Mối liên quan giữa nồng độ glucagon - like peptid - 1 huyết thanh với bệnh lý tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu

Nội dung text: Mối liên quan giữa nồng độ glucagon - like peptid - 1 huyết thanh với bệnh lý tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 MỐI LIÊN QUAN GI ỮA N ỒNG ĐỘ GLUCAGON-LIKE PEPTID-1 HUY ẾT THANH V ỚI B ỆNH LÝ TIM M ẠCH Ở B ỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2 CH ẨN ĐOÁN L ẦN ĐẦU Lê Đình Tuân*; Nguy n Th Phi Nga**; Tr n Th Thanh Hóa*** TÓM T ẮT Mục tiêu: tìm hi ểu m ối liên quan gi ữa n ồng độ glucagon-like peptid-1 (GLP-1) huy ết thanh khi đối với bệnh lý tim m ạch ở b ệnh nhân (BN) đái tháo đường ( ĐTĐ) týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu. Đối tượng và ph ươ ng pháp: nghiên c ứu mô t ả c ắt ngang trên 170 BN ĐTĐ týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu t ại Bệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng. Kết qu ả: - N ồng độ trung bình GLP-1 gi ảm có ý ngh ĩa th ống kê ở BN có t ăng huy ết áp, dày th ất vách liên th ất, dày n ội m ạc động m ạch đùi, v ữa x ơ động m ạch đùi. - Ở BN có dày n ội m ạc động m ạch đùi, t ỷ l ệ gi ảm GLP-1 cao h ơn g ấp 2,69 lần so v ới BN không có dày n ội m ạc động m ạch đùi (p < 0,01). - N ồng độ GLP-1 có t ươ ng quan ngh ịch v ới ch ỉ s ố b ề dày thành sau th ất trái th ời k ỳ tâm tr ươ ng (r = -0,359; p < 0,05) và b ề dày th ất ph ải (r = -0,414; p < 0,05). - Nồng độ trung bình GLP-1 gi ảm có ý ngh ĩa th ống kê ở BN có b ệnh lý tim m ạch nói chung (p < 0,05). Kết lu ận: ở BN ĐTĐ týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu, có m ối liên quan gi ữa n ồng độ GLP-1 với t ăng huy ết áp, dày th ất vách liên th ất, dày n ội m ạc động m ạch đùi, v ữa x ơ động m ạch đùi, bề dày thành sau th ất trái th ời k ỳ tâm tr ươ ng, b ề dày th ất ph ải. Khi có b ệnh lý tim m ạch, n ồng độ GLP-1 gi ảm. * T ừ khóa: Đái tháo đường týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu, Glucagon-like peptid-1; B ệnh lý tim mạch; M ối liên quan. The Relationship between Serum Glucagon-Like Peptide-1 Concentration and Cardiovascular Disease in Patients with Firstly-Diagnosed Type 2 Diabetes Mellitus Summary Objectives: To determine the relationship between fasting serum glucagon-like peptide-1 (GLP-1) concentration and cardiovascular disease in patients with firstly-diagnosed type 2 diabetes mellitus (f2DM). Subjects and methods: A cross - sectional descriptive study on 170 patients with f2DM in National Endocrinology Hospital. * Đại h ọc Y D ược Thái Bình ** Bệnh vi ện Quân y 103 *** B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng Ng i ph n h i (Corresponding): Lê Đình Tuân (letuan985@gmail.com) Ngày nh n bài: 28/12/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 09/02/2017 Ngày bài báo đc đă ng: 23/02/2017 79
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 Results: - The fasting GLP-1 concentration significantly decreased in patients with hypertension, left ventricle and septum thickness, intimal media thikness and atherosclerosis of the femoral artery. - In patients with intimal media thikness of the femoral artery, the rate of decreased GLP-1 was 2.69 times higher than patients without intimal media thikness (p < 0.01). - GLP-1 had a negative correlation with diastolic left ventricle thickness (r = - 0.359; p < 0.05) and right ventricle thickness (r = -0.414; p < 0.05). - The GLP-1 concentration significantly decreased in patients with cardiovascular disease (p < 0.05). Conclusion: In f2DM, there was a relationship between GLP-1 and hypertension, left ventricle and septum thickness, intimal media thikness, atherosclerosis of the femoral artery, diastolic left ventricle wall thickness, right ventricle thickness. The concentration of GLP-1 reduced when cardiovascular disease appeared. * Key words: Firstly-diagnosed type 2 diabetes mellitus; Glucagon-like peptide-1; Cardiovascular disease; Relationship. ĐẶT V ẤN ĐỀ liên quan gi ữa n ồng độ GLP-1 huy ết thanh với b ệnh lý tim m ạch ở BN ĐTĐ týp 2. Ở ng ười, incretin chính bao g ồm Vì v ậy, chúng tôi ti ến hành nghiên c ứu đề GLP-1 và glucose dependent insulinotroic tài nh ằm: Tìm hi ểu m ối liên quan gi ữa polypeptide (GIP). GLP-1 là m ột thành viên nồng độ GLP-1 v ới b ệnh lý tim m ạch ở cơ b ản c ủa incretin, được phát hi ện vào BN ĐTĐ týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu. đầu nh ững n ăm 1980. GLP-1 là m ột peptid có 30/31 axít amin, được t ổng h ợp và bài ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP ti ết b ởi t ế bào L, các t ế bào này có ch ủ NGHIÊN C ỨU yếu ở đoạn cu ối h ồi tràng và đại tràng [9]. 1. Đối t ượng nghiên c ứu. GLP-1 kích thích bài ti ết insulin và ức ch ế 170 BN ĐTĐ týp 2 ch ẩn đoán l ần đầu bài ti ết glucagon sau ăn, do v ậy làm gi ảm điều tr ị t ại B ệnh vi ện Nội ti ết Trung ươ ng. glucose huy ết. Các nghiên c ứu cho th ấy Th ời gian nghiên c ứu t ừ tháng 12 - 2014 GLP-1 có nhi ều tác d ụng trên h ệ th ống đến 12 - 2016. tim m ạch: ch ống viêm, h ạ huy ết áp, ch ống * Tiêu chu ẩn lo ại kh ỏi nghiên c ứu: xơ v ữa m ạch máu, t ăng thu n ạp glucose - BN ĐTĐ týp 1, BN ĐTĐ týp 2 đã điều tế bào c ơ tim, ch ống s ự ch ết theo ch ươ ng tr ị b ằng thu ốc h ạ glucose huy ết thu ộc trình c ủa t ế bào , kích thích t ụy tái sinh nhóm đồng v ận th ụ th ể GLP-1 ho ặc ức và t ăng sinh, ch ống l ại s ự ch ết theo ch ế DPP-4. ch ươ ng trình c ủa t ế bào β, do đó, GLP-1 - BN đang có tình tr ạng b ệnh n ặng có tác d ụng b ảo v ệ tim và m ạch máu [6] ho ặc c ấp tính: hôn mê, ti ền hôn mê, h ạ Hi ện nay, ở Vi ệt Nam m ặc dù li ệu pháp đường huy ết, c ơn t ăng huy ết áp k ịch phát, incretin đã được áp d ụng trên lâm sàng lao, viêm ph ổi, HIV, viêm gan, suy th ận n ặng, điều tr ị b ệnh ĐTĐ týp 2 t ừ nhi ều n ăm. thi ếu máu n ặng, có thai, c ơn đau th ắt ng ực Tuy nhiên, ch ưa có nghiên c ứu nào v ề m ối không ổn định, tai bi ến m ạch máu não, 80
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 nh ồi máu c ơ tim, r ối lo ạn đông máu, suy - N ơi xét nghi ệm: Trung tâm Y D ược ki ệt n ặng, r ối lo ạn tâm th ần. học Quân s ự, H ọc vi ện Quân y. - BN đã ph ẫu thu ật ống tiêu hóa, đang * B ệnh lý tim m ạch: khi có m ột trong điều tr ị các b ệnh ống tiêu hóa tr ước khi các tri ệu ch ứng: nh ập vi ện. BN đang điều tr ị ung th ư, nghi ện - Ti ền s ử có nh ồi máu c ơ tim, tai bi ến rượu. mạch máu não đã h ồi ph ục g ần hoàn toàn. - BN không h ợp tác, không thu th ập đủ - Đã can thi ệp động m ạch vành: nong, ch ỉ tiêu nghiên c ứu. đặt stent. 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. - T ăng huy ết áp: ch ưa điều tr ị b ằng thu ốc - Thi ết kế nghiên c ứu: ti ến c ứu, mô t ả hạ huy ết áp nào. cắt ngang, có so sánh v ới nhóm ch ứng. - B ệnh tim thi ếu máu c ục b ộ trên điện - Ch ọn m ẫu nghiên c ứu: b ằng ph ươ ng tâm đồ: ST chênh lên ho ặc chênh xu ống pháp ch ọn m ẫu thu ận ti ện. (đi ngang ho ặc xu ống d ốc) ≥ 1 mm so v ới * N ội dung nghiên c ứu: đường đẳng điện, đủ 0,08 giây sau điểm - Khám lâm sàng: tu ổi, gi ới, ngh ề nghi ệp, J, ít nh ất ở hai đạo trình liên quan ho ặc trình độ v ăn hóa. Ti ền s ử b ản thân, ti ền trên điện tim có T d ẹt hay âm hay có móc sử gia đình. Tìm và phát hi ện các y ếu t ố ho ặc d ươ ng, nh ọn và đối x ứng. ST chênh nguy c ơ tim m ạch. xu ống, th ẳng đuỗn, đi ngang hay đi d ốc xu ống ho ặc chênh lên, đi ngang. - C ận lâm sàng và th ăm dò ch ức n ăng: các ch ỉ s ố sinh hóa máu c ơ b ản: lipid máu, - M ột s ố r ối lo ạn nh ịp tim trên điện tâm glucose máu (GM), HbA1c, GOT, GPT, đồ: ngo ại tâm thu, rung nh ĩ, block nhánh C-peptid, ure, creatinin, protein, albumin. hoàn toàn, block nh ĩ th ất. Nước ti ểu: sinh hóa n ước ti ểu 10 thông s ố, - Dày tâm th ất - vách liên th ất: định l ượng hormon GLP-1. + Trên điện tim đồ: R cao > 25 mm ở * Tiêu chu ẩn s ử d ụng trong nghiên c ứu: V5, V 6 (ho ặc > 30 mm v ới ng ười thành ng ực - Tiêu chu ẩn ch ẩn đoán ĐTĐ theo khuy ến mỏng), RV5 + SV1 ≥ 35 mm và/ho ặc: cáo c ủa ADA (2015) [2]. + Trên siêu âm tim [1]: b ề dày thành - Ch ẩn đoán ĐTĐ týp 2 theo WHO (1999), sau th ất trái > 10 mm và/ho ặc b ề dày vận d ụng phù h ợp v ới Vi ệt Nam. vách liên th ất > 10 mm. * Định l ượng GLP-1: - Gi ảm ch ức n ăng th ất trái khi siêu âm tim: %D < 25% và/ho ặc EF < 55% [1]. - Nguyên lý: d ựa trên ph ản ứng đặc hi ệu gi ữa kháng th ể g ắn ở đáy gi ếng - Dày n ội trung m ạc động m ạch đùi ELISA v ới kháng nguyên GLP-1 có trong chung khi siêu âm Doppler m ạch [1]: huy ết thanh c ủa BN, k ết h ợp v ới chuy ển 1 ≤ b ề dày n ội trung m ạc < 2 (mm). màu c ủa c ơ ch ất đặc hi ệu trong ph ản ứng Vữa x ơ động m ạch: b ề dày n ội trung m ạc ELISA, đo màu ở máy ph ổ quang k ế có ≥ 2 (mm). bước sóng 450 nm. S ử d ụng kít ELISA * X ử lý s ố li ệu: bằng ph ần m ềm SPSS (Nh ật B ản) [7]. 16.0. 81
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU Nghiên c ứu th ực hi ện trên 170 BN, nam 52,9%, n ữ 47,1%, tu ổi trung bình 55,00 ± 10,35. GM khi đói 11,90 ± 4,49 mmol/l, GM sau ăn 15,23 ± 5,39 mmol/l. N ồng độ GLP-1 khi đói trung bình 7,31 ± 3,65 pmol/l. Bảng 1: Đặc điểm v ề m ột s ố ch ỉ s ố siêu âm tim m ạch, t ăng huyết áp và b ệnh lý tim m ạch. Ch ỉ tiêu Số l ượng (n) Tỷ l ệ (%) Siêu âm tim (n = 121) Dày vách liên th ất, dày th ất 15 12,4 Dày n ội m ạc m ạch đùi 2 bên 46 35,7 Siêu âm m ạch (n = 129) Vữa x ơ động m ạch m ạch đùi 24,8 24,8 Tr ục trái 15 8,8 Điện tâm đồ (n = 170) Bệnh tim thi ếu máu c ục b ộ m ạn tính 2 1,2 Nh ịp ch ậm, ngo ại tâm thu th ất 4 2,4 Dày th ất trái 12 7,1 Tăng huy ết áp (n = 170) 52 30,6 Bệnh lý tim m ạch (n = 170) 92 54,1 Tỷ l ệ BN có dày n ội m ạc độ ng m ạch đùi 2 bên cao nh ất (35,7%). Tỷ l ệ BN có bệnh tim mạch nói chung cao (54,1%). Bảng 2: Mối liên quan gi ữa n ồng độ GLP-1 khi đói v ới b ề dày th ất - vách liên th ất, nội m ạc độ ng m ạch đùi và t ăng huy ết áp. GLP-1 (pmol/l) (n = 170) Ch ỉ tiêu Trung bình Tỷ l ệ gi ảm Có (n = 15) 5,15 ± 2,12 13 (86,7) Không (n = 106) 7,13 ± 3,56 70 (66,0) Dày th ất - vách liên th ất p 0,05 OR = 3,34; 95%CI (0,72 - 15,63) Có (n = 46) 5,83 ± 2,49 35 (76,1) Không (n = 83) 8,00 ± 3,77 45 (54,2) Dày n ội m ạc m ạch đùi chung p < 0,001 < 0,05 OR = 2,69; 95%CI (1,20 - 6,00) Có (n = 32) 5,99 ± 2,18 23 (71,9) Vữa x ơ động m ạch đùi Không (n = 97) 7,64 ± 3,78 57 (58,8) p 0,05 Có (n = 52) 6,48 ± 2,80 35 (67,3) Tăng huy ết áp Không (n = 118) 7,68 ± 3,92 68 (57,6) p 0,05 - N ồng độ trung bình GLP-1 giảm có ý ngh ĩa th ống kê ở BN có dày vách liên th ất, dày th ất, dày n ội m ạc động m ạch đùi, v ữa x ơ động m ạch đùi ho ặc t ăng huy ết áp so với nhóm BN không có các t ổn th ươ ng này (p < 0,05). 82
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 - Ở BN có dày n ội m ạc động m ạch đùi, t ỷ l ệ BN gi ảm GLP-1 cao h ơn g ấp 2,69 l ần so v ới BN không có dày n ội m ạc động m ạch đùi (p < 0,01). Bi ểu đồ 1: Tươ ng quan gi ữa GLP-1 khi đói và b ề dày thành sau th ất trái th ời k ỳ tâm tr ươ ng và b ề dày th ất ph ải (n = 121). Nồng độ GLP-1 khi đói có t ươ ng quan ngh ịch m ức độ v ừa v ới b ề dày thành sau th ất trái th ời k ỳ tâm tr ươ ng (r = -0,359; p < 0,05) và b ề dày th ất ph ải (r = -0,414; p < 0,05). 83
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 Bảng 3: Mối liên quan gi ữa n ồng độ GLP-1 khi đói v ới b ệnh lý tim m ạch. GLP-1 (pmol/l) (n = 170) Bệnh lý tim m ạch Trung bình Tỷ l ệ gi ảm Có (n = 92) 6,69 ± 3,18 61 (66,3) Không (n = 68) 8,05 ± 4,21 38 (55,9) p 0,05 OR OR = 1,55; 95%CI (0,82 - 2,96) Nồng độ trung bình GLP-1 gi ảm có ý ngh ĩa th ống kê ở BN b ệnh lý tim m ạch so v ới nhóm BN không có b ệnh lý tim m ạch (p < 0,05). Bảng 4: Tươ ng quan logistic đa bi ến gi ữa n ồng độ GLP-1 khi đói, GM khi đói, GM sau ăn 2 gi ờ, HbA1c, cholesterol v ới b ệnh lý tim m ạch. 95,0%CI Mô hình B p OR Cận d ưới Cận trên Cholesterol (mmol/l) 0,040 > 0,05 1,041 0,810 1,336 GLP-1 (pmol/l) -0,104 < 0,05 0,901 0,824 0,987 GM khi đói (mmol/l) -0,075 > 0,05 0,928 0,839 1,026 GM sau ăn 2 gi ờ (mmol/l) -0,031 > 0,05 0,969 0,909 1,034 HbA1c (%) 0,105 > 0,05 1,111 0,932 1,325 Ph ươ ng trình d ự báo = 1,183 + 0,040 x cholesterol - 0,104 x GLP-1 - 0,075 x GM khi đói -0,031 x GM sau ăn 2 gi ờ + 0,105 x HbA1c. Ở BN ĐTĐ týp 2, b ệnh lý tim m ạch xu ất hi ện có liên quan v ới gi ảm n ồng độ GLP-1 (p < 0,05). BÀN LU ẬN (1993) đã ch ứng minh GLP-1 kích thích bài ti ết các đại phân t ử k ết dính b ề m ặt Kết qu ả nghiên c ứu cho th ấy n ồng độ sulfatan 35S và h ồi ph ục động m ạch ph ổi. GLP-1 ở nhóm BN có t ăng huy ết áp th ấp Cabou và CS (2004) [4] th ấy tín hi ệu hơn có ý ngh ĩa th ống kê so v ới nhóm BN GLP-1 trung ươ ng có vai trò c ần thi ết không t ăng huy ết áp (p < 0,05). Như v ậy, trong điều ch ỉnh l ưu l ượng máu động nồng độ GLP-1 gi ảm có ý ngh ĩa th ống kê mạch, nh ịp tim và độ nh ạy insulin. T ươ ng ở BN có nhi ều y ếu t ố nguy c ơ tim m ạch tự, chính tác gi ả (2011) công b ố nghiên kết h ợp (p < 0,01). GLP-1 đã được ch ứng cứu khác cho th ấy tín hi ệu GLP-1 t ừ não minh có vai trò điều ch ỉnh l ưu l ượng máu đã ho ạt hóa protein kinase C-δ (PKC-δ) động m ạch ngo ại vi thông qua tác động tại vùng d ưới đồi để điều ch ỉnh áp l ực tr ực ti ếp ho ặc gián ti ếp tín hi ệu xu ất phát t ừ động m ạch đùi và độ nh ạy insulin. Nghiên hệ th ống th ần kinh trung ươ ng. Richer và CS cứu khác đã ch ứng minh vai trò h ạ huy ết áp 84
7. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 của GLP-1 thông qua tác d ụng l ợi ti ểu và sống sót và ch ống s ự ch ết theo ch ươ ng đào th ải natri ni ệu h ơn là c ải thi ện tình trình c ủa t ế bào c ơ tim, b ảo t ồn ch ức tr ạng kháng insulin, đồng th ời tác gi ả năng th ất trái, gi ảm n ồng độ capsase-3 cũng ch ứng minh GLP-1 có tác d ụng b ảo ho ạt hóa ở đối t ượng có t ăng huy ết áp và vệ tim m ạch và th ận. suy tim. GLP-1 có m ối t ươ ng quan ngh ịch m ức Kết qu ả nghiên c ứu cho th ấy m ối liên độ ít v ới ch ỉ s ố b ề dày thành sau th ất trái quan gi ữa GLP-1 v ới tình tr ạng x ơ v ữa và th ời k ỳ tâm tr ươ ng và b ề dày th ất ph ải bề dày động m ạch đùi qua kh ảo sát siêu (bi ểu đồ 1 ). Ở nhóm BN có dày th ất trái, âm động m ạch đùi trên 129 BN ĐTĐ týp 2. vách liên th ất, nồng độ GLP-1 gi ảm th ấp Rối lo ạn ch ức n ăng n ội m ạch máu (r ối hơn 3,34 l ần so với nhóm BN không dày lo ạn v ận động thành m ạch, ti ền ch ất đông th ất, vách liên th ất (p < 0,05). Nghiên c ứu máu và ti ền ph ản ứng viêm) là chìa khóa cả trên ng ười và động v ật cho th ấy h ệ quan tr ọng trong bi ến ch ứng vi m ạch ở th ống th ụ th ể trên tim và m ạch có ái l ực cao v ới GLP-1. Vì v ậy trên tim, GLP-1 có BN ĐTĐ. GLP-1 có vai trò quan tr ọng nhi ều tác d ụng sinh h ọc quan tr ọng và trong vi ệc ng ăn ch ặn ph ản ứng viêm bảo v ệ t ế bào c ơ tim c ũng nh ư điều hòa thành m ạch, ch ống v ữa x ơ m ạch máu, nh ịp tim. Nghiên c ứu th ực nghi ệm cho ch ống stress oxy hóa thành m ạch , th ấy, GLP-1 có liên quan rõ r ệt v ới độ dày do đó có vai trò b ảo v ệ thành m ạch. Ảnh thành c ơ tim (tâm th ất) và vách liên th ất, hưởng GLP-1 đến ch ức n ăng n ội m ạch GLP-1 ch ống l ại phì đại c ơ tim và vách thông qua nhi ều c ơ ch ế. Nagashima và liên th ất là nh ững t ổn th ươ ng tim khá ph ổ CS (2011) th ấy GLP-1 ức ch ế hình thành bi ến ở BN ĐTĐ týp 2 có kèm t ăng huy ết tế bào đại th ực bào b ọt thông qua ho ạt áp [9]. Có nhi ều c ơ ch ế ảnh h ưởng c ủa hóa AMP vòng, do đó ng ăn ch ặn hình GLP-1 đến tim đã được công b ố. Dokken thành ph ản ứng viêm thành m ạch ch ống B.B và CS (2012) [5] ch ỉ ra GLP-1 có tác xơ v ữa m ạch máu. Tác d ụng này có liên dụng làm gi ảm tình tr ạng kháng insulin và quan v ới điều ch ỉnh ng ược c ủa CD36 ch ống viêm, ch ống oxy hóa. Vì v ậy, nó ng ăn và ACAT-1. Shiraishi và CS (2012) th ấy ch ặn t ổn th ươ ng ch ức n ăng t ế bào n ội GLP-1 tác động lên t ế bào đại th ực bào mạc vi m ạch động m ạch vành. GLP-1 c ải mono, điều ch ỉnh ho ạt hóa các phân t ử thi ện đáng k ể thu n ạp glucose c ủa t ế bào kết dính đại th ực bào nh ư IL-10, CD136, cơ tim thông qua làm t ăng protein v ận CD204. GLP-1 c ũng ho ạt hóa STAT3 theo chuy ển glucose (GLUT-2 và GLUT-4) trên màng t ế bào đã b ị suy gi ảm nhi ều ở BN ph ươ ng th ức ph ụ thu ộc th ụ c ảm th ể GLP-1, ĐTĐ týp 2. C ải thi ện thu n ạp glucose c ủa làm gi ảm ph ản ứng ti ền viêm và k ết t ập tế bào c ơ tim còn do GLP-1 tác động trên đại th ực bào t ại thành m ạch máu. Katja p38 α MAP kinase và nitric oxide-dependent, Piotrowski và CS (2013) [8] ghi nh ận GLP-1 tác d ụng này độc l ập v ới adenylyl cyclase có m ối liên quan v ới t ổn th ươ ng động và Akt. Poornima và CS (2008) ghi nh ận mạch vành ở ng ười (ch ẩn đoán qua ch ụp vai trò c ủa GLP-1 làm t ăng kh ả n ăng mạch) khi phân tích h ồi quy logictic đa bi ến 85
8. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 bao g ồm: tu ổi, gi ới, BMI, t ăng huy ết áp, ngày càng n ặng d ần ở BN ĐTĐ týp 2. tình tr ạng ĐTĐ, hút thu ốc lá, triglycerid, Kết qu ả cho th ấy n ồng độ GLP-1 gi ảm có HDL-C, hs-CRP và m ức l ọc c ầu th ận mối liên quan gi ữa GLP-1 v ới tình tr ạng (OR = 2,53, 95%CI: 1,12 - 6,08, p = 0,03). bệnh lý tim m ạch ở BN ĐTĐ ngay t ừ lúc Antonio Ceriello và CS (2013) [3] th ấy được ch ẩn đoán. Điều này g ợi ý trong GLP-1 làm gi ảm tình tr ạng r ối lo ạn ch ức th ực hành lâm sàng, sử d ụng s ớm các năng t ế bào n ội m ạc, ch ống viêm và stress thu ốc làm t ăng tác d ụng sinh h ọc c ủa oxy hóa m ạnh ở BN ĐTĐ có h ạ ho ặc t ăng GLP-1 có vai trò quan tr ọng nh ằm ng ăn ch ặn, c ải thi ện tình tr ạng b ệnh lý tim m ạch GM c ấp tính thông qua tác động tới và bi ến ch ứng tim m ạch ở BN ĐTĐ týp 2. nitrotyrosine, 8-iso prostaglandin F2-anpha, phân t ử k ết dính n ội bào-1 (sICAM-1), KẾT LU ẬN IL-6. Qua nghiên c ứu 170 BN ĐTĐ týp 2 Kết qu ả nghiên c ứu c ũng cho th ấy điều tr ị t ại B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng nồng độ trung bình c ủa GLP-1 ở BN ĐTĐ rút ra m ột s ố k ết lu ận: có b ệnh lý tim m ạch nói chung th ấp h ơn - N ồng độ trung bình GLP-1 gi ảm có ý có ý ngh ĩa th ống kê so v ới BN không có ngh ĩa thống kê ở BN tăng huy ết áp, BN bệnh lý tim m ạch (p < 0,05). Đồng th ời, có nhi ều y ếu t ố nguy c ơ tim m ạch k ết tỷ l ệ gi ảm GLP-1 ở BN có b ệnh lý tim hợp, dày th ấy vách liên th ất, dày n ội m ạc mạch c ũng cao h ơn g ấp 1,55 l ần so v ới động mạch đùi, v ữa x ơ động m ạch đùi. nhóm BN không có b ệnh lý tim m ạch. Khi phân tích h ồi quy đa bi ến logictic th ấy - Ở BN có dày n ội m ạc động m ạch đùi, bệnh lý tim m ạch xu ất hi ện có liên quan tỷ l ệ gi ảm GLP-1 cao h ơn g ấp 2,69 lần so với n ồng độ GLP-1 (p < 0,01). Nh ư k ết với BN không có dày n ội m ạc động m ạch qu ả phân tích phía trên cho th ấy, GLP-1 đùi (p < 0,01). có vai trò liên quan tr ực ti ếp ho ặc gián - N ồng độ GLP-1 khi đói t ươ ng quan ti ếp t ới tình tr ạng huy ết áp, r ối lo ạn lipid ngh ịch v ới ch ỉ s ố b ề dày thành sau th ất máu, kháng insulin, tình tr ạng GM, BMI, trái th ời k ỳ tâm tr ươ ng (r = -0,359; p < 0,05); bề dày tâm th ất vách liên th ất, tình tr ạng bề dày th ất ph ải (r = -0,414; p < 0,05). vữa x ơ m ạch máu và dày n ội m ạc m ạch - Nồng độ trung bình GLP-1 gi ảm có ý máu Đây cũng là các r ối lo ạn c ơ b ản ngh ĩa th ống kê ở BN có b ệnh lý tim m ạch của b ệnh lý tim m ạch nói chung ở b ệnh nói chung, khi có b ệnh lý tim m ạch, n ồng ĐTĐ, m ột s ố liên quan tr ực ti ếp t ới bi ến độ GLP-1 gi ảm (p < 0,05). ch ứng tim m ạch c ủa b ệnh ĐTĐ. K ết qu ả này phù h ợp v ới nghiên c ứu c ủa Minako TÀI LI ỆU THAM KH ẢO Yamaoka-Tojo [10]: nồng độ GLP-1 có 1. Ph ạm M ạnh C ường. Siêu âm Doppler ớ ế ố ủ ệ liên quan t i các y u t c a b nh lý tim động m ạch chi d ưới. Siêu âm Doppler màu mạch ở BN có ho ặc không có h ội ch ứng trong th ăm khám m ạch máu t ạng và mạch chuy ển hóa. B ệnh lý tim m ạch th ường ngo ại biên. Nhà xu ất b ản Y h ọc. 2012, tr.101- xu ất hi ện r ất s ớm, t ồn t ại song song và 123. 86
9. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 2. American Diabetes Association. Standards 6. Holst, Jens Juul. The physiology of of medical care in diabetes. Diabetes. 2015. glucagon-like peptide-1. Physiol Rev. 2007, 87, 3. Antonio Ceriello, Anna Novials al et. pp.1400-1437. GLP-1 reduces endothelial dysfunction, 7. Immuno-Biological Laboratories CO.Ltd. inflammation and oxidative stress induced GLP-1 (active) ELISA. IBL International. 2014, by both hyperglycemia and hypoglycemia pp.1-2. in type 1 diabetes. Diabetes Care. 2013, 36, 8. Katia Piotrowski, Melanie Becker et al. pp.2346-2350. Circulating concentration of GLP-1 are 4. Cabou C, Campistron G, Marsollier N associated with coronary atherosclerosis in et al. Brain glucagon-like peptide-1 regulates humans. Cardiovascular Diabetology. 2013, arterial blood flow, heart rate, and insulin 12 (117). pp.1-7. sensitivity. Diabetes. 2008, 57 (10). pp.2577- 9. Liza K.Phillips, Johannes B.Prins. Update 2587. on incretin hormones . Ann N Y Acad Sci. 2012, 5. Dokken B.B, Piermarini C.V, Teachey 0077-8923, pp.0-20. et al. Glucagon-like peptide-1 preserves coronary 10. Minake Ymaoka-Tojo, Taiki Tojo, Naonobu microvascular endothelial function after cardiac Takahira. Elevated circulating levels of an arrest and resuscitation: Potential anti-oxidant incretin hormone, GLP-1, are associated with effects. American Journal of Physiology Heart metabolic components in high - risk patients and Circulatory Physiology. 2012, 304 (4), with cardiovascular disease. Cardiovascular pp.538-546. Diabetology. 2010, 9 (17), pp.1-9. 87