Nghiên cứu kết quả chuyển phôi đông lạnh tại bệnh viện phụ sản Hải Phòng trong 5 năm 2010 - 2014

Nội dung text: Nghiên cứu kết quả chuyển phôi đông lạnh tại bệnh viện phụ sản Hải Phòng trong 5 năm 2010 - 2014

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017 NGHIÊN C ỨU K ẾT QU Ả CHUY ỂN PHÔI ĐÔNG L ẠNH TẠI B ỆNH VI ỆN PH Ụ S ẢN H ẢI PHÒNG TRONG 5 N ĂM 2010 - 2014 V ũ V ăn Tâm*; Nguy ễn Th ị Qu ỳnh Di ệp* TÓM T ẮT Mục tiêu: đánh giá k ết qu ả chuy ển phôi đông l ạnh và tìm ra nh ững y ếu t ố ảnh h ưởng đến tỷ l ệ thành công c ủa chu k ỳ chuy ển phôi đông l ạnh. Đối t ượng và ph ươ ng pháp : mô t ả h ồi c ứu 134 h ồ s ơ chuy ển phôi đông l ạnh t ại B ệnh vi ện Ph ụ s ản H ải Phòng t ừ 2010 - 2014. Kết qu ả: tỷ l ệ sống c ủa phôi sau rã đông 89%, t ỷ l ệ có thai 57,6%, tỷ l ệ thai lâm sàng 36,6%. Tỷ l ệ thai ti ến tri ển 27,6%. Các y ếu t ố ảnh h ưởng: th ời gian tr ữ l ạnh phôi, chất l ượng phôi tr ước tr ữ l ạnh, phôi sau rã đông, ch ất l ượng phôi chuy ển, s ố l ượng phôi chuy ển. Kết lu ận: tỷ l ệ thai ti ến tri ển: 27,6%. Các y ếu t ố ảnh h ưởng bao g ồm: th ời gian tr ữ l ạnh phôi, chất l ượng phôi tr ước tr ữ l ạnh, phôi sau rã đông, ch ất l ượng phôi chuy ển, s ố l ượng phôi chuy ển. * T ừ khóa: H ỗ tr ợ sinh s ản; Th ụ tinh trong ống nghi ệm; Chuy ển phôi đông l ạnh. Results of Frozen Embryo Transfer at Haiphong Hospital of Obstetrics and Gynecology in 5 Years from 2010 to 2014 Summary Objectives: To evaluate the results of frozen embryo tranfer (FET) as well as its affected factors at the Center for Assisted Reproduction of Haiphong. Subject and methods: Retrospective descriptive study on 134 medical records of frozen embryo cryopreservation at Haiphong Hospital of Obstetrics and Gynecology from 2010 to 2014. Results: The percentage of embryos that survive thawing: 89%, pregnancy: 57.6%, clinical pregnancy: 36.6%, progressing pregnancy: 27.6%. The affected factors: the length of time frozen embryos, the quality of embryos before freezing, the quality of embryos after thawing, the quality and the number of transferred embryos. Conlusion: The percentage of progressing prengancy was 27.6%. The affected factors are the time frozen embryos, the quality of embryos before freezing and after thawing, the quality and the number of transferred embryos. * Key words: Assisted reproduction; In vitro fertilization; Frozen embryo transfer. ĐẶT V ẤN ĐỀ đạt được b ằng cách l ưu gi ữ phôi ở nhi ệt độ c ủa nit ơ l ỏng, làm ng ưng ph ản ứng Tr ữ l ạnh phôi là m ột k ỹ thu ật b ảo qu ản enzym n ội bào, hô h ấp, chuy ển hóa các phôi ở nguyên hi ện tr ạng ban đầu giúp chúng v ẫn ti ếp t ục phát tri ển bình trong m ột th ời gian dài. Điều này có th ể th ường sau một th ời gian dài đông l ạnh [8]. * Bệnh vi ện Ph ụ s ản H ải Phòng Ng ười ph ản h ồi (Corresponding): Vũ V ăn Tâm (drvuvantam@gmail.com) Ngày nh ận bài: 10/01/2017; Ngày ph ản bi ện đánh giá bài báo: 10/04/2017 Ngày bài báo được đă ng: 22/05/2017 28
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 Có nhi ều y ếu t ố ảnh h ưởng t ới thành * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: các tr ường h ợp công c ủa chu k ỳ chuy ển phôi đông l ạnh TTTON chu k ỳ chuy ển phôi t ươ i, các h ồ s ơ nh ư tu ổi c ủa m ẹ, ch ất l ượng niêm m ạc không đủ thông tin nghiên c ứu. tử cung và ch ất l ượng phôi sau rã đông * C ỡ m ẫu nghiên c ứu: Trong đó, ch ất l ượng phôi sau rã đông Cỡ m ẫu thu ận ti ện, h ồ s ơ c ủa nh ững ph ụ thu ộc vào k ỹ thu ật tr ữ l ạnh và th ời tr ường h ợp TTTON có chu k ỳ chuy ển phôi điểm tr ữ l ạnh c ủa phôi. S ự ra đời c ủa k ỹ đông l ạnh t ại Khoa H ỗ tr ợ Sinh s ản, Bệnh thu ật đông phôi th ủy tinh hóa đã th ể vi ện Ph ụ sản H ải Phòng th ỏa mãn các hi ện ưu th ế v ượt tr ội trong các ph ươ ng tiêu chu ẩn, có 134 h ồ s ơ đủ tiêu chu ẩn pháp tr ữ l ạnh [9]. nghiên c ứu. Với m ục đích đánh giá k ết qu ả chuy ển * Nh ận định k ết qu ả: phôi đông l ạnh c ủa trung tâm và tìm ra - Tiêu chu ẩn đáng giá phôi: d ựa vào nh ững y ếu t ố ảnh h ưởng đến t ỷ l ệ thành tỷ l ệ các m ảnh v ỡ bào t ươ ng, t ốc độ phân công c ủa chu k ỳ chuy ển phôi đông l ạnh, chia và độ đồng đều t ế bào. chúng tôi ti ến hành nghiên c ứu k ết qu ả - Tiêu chu ẩn đánh giá k ết qu ả chuy ển chuy ển phôi đông l ạnh t ại Khoa H ỗ tr ợ phôi đông l ạnh. Sinh s ản, B ệnh vi ện Phụ s ản H ải Phòng từ 1 - 2010 đến 12 - 2014 nh ằm mục tiêu: + Có thai: βhCG sau 14 ngày chuy ển phôi ≥ 25 µUI/ml. - Đánh giá k ết qu ả chuy ển phôi đông lạnh c ủa các tr ường h ợp được th ụ tinh + Thai lâm sàng: siêu âm túi ối có tim thai sau chuy ển phôi đông l ạnh 4 tu ần. trong ống nghi ệm t ại B ệnh vi ện Ph ụ S ản Hải Phòng. + T ỷ l ệ thai lâm sàng: có túi ối, có tim thai/t ổng s ố BN chuy ển phôi. - Nh ận xét m ột s ố y ếu t ố liên quan đến tỷ l ệ thai lâm sàng sau chuy ển phôi đông * X ử lý s ố li ệu: số li ệu được thu th ập và lạnh ở các đối t ượng trên. xử lý trên ch ươ ng trình SPSS 18.0. KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU VÀ ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP BÀN LU ẬN NGHIÊN C ỨU 1. Đặc điểm đối t ượng nghiên c ứu. 1. Đối t ượng nghiên c ứu. * Tu ổi c ủa đối t ượng nghiên c ứu: Tất c ả h ồ s ơ nh ững tr ường h ợp th ụ tinh trong ống nghi ệm (TTTON) t ại Khoa H ỗ tr ợ Tu ổi ≤ 30: 67 BN (50%); 31 - 35 tu ổi: Sinh s ản, B ệnh vi ện Phụ s ản H ải Phòng 45 BN (33,5%); 36 - 40 tu ổi: 18 BN (13,5%); từ 1 - 2010 đến 12 - 2014. > 40 tu ổi: 4 BN (3%). 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. Từ 01 - 2010 đến 12 - 2014 chúng tôi đã nh ận vào nghiên c ứu 134 chu k ỳ đông Mô t ả h ồi c ứu phôi vào giai đoạn phân chia s ớm đủ tiêu * Tiêu chu ẩn l ựa ch ọn: chu ẩn l ựa ch ọn. K ết qu ả cho th ấy độ tu ổi Các tr ường h ợp TTTON có chu k ỳ trung bình 31,4 ± 4,91, nh ưng th ấp h ơn chuy ển phôi đông l ạnh, có h ồ s ơ đầy đủ so v ới nghiên c ứu c ủa Nguy ễn Vi ết Ti ến và thông tin ph ục v ụ nghiên c ứu. CS (2008) và các nghiên c ứu tr ước đó. 29
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017 * Phân lo ại vô sinh: Bi ểu đồ 1: Phân lo ại vô sinh. Tỷ l ệ vô sinh nguyên phát cao h ơn (52%) so v ới vô sinh th ứ phát (48%). K ết qu ả của chúng tôi khác v ới nghiên c ứu chung về đối t ượng TTTON t ại B ệnh vi ện Ph ụ s ản Trung ươ ng n ăm 2003, t ỷ l ệ vô sinh nguyên phát 43,8% và th ứ phát 56,2% [4]; tuy nhiên, kết qu ả này tươ ng t ự nghiên c ứu c ủa Zdravka Veleva (2013). * Nguyên nhân vô sinh: Vòi t ử cung 16.40% 29.10% Rối lo ạn phóng noãn Lạc n ội m ạc t ử cung 27.60% Gi ảm d ự tr ữ bu ồng tr ứng 9.70% 1.50% Nguyên nhân do ch ồng 15.70% Ch ưa rõ nguyên nhân Bi ểu đồ 2: Nguyên nhân vô sinh. Nguyên nhân do vòi t ử cung chi ếm t ỷ Vũ Th ị Bích Loan (2008) có t ỷ l ệ vòi t ử lệ cao nh ất (29,1%), ti ếp đến là nhóm có cung cao nh ất (54%), do ch ồng 14%, xin nguyên nhân do ch ồng, ch ưa rõ nguyên noãn 13,5%, l ạc n ội m ạc t ử cung 4%, h ội nhân và nguyên nhân gi ảm d ự tr ữ bu ồng ch ứng bu ồng tr ứng đa nang 5,5% [1]. Có th ể nh ận th ấy các nghiên c ứu ở tr ứng. K ết qu ả này t ươ ng t ự nghiên c ứu Vi ệt Nam, nhóm ch ỉ định do t ắc vòi t ử cung của Hán M ạnh C ường (2010): t ổn th ươ ng vẫn chi ếm ưu th ế, sau đó đến nguyên vòi 63,9%, do tinh trùng ch ồng 27,2%, l ạc nhân do ch ồng và các nguyên nhân khác. nội m ạc t ử cung 1,4%, r ối lo ạn phóng Nguyên nhân do l ạc n ội m ạc t ử cung chi ếm noãn 6,1% [5] hay trong nghiên c ứu c ủa tỷ l ệ th ấp nh ất (1,5%). 30
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 2. K ết qu ả chuy ển phôi đông l ạnh ở tr ường h ọp TTTON. * T ỷ l ệ phôi sống sót sau rã đông: Bảng 1: Tổng s ố phôi đã rã đông Tổng s ố phôi s ống sau rã đông (s ố phôi chuy ển) Tỷ l ệ s ống sót (%) 418 372 89 Trong nghiên c ứu c ủa chúng tôi, t ỷ l ệ s ống c ủa phôi sau rã đông 89%, so v ới nghiên c ứu c ủa Nguy ễn Th ị Minh (2006) trên 783 phôi đông ngày 2 và 230 phôi đông ngày 3 v ới k ỹ thu ật đông l ạnh ch ậm cho th ấy t ỷ l ệ s ống c ủa phôi ngày 2 sau rã là 76,7%; ngày 3: 76,5% [6]. Theo Nguy ễn Liên H ươ ng (2007), t ỷ l ệ s ống c ủa phôi ngày 2 t ại cùng trung tâm là 81,2% [7]. Tỷ l ệ s ống c ủa phôi cao vì từ n ăm 2010 đến nay, chúng tôi đã th ực hi ện k ỹ thu ật đông phôi th ủy tinh hóa, ph ươ ng pháp này cho k ết qu ả cao h ơn kỹ thu ật đông phôi ch ậm. Hơn n ữa, k ỹ n ăng thao tác và môi tr ường hóa ch ất tại trung tâm không ng ừng được c ải thi ện. * Kết qu ả chuy ển phôi đông l ạnh: Bảng 2: K ết qu ả có thai. Kết qu ả có thai Số l ượng Tỷ l ệ % Có thai 76 56,7 Thai lâm sàng 49 36,6 Thai ti ến tri ển 37 27,6 Tr ẻ sinh s ống 37 27,6 Nghiên c ứu c ủa chúng tôi, 76/134 (56,7%) chu k ỳ chuy ển phôi đông l ạnh có thai. Tổng s ố 49/134 ca (36,6%); t ỷ l ệ thai ti ến tri ển chi ếm 27,6%. Kết qu ả c ủa chúng tôi r ất kh ả quan không ch ỉ ở trong n ước, mà còn cao h ơn khu v ực và qu ốc t ế [2, 4, 11]. 3. Các y ếu t ố liên quan t ới k ết qu ả có thai lâm sàng c ủa chuy ển phôi đông l ạnh. * Liên quan gi ữa th ời gian tr ữ phôi và t ỷ l ệ thai lâm sàng: Bảng 3: Có thai Không có Th ời Tổng lâm sàng thai lâm sàng 95%CI p gian OR (tháng) n = 49 % n = 85 % n % ≤ 12 39 39 61 61 100 100 0,66 - 2,38 0,57 1,32 > 12 10 29,4 24 70,5 34 100 31
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017 Để đánh giá m ối liên quan gi ữa th ời gian b ảo qu ản phôi và t ỷ l ệ thai lâm sàng, chúng tôi chia th ời gian b ảo qu ản phôi thành 2 nhóm: trên và d ưới 12 tháng. Khi phân tích 2 nhóm, nh ận th ấy kh ả n ăng có thai lâm sàng gi ảm khi th ời gian l ưu tr ữ phôi t ăng, t ỷ l ệ thai lâm sàng c ủa nhóm tr ữ l ạnh phôi 12 tháng. Tuy nhiên, s ự khác bi ệt không có ý ngh ĩa th ống kê v ới 95%CI (0,66 - 2,38), (p > 0,05). * Liên quan gi ữa ch ất l ượng phôi tr ước tr ữ l ạnh và t ỷ l ệ thai lâm sàng: Bảng 4: Không có Có thai lâm sàng Tổng p Ch ất l ượng thai lâm sàng phôi n % n % n % Nhóm I 0 0 5 100 5 100 Nhóm II 22 28,2 56 71,8 78 100 0,004 Nhóm III 27 52,9 24 47,1 51 100 Tổng 49 85 134 Khi phân tích m ối liên quan gi ữa ch ất l ượng phôi tr ước tr ữ l ạnh v ới t ỷ l ệ thai lâm sàng c ủa chu k ỳ chuy ển phôi đông l ạnh, chúng tôi nh ận th ấy t ỷ l ệ thai lâm sàng cao nh ất ở các phôi tr ước tr ữ l ạnh thu ộc nhóm III (52,9%); th ấp nh ất ở các phôi nhóm I (0%). Sự khác bi ệt gi ữa các nhóm có ý ngh ĩa th ống kê v ới p < 0,05. * Liên quan gi ữa ch ất l ượng phôi sau rã đông và t ỷ l ệ thai lâm sàng: Bảng 5: Không có thai lâm Ch ất l ượng Có thai lâm sàng Tổng p sàng phôi sau rã đông n % n % n % Nhóm I 0 0 9 100 9 100 Nhóm II 22 27,2 59 72,8 81 100 0.000 Nhóm III 27 61,4 17 38,6 44 100 Tổng 49 85 134 Nghiên c ứu c ủa chúng tôi ghi nh ận t ỷ l ệ thai lâm sàng cao nh ất ở phôi sau rã đông thu ộc nhóm III (61,4%); th ấp nh ất ở nhóm I (0%). S ự khác bi ệt v ề t ỷ l ệ thai lâm sàng gi ữa các nhóm không có ý ngh ĩa th ống kê (p < 0,05). 32
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 * Liên quan gi ữa ch ất l ượng phôi chuy ển và t ỷ l ệ thai lâm sàng: Bảng 6: Ch ất l ượng Có thai lâm sàng Không có thai lâm sàng Tổng p phôi chuy ển n % n % n % Nhóm I 0 0 10 100 10 100 Nhóm II 22 27,5 58 72,5 80 100 0,000 Nhóm III 27 61,4 17 38,6 44 100 Tổng 49 85 134 Khi phân tích ch ất l ượng phôi đông chuy ển, chúng tôi nh ận th ấy có m ối liên quan gi ữa ch ất l ượng phôi đông l ạnh được chuy ển v ới t ỷ l ệ thai lâm sàng. T ỷ l ệ thai lâm sàng c ủa nhóm II và nhóm III, t ức là nhóm có ít nh ất 1 phôi độ 4 cao h ơn có ý ngh ĩa th ống kê so v ới nhóm không có phôi độ 4 nào (phôi nhóm I) v ới p < 0,05. * Liên quan gi ữa s ố l ượng phôi chuy ển và t ỷ l ệ thai lâm sàng: Bảng 7: Có thai Không có thai Tổng lâm sàng lâm sàng OR 95%CI p Số l ượng phôi chuy ển n % n % n % ≤ 2 19 31,1 42 64,9 106 100 1,29 - 2,62 0,018 > 2 30 41,9 43 61,7 28 100 1,54 Tổng 49 85 134 Nghiên c ứu c ủa chúng tôi ghi nh ận KẾT LU ẬN nhóm chuy ển > 2 phôi đông l ạnh có t ỷ l ệ - Tỷ l ệ s ống c ủa phôi sau rã đông 89%, thai lâm sàng 41,9%, nhóm chuy ển ≤ 2 phôi tỷ l ệ có thai 57,6%. Tỷ l ệ thai lâm sàng có t ỷ l ệ thai lâm sàng 31,1%. Khi phân 36,6%. Tỷ l ệ thai ti ến tri ển 27,6%. tích m ối liên quan gi ữa s ố l ượng phôi - Các y ếu t ố liên quan đến t ỷ l ệ thai lâm chuy ển và t ỷ l ệ thai lâm sàng cho th ấy s ố sàng sau chuy ển phôi đông l ạnh: tỷ l ệ thai lâm sàng c ủa nhóm tr ữ l ạnh phôi < 12 tháng phôi chuy ển t ăng, t ỷ l ệ thai lâm sàng t ăng. gấp 1,32 l ần nhóm tr ữ l ạnh > 12 tháng. Sự gia t ăng t ỷ l ệ thai lâm sàng rõ r ệt khi Về chất l ượng phôi tr ước tr ữ l ạnh: phôi có chuy ển > 3 phôi so v ới chuy ển ≤ 2 phôi. ch ất l ượng càng t ốt thì t ỷ l ệ thai lâm sàng Sự khác bi ệt có ý ngh ĩa th ống kê v ới càng cao. V ề s ố l ượng phôi: nên chuy ển 2 p < 0,05. phôi mang l ại hi ệu qu ả thai lâm sàng cao h ơn. 33
7. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017 TÀI LI ỆU THAM KH ẢO 7. Nguy ễn Th ị Liên H ươ ng. Đánh giá ch ất lượng và t ỷ l ệ có thai lâm sàng c ủa phôi đông 1. V ũ Th ị Bích Loan. Đánh giá k ết qu ả lạnh ch ậm giai đoạn ti ền nhân. Lu ận v ăn Th ạc chuy ển phôi ngày 3 c ủa TTTON t ại B ệnh vi ện sỹ Y h ọc. Đại h ọc Y Hà N ội. 2007. Ph ụ s ản Trung ươ ng t ừ tháng 2 - 2008 đến 8. Maryam Eftekhar, Elham Rahmani, 8 - 2008. Lu ận v ăn Th ạc s ỹ Y h ọc. Đại h ọc Y Soheila Pourmasumi, Candidate. Evaluation Hà N ội. 2008. of clinical factors influencing pregnancy rate 2. Nguy ễn Vi ết Ti ến và CS. Nghiên c ứu áp in frozen embryo transfer. Iran J Reprod Med. dụng k ỹ thu ật tr ữ l ạnh phôi và tinh trùng trong 2014, 12 (7), pp.513-518. hỗ tr ợ sinh s ản. Đề tài nghiên c ứu KHCN c ấp 9. Afifa Sellami Christophe Sifer, Christophe bộ. 2008. Poncelet, Brigitte Martin-Pont, Raphael Porcher, 3. Phan Thanh Lan. So sánh k ết qu ả gi ữa Jean-Noel Hugues, Jean-Philippe Wolf. Day 3 2 nhóm b ệnh nhân có s ử d ụng và không s ử compared with day 2 cryopreservation does dụng GnRH tr ước chuy ển phôi đông l ạnh. not affect embryo survival but improves the Lu ận v ăn Th ạc s ỹ Y h ọc. Đại h ọc Y Hà N ội. outcome of frozen-thawed embryo transfers. 2007. Fertil Steril. 2006, 86, pp.1537-1540. 4. Nguy ễn Xuân Huy. Nghiên c ứu k ết qu ả TTTON t ại Bệnh vi ện Ph ụ s ản Trung ương 10. Uri Orava Zdravka Veleva1, Sinikka năm 2003. Lu ận v ăn T ốt nghi ệp Bác s ỹ Chuyên Nuojua-Huttunen, Juha S. Tapanainen, khoa Cấp 2. Tr ường Đại h ọc Y Hà N ội. 2004, Hannu Martikainen. Factors affecting the tr.3-52. outcome of frozen-thawed embryo transfer. 5. Hán M ạnh C ường. Đánh giá hi ệu qu ả Human Reproduction Update. 2013, 28 (9 ), của ph ươ ng pháp h ỗ tr ợ phôi thoát màng pp.2425-2431. trong chuy ển phôi đông l ạnh t ại B ệnh vi ện 11. Anita Chhabra Sheetal Jagtap, Sunny Ph ụ s ản Trung ương. Lu ận v ăn Th ạc s ỹ Y h ọc. Dawoodi, Ankit Jain Comparison of intrathecal 2010. ropivacaine-fentanyl and bupivacaine-fentanyl 6. Nguy ễn Th ị Minh. Nghiên c ứu s ự thay for major lower limb orthopaedic surgery: A đổi hình thái c ấu trúc phôi tr ước đông phôi và randomised double-blind study. Indian J Anaesth. sau rã đông. Lu ận v ăn Th ạc s ỹ Y h ọc. 2006. 2014, 58 (4), pp.442-446. 34