sectional study in 511 healthy people participating in voluntary blood donation at 103 Military Hospital from March 2016 to March 2017. Results: We have established reference ranges for some hematological indexes: WBC: 4.71 - 9.41 G/L; TCD3 +: 780 - 2,540 cells/ µL; TCD4+: 436 - 1,288 cells/ µL; TCD8+: 227 - 983 cells/ µL; TCD4/TCD8 ratio: 0.82 - 2.24; RBC: male 4.3 - 5.5 T/L, female 4.1 - 5.0 T/L; Hb: male 130 - 161 g/L, female 120 - 147 g/L; HCT: male 0.39 - 0.51 l/L, female 0.37 - 0.45 l/L; MCV: male 82.9 - 95.9 fl, female 83 - 95 fl; MCH: male 27.4 - 31.3 pg, female 26.5 - 31.5 pg; MCHC: male 314 - 351 g/L, female 311 - 342 g/L; RDW: male 11.8 - 14.6%, female 11.9 - 14.7%; RET%: 0.64 - 2.09%; PLT: male 157 - 332 G/L, female 157 - 348 G/L. Blood sedimentation rate: 1.17 - 10.43 mm/h. Conclusion: The laboratory reference ranges were created, which is the basis for the diagnosis and treatment of patients. * Keywords: Hematological indexes; Reference ranges; Healthy people. * B ệnh vi ện Quân y 103 Ng ười ph ản h ồi (Corresponding): Nguy ễn Th ị Hi ền H ạnh (nguyenhienhanh84@yahoo.com) Ngày nh ận bài: 20/08/2017; Ngày ph ản bi ện đánh giá bài báo: 07/11/2017 Ngày bài báo được đă ng: 18/12/2017 36
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 ĐẶT V ẤN ĐỀ ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP NGHIÊN C ỨU Máu là thành ph ần không th ể thi ếu đối với con ng ười. Ở ng ười bình th ường 1. Đối t ượng nghiên c ứu. kh ỏe m ạnh, các ch ỉ s ố huy ết h ọc có tính 511 ng ười bình th ường kh ỏe m ạnh ổn định và ch ỉ thay đổi trong ph ạm vi nh ất tham gia hi ến máu tình nguy ện t ại định (kho ảng tham chi ếu bình th ường). Bệnh vi ện Quân y 103 t ừ 03 - 2016 đến Vì v ậy, vi ệc ki ểm tra các ch ỉ s ố này vô 03 - 2017. cùng quan tr ọng và c ần thi ết để đánh giá * Tiêu chu ẩn l ựa ch ọn m ẫu nghiên rối lo ạn sinh lý, b ệnh lý c ủa c ơ th ể. cứu: Cùng v ới s ự phát tri ển c ủa khoa h ọc - Ti ền s ử kh ỏe m ạnh, s ức kh ỏe ổn kỹ thu ật, xét nghi ệm t ế bào và mi ễn d ịch định trong th ời gian 4 tu ần tr ước khi hi ến huy ết h ọc ngày càng tr ở nên có ý ngh ĩa máu tình nguy ện, m ạch, huy ết áp trong trong phân tích thay đổi các t ế bào bình gi ới h ạn bình th ường ( được đánh giá là th ường và b ệnh lý ở máu ngo ại vi, góp kh ỏe m ạnh theo các n ội dung trong B ản ph ần quan tr ọng trong ch ẩn đoán, tiên đă ng ký hi ến máu tình nguy ện). lượng và theo dõi điều tr ị các r ối lo ạn - Âm tính v ới HBV, HCV, HIV, giang huy ết h ọc trên lâm sàng. Trên th ế gi ới, mai, s ốt rét. nhi ều tác gi ả nghiên c ứu v ề các ch ỉ s ố huy ết h ọc c ủa ng ười bình th ường kh ỏe * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: mạnh, tuy nhiên k ết qu ả khác nhau, Không đáp ứng tiêu chu ẩn l ựa ch ọn ph ụ thu ộc vào th ời gian, ch ủng t ộc, gi ới ho ặc không đồng ý tham gia nghiên c ứu. tính và nhóm đối t ượng nghiên c ứu [4, 5, 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. 8, 9]. Nghiên c ứu ti ến c ứu, mô t ả c ắt ngang. Tại Vi ệt Nam, đề tài “M ột s ố ch ỉ s ố * Các ch ỉ s ố nghiên c ứu: máu ngo ại vi ng ười bình th ường” c ủa GS. - Dòng b ạch c ầu: WBC, N%, L%, M%, Đỗ Trung Ph ấn đã xây d ựng được kho ảng E%, B%, N#, L#, M#, E#, B#. giá tr ị bình th ường đối v ới ch ỉ s ố huy ết học c ủa ng ười Vi ệt Nam [1]. Nghiên c ứu - Dòng h ồng c ầu: RBC, Hb, HCT, của Nguy ễn Th ị Th ảo (2014) [2] đề c ập MCV, MCH, MCHC, RDW, RDW-SD. đến kho ảng giá tr ị tham chi ếu c ủa các ch ỉ - Hồng c ầu l ưới: RET%, RET#, MRV, IRF. số lympho TCD3, TCD4, TCD8 ở ng ười - Dòng ti ểu c ầu: PLT, MPV, PCT, PDW. bình th ường được s ử d ụng làm nhóm đối - Nhóm máu: ABO và h ệ Rh. ch ứng. Tr ước yêu c ầu c ần thi ết ph ải xây - T ốc độ máu l ắng (VSS). dựng m ột kho ảng tham chi ếu riêng cho phòng xét nghiệm c ủa bệnh vi ện, chúng - Định l ượng: TCD3+, TCD4+, TCD8+, tôi ti ến hành đề tài này nh ằm m ục tiêu: TCD4/TCD8. Xác định kho ảng tham chi ếu m ột s ố ch ỉ * Các k ỹ thu ật s ử d ụng trong nghiên c ứu: số huy ết h ọc ở ng ười bình th ường kh ỏe - Xét nghi ệm huy ết h ọc: d ựa theo mạnh trong giai đoạn hi ện nay. nguyên lý tr ở kháng, đếm tế bào dòng 37
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 ch ảy, laser, trên h ệ th ống máy Sysmex Bộ môn - Khoa Huy ết h ọc Truy ền máu, XT4000i (Nh ật B ản). Bệnh vi ện Quân y 103, H ọc vi ện Quân y. - Xét nghi ệm mi ễn d ịch: d ựa theo * X ử lý và phân tích s ố li ệu: nguyên lý đếm t ế bào dòng ch ảy, laser, Số li ệu được x ử lý b ằng ph ươ ng kỹ thu ật g ắn hu ỳnh quang trên h ệ th ống pháp th ống kê y h ọc s ử d ụng ph ần máy Beckman-Coulter FC500 (M ỹ). mềm SPSS 20.0. Kho ảng tham chi ếu - Xét nghi ệm định nhóm máu: trên được xác định b ằng ± 1,96SD đối Gelcard, b ằng h ệ th ống Matrix (M ỹ). với các ch ỉ s ố tuân theo phân ph ối - Xét nghi ệm t ốc độ máu l ắng: trên h ệ chu ẩn và kho ảng phân v ị 2,5%, 97,5% th ống máy ERS 3000 (M ỹ). đối v ới các ch ỉ s ố không phân ph ối * Địa điểm nghiên c ứu: chu ẩn. KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU VÀ BÀN LU ẬN 1. Đặc điểm tu ổi, gi ới c ủa đố i t ượng nghiên c ứu. Bảng 1: Độ tu ổi Nam (n = 388) Nữ (n = 123) Chung (n = 511) ± SD 20,08 ± 1,73 21,95 ± 1,37 20,53 ± 1,84 Tu ổi th ấp nh ất 18 19 18 Tu ổi cao nh ất 25 25 25 Tu ổi trung bình trong nghiên c ứu 20,53 ± 1,84, th ấp nh ất 18 tu ổi, cao nh ất 25 tu ổi, th ấp h ơn so v ới nghiên c ứu c ủa Yalew 24,5 ± 6,65 tu ổi [10], Murugavel 29,8 ± 7,6 tu ổi [7], Nguy ễn Th ị Th ảo 31,3 ± 7,83 tu ổi [2]. Do đối t ượng nghiên c ứu c ủa chúng tôi là ng ười bình th ường có tu ổi t ừ 18 - 25. Nam 75,9%, n ữ 24,1%, t ỷ l ệ nam cao h ơn so v ới nghiên c ứu c ủa Kibaya (65,6%) [5], Murugavel (60,6%) [7], Yalew (50%) [10]. 2. M ột s ố ch ỉ s ố huy ết h ọc c ủa ng ười bình th ường kh ỏe m ạnh. Bảng 2: Các ch ỉ s ố b ạch c ầu ở máu ngo ại vi (n = 511). Ch ỉ s ố ± SD Ch ỉ s ố ± SD Ch ỉ s ố ± SD WBC (G/l) 7,06 ± 1,20 N (%) 55,79 ± 7,24 N# (G/l) 3,95 ± 0,94 TCD3+ (TB/µl) 1660 ± 449 L (%) 33,10 ± 6,66 L# (G/l) 2,32 ± 0,56 TCD4+ (TB/µl) 862 ± 217 M (%) 7,50 ± 1,49 M# (G/l) 0,53 ± 0,13 TCD8+ (TB/µl) 605 ± 192 E (%) 3,06 ± 2,10 E# (G/l) 0,22 ± 0,16 TCD4/TCD8 1,53 ± 0,36 B (%) 0,47 ± 0,29 B# (G/l) 0,03 ± 0,026 Giá tr ị trung bình ch ỉ s ố WBC trong nghiên c ứu cao h ơn so v ới k ết qu ả c ủa Kueviakoe [6]: trung bình 4,3 ± 1,1 G/l; Yalew [10]: trung v ị 5,1 G/l. Có th ể do khác bi ệt về ch ủng t ộc và tình tr ạng mi ễn d ịch ở m ỗi địa ph ươ ng. 38
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 Giá tr ị trung bình c ủa s ố l ượng TCD3+, TCD4+, TCD8+ t ươ ng đươ ng v ới nghiên cứu c ủa Nguy ễn Th ị Th ảo (TCD3+: 1622 ± 223 TB/µl; TCD4+: 874 ± 134 TB/µl; TCD8+: 684 ± 103 TB/µl) [2], nh ưng th ấp h ơn nghiên c ứu c ủa Muragavel (TCD4+: 926 ± 550 TB/µl; TCD8+: 730 ± 540 TB/µl; TCD4/TCD8: 1,38 ± 1,00) [7]. Bảng 3: Các ch ỉ s ố h ồng c ầu ở máu ngo ại vi (n = 511). Ch ỉ s ố ± SD Gi ới ± SD p Nam (n = 388) 5,05 ± 0,30 RBC (T/l) 4,93 ± 0,37 < 0,001 Nữ (n = 123) 4,52 ± 0,27 Nam (n = 388) 148,30 ± 7,71 Hb (g/l) 144,08 ± 10,60 < 0,001 Nữ (n = 123) 130,80 ± 6,87 Nam (n = 388) 0,45 ± 0,03 HCT (l/l) 0,44 ± 0,03 < 0,001 Nữ (n = 123) 0,41 ± 0,02 Nam (n = 388) 89,30 ± 3,25 MCV (fl) 89,49 ± 3,32 < 0,005 Nữ (n = 123) 90,08 ± 3,49 Nam (n = 388) 29,33 ± 0,99 MCH (pg) 29,25 ± 1,08 < 0,001 Nữ (n = 123) 28,98 ± 1,28 Nam (n = 388) 328,66 ± 9,69 MCHC (g/l) 326,92 ± 9,58 < 0,001 Nữ (n = 123) 321,40 ± 6,75 Nam (n = 388) 13,16 ± 0,71 RDW% 13,2 ± 0,41 < 0,05 Nữ (n = 123) 13,32 ± 0,71 Nam (n = 112) 1,15 ± 0,34 RET (%) 1,16 ± 0,33 > 0,05 Nữ (n = 73) 1,18 ± 0,33 So sánh giá tr ị trung bình gi ữa hai gi ới So sánh giá tr ị trung bình các ch ỉ s ố nam và n ữ th ấy có khác bi ệt v ới h ầu h ết dòng h ồng c ầu theo gi ới, k ết qu ả c ủa chúng các ch ỉ s ố RBC, Hb, HCT, MCH, MCHC, tôi t ươ ng đươ ng v ới nghiên c ứu c ủa MCV, RDW (p < 0,05). Một số ch ỉ s ố Wakeman: có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối v ới dòng h ồng c ầu trong nghiên c ứu t ươ ng các ch ỉ s ố RBC, Hb, HCT, MCHC (p < 0,005) đươ ng v ới kết qu ả c ủa Kibaya (RBC: 5,1 [9]; Yalew: có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối v ới T/l; HCT: 0,45 l/l; MCH: 28,9 pg), m ột s ố các ch ỉ s ố RBC, HCT, MCHC (p < 0,005), ch ỉ s ố cao h ơn (Hb: 95 g/l; MCV: 87 fl), Hb, MCH (p < 0,0001) [10]. Điều này giúp ho ặc th ấp h ơn (MCHC: 341 g/l). Điều này các nhà lâm sàng có c ăn c ứ để ch ẩn đoán có th ể do khác bi ệt v ề ch ủng t ộc, th ời xác định thi ếu máu, m ức độ, tính ch ất gian, điều ki ện s ống, d ẫn đến khác nhau thi ếu máu ở nam và n ữ được chính xác. về l ượng huy ết s ắc t ố trong h ồng c ầu, Giá tr ị trung bình c ủa RET% trong qua đó làm thay đổi các ch ỉ s ố MCV, nghiên c ứu t ươ ng đồng v ới k ết qu ả c ủa MCH, MCHC [5]. Ambaya (RET%: 1%). 39
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 Bảng 4: Các ch ỉ s ố ti ểu c ầu ở máu ngo ại vi (n = 511). Ch ỉ s ố ± SD Gi ới ± SD p Nam (n = 388) 230,57 ± 45,15 PLT (G/l) 234,84 ± 46,68 < 0,001 Nữ (n = 123) 248,31 ± 49,01 Nam (n = 388) 8,81 ± 1,21 MPV (fl) 8,76 ± 1,13 < 0,05 Nữ (n = 123) 8,60 ± 0,80 Nam (n = 388) 12,56 ± 2,34 PDW (%) 12,93 ± 2,53 < 0,005 Nữ (n = 123) 14,32 ± 2,77 Nam (n = 158) 0,27 ± 0,83 PCT (l/l) 0,27 ± 0,79 > 0,05 Nữ (n = 38) 0,21± 0,05 Có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối v ới các ch ỉ s ố PLT (p < 0,001), MPV (p < 0,05) và PDW (p 0,05). S ố l ượng ti ểu c ầu (PLT) trong nghiên c ứu này th ấp h ơn c ủa Yalew: 264 G/l [10], khác so v ới nghiên c ứu của Wakeman: ch ỉ khác bi ệt v ề gi ới đối v ới ch ỉ s ố PLT (p < 0,005) [9]; Đỗ Trung Ph ấn: không có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối v ới ch ỉ s ố PLT (p > 0,05), có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối với ch ỉ s ố MPV (p < 0,01) [1]. Bảng 5: Ch ỉ s ố t ốc độ máu l ắng (n = 70). Ch ỉ s ố ± SD Gi ới ± SD p Nam (n = 63) 5,76 ± 2,37 Tốc độ máu l ắng (mm/gi ờ) 5,8 ± 2,36 > 0,05 Nữ (n = 7) 6,14 ± 2,41 Giá tr ị trung bình t ốc độ máu l ắng không có khác bi ệt v ề gi ới (p > 0,05). K ết qu ả này tươ ng đồng v ới nghiên c ứu c ủa Yalew: 5 mm/gi ờ và không có s ự khác bi ệt v ề gi ới đối với ch ỉ s ố t ốc độ máu l ắng (p > 0,05) [10]. Bảng 6: Phân b ố h ệ nhóm máu ABO (n = 290). Nhóm máu n % Nhóm máu n % A 63 21,7 Rh+ 289 99,66 B 105 36,2 Hệ ABO Hệ Rh O 106 36,6 Rh- 1 0,34 AB 16 5,5 Th ứ t ự phân b ố nhóm máu từ cao xu ống th ấp là O > B > A > AB, t ươ ng đồng v ới nghiên c ứu c ủa Đỗ Trung Ph ấn, Đào Mai Luy ến. Tuy nhiên, t ỷ l ệ nhóm máu O th ấp hơn nghiên c ứu c ủa Đỗ Trung Ph ấn (45,08%) [1], tỷ l ệ nhóm máu B trong nghiên c ứu của chúng tôi cao h ơn so v ới nghiên c ứu c ủa Đỗ Trung Ph ấn (28,34%) [1], t ỷ l ệ nhóm máu Rh- là 0,34%, cao h ơn nghiên c ứu của Đỗ Trung Ph ấn (0,023%) [1]. Điều này có th ể do c ỡ m ẫu c ủa chúng tôi ch ưa đủ l ớn, còn có phân b ố ng ẫu nhiên t ỷ l ệ cao c ủa nhóm máu B và t ỷ l ệ th ấp c ủa nhóm máu Rh- ở nhóm đối t ượng nghiên c ứu. 40
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 3. Kho ảng tham chi ếu m ột s ố ch ỉ s ố huy ết h ọc t ế bào. Bảng 7: Kho ảng tham chi ếu m ột s ố ch ỉ s ố dòng b ạch c ầu. Ch ỉ s ố Kho ảng tham chi ếu Ch ỉ s ố Kho ảng tham chi ếu WBC (G/l) 4,71 - 9,41 N (%) 41,60 - 69,98 TCD3+ (TB/µl) 780 - 2.540 L (%) 20,05 - 46,15 TCD4+ (TB/µl) 436 - 1.288 M (%) 4,58 - 10,42 TCD8+ (TB/µl) 227 - 983 E (%) 0,50 - 8,11 TCD4/TCD8 0,82 - 2,24 B (%) 0,10 - 1,24 Kho ảng tham chi ếu ch ỉ s ố WBC c ủa m ột s ố nghiên c ứu trong và ngoài n ước: Yalew [10]: 3,2 - 8,8 G/l; Đỗ Trung Ph ấn [1]: 4 - 12 G/l. T ỷ l ệ phân b ố các dòng b ạch c ầu: Đỗ Trung Ph ấn [1]: N: 41 - 74%; L: 20 - 49%; M: 3 - 5%; E: 0 - 8,11%. Kho ảng tham chi ếu trong nghiên c ứu c ủa Kibaya: TCD3+: 744 - 2.634 TB/µl, TCD4+: 421 - 1.550 TB/µl, TCD8+: 210 - 1.081 TB/µl, t ỷ l ệ TCD4/TCD8: 0,9 - 3,3 [5]. Bảng 8: Kho ảng tham chi ếu m ột s ố ch ỉ s ố dòng h ồng c ầu và ti ểu c ầu. Kho ảng tham chi ếu Ch ỉ s ố Nam (n = 388) Nữ (n = 123) RBC (T/l) 4,34 - 5,54 4,07 - 5,03 Hb (g/l) 130,10 - 161,20 119,80 - 147,00 HCT (l/l) 0,39 - 0,51 0,37 - 0,45 MCV (fl) 82,85 - 95,87 82,95 - 94,96 MCH (pg) 27,39 - 31,27 26,47 - 31,49 MCHC (g/l) 313,78 - 351,00 311,10 - 341,70 RDW% 11,77 - 14,55 11,92 - 14,70 RET (%) 0,64 - 2,09 PLT 157,00 - 332,13 157,00 - 347,86 Chúng tôi đã xây d ựng kho ảng tham chi ếu c ủa các ch ỉ s ố dòng h ồng c ầu và ti ểu cầu đối v ới t ừng gi ới. Kho ảng tham chi ếu trong nghiên c ứu c ủa Đỗ Trung Ph ấn: RBC: nam 4,3 - 5,8 T/l, n ữ 3,9 - 5,4 T/l; Hb: nam 139 - 163 g/l, n ữ 125 - 145 g/l; HCT: nam 0,38 - 0,50 l/l, n ữ 0,35 - 0,47 l/l; MCV: nam 83, 5 - 92 fl, n ữ 83 - 90,5 fl; MCH: nam 28 - 32 pg, n ữ 27 - 31 pg; MCHC: nam 322 - 356 g/l, n ữ 321 - 351 g/l; PLT: nam 141 - 385, nữ 148 - 400 [1]. * Kho ảng tham chi ếu ch ỉ s ố t ốc độ máu l ắng: Kho ảng tham chi ếu ch ỉ s ố t ốc độ máu l ắng 1,17 - 10,43 mm/gi ờ, th ấp h ơn nghiên cứu c ủa Yalew (0 - 20 mm/gi ờ) [10]. 41
7. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2018 KẾT LU ẬN 5. Kibaya R.S et al. Reference ranges for Qua nghiên c ứu 511 ng ười bình th ường the clinical laboratory derived from a rural kh ỏe m ạnh tham gia hi ến máu tình population in Kericho, Kenya. PloS One. 2008, 3 (10), p.3327. nguy ện t ại Bệnh vi ện Quân y 103, chúng tôi đã xây d ựng được kho ảng tham chi ếu 6. Kueviakoe I.M et al. Hematological bình th ường cho phòng xét nghi ệm, làm reference values for healthy adults in togo. cơ s ở cho ch ẩn đoán và điều tr ị b ệnh nhân. ISRN Hematol. 2011, p.736062. 7. Murugavel K et al. Establishment of T- TÀI LI ỆU THAM KH ẢO lymphocyte subset reference intervals in a 1. Đỗ Trung Ph ấn. M ột s ố ch ỉ s ố máu healthy adult population in Chennai, India. ngo ại vi ng ười bình th ường. Điều tra c ơ b ản Indian Journal of Medical Research. 2009, một s ố ch ỉ tiêu sinh h ọc ng ười Vi ệt Nam 129 (1), p.59. bình th ường ở th ập k ỷ 90. Trường Đại h ọc Y 8. Nordin G et al. A multicentre study of Hà N ội. 1995. reference intervals for haemoglobin, basic 2. Nguy ễn Th ị Th ảo. Nghiên c ứu s ự thay blood cell counts and erythrocyte indices in đổi n ồng độ c ủa m ột s ố cytokine và ti ểu qu ần the adult population of the Nordic countries. th ể t ế bào lympho tr ước, sau điều tr ị b ệnh Scandinavian Journal of Clinical and lupus ban đỏ h ệ th ống. Tr ường Đại h ọc Y Hà Laboratory Investigation. 2004, 64 (4), Nội. 2016. pp.385-398. 3. Abbassi-Ghanavati M, L.G Greer, F.G 9. Wakeman L et al. Robust, routine Cunningham. Pregnancy and laboratory haematology reference ranges for healthy studies: A reference table for clinicians. adults. International Journal of Laboratory Obstetrics & Gynecology. 2009, 114 (6), Hematology. 2007, 29 (4), pp.279-283. pp.1326-1331. 10. Yalew A et al. Hematological reference 4. Christensen R.D et al. The CBC: intervals determination in adults at Gondar Reference ranges for neonates. Seminars in University Hospital. Northwest Ethiopia. BMC Perinatology. Elsevier. 2009. Research Notes. 2016, 9 (1), p.483. 42