Khảo sát đặc điểm hình ảnh và giá trị của siêu âm, chụp cắt lớp vi tính ung thư biểu mô tế bào gan tại bệnh viện quân y 4

Nội dung text: Khảo sát đặc điểm hình ảnh và giá trị của siêu âm, chụp cắt lớp vi tính ung thư biểu mô tế bào gan tại bệnh viện quân y 4

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 KH ẢO SÁT ĐẶ C ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ GIÁ TR Ị C ỦA SIÊU ÂM, CH ỤP C ẮT L ỚP VI TÍNH UNG TH Ư BI ỂU MÔ T Ế BÀO GAN TẠI B ỆNH VI ỆN QUÂN Y 4 Nguy n Trung Kiên*; Nguy n Th H ng Lê* TÓM T ẮT Mục tiêu: kh ảo sát m ột s ố đặ c điểm, hình ảnh ung th ư bi ểu mô t ế bào gan (UTTBG) trong kỹ thu ật siêu âm và ch ụp c ắt l ớp vi tính (CLVT). Đánh giá hi ệu qu ả ch ẩn đoán c ủa t ừng ph ươ ng pháp. Đối t ượng và ph ươ ng pháp: nghiên c ứu đặ c điểm hình ảnh UTTBG trên siêu âm (SA) và ch ụp CLVT c ủa 81 b ệnh nhân (BN) đế n khám và điều tr ị t ại B ệnh vi ện Quân y 4. Kết qu ả và k ết lu ận: tu ổi trung bình 57,9; t ỷ l ệ nam/n ữ: 4,1/1. 66,7% UTTBG g ặp ở gan ph ải, kh ối u có kích th ước > 5 cm và tr ường h ợp có 1 kh ối u chi ếm t ỷ l ệ cao nh ất (44,5% và 58,0%). Không có s ự khác bi ệt v ề t ỷ l ệ, s ố l ượng, kích th ước u gan gi ữa SA và ch ụp CLVT. Các kh ối u ch ủ y ếu có c ấu trúc t ăng âm (45,7%) và gi ảm t ỷ tr ọng (67,9%). Xác đị nh ranh gi ới, b ờ vi ền kh ối u trên SA thu ận l ợi h ơn trên ch ụp CLVT ch ưa tiêm thu ốc, các kh ối u ranh gi ới rõ, b ờ đề u trên SA là 63,0%, trên ch ụp CLVT ch ưa tiêm thu ốc 42,3%. T ỷ l ệ nhóm t ăng sinh m ạch nhi ều 64,2%. Các kh ối u t ăng sinh m ạch ít (27,2%) và ch ỉ 8,6% nhóm BN không có t ăng sinh m ạch. SA và ch ụp CLVT đều là nh ững k ỹ thu ật r ất quan tr ọng và c ần k ết h ợp ch ặt ch ẽ các k ỹ thu ật này trong ch ẩn đoán UTTBG. * T ừ khóa: Ung th ư bi ểu mô t ế bào gan; Siêu âm; Ch ụp c ắt l ớp vi tính; Đặ c điểm hình ảnh. Survey of Imaging Features and Values of Ultrasound, CT-scan of Hepatocellular Carcinoma at 4 Hospital Summary Objectives: To survey characteristics of image of hepatocellular carcinoma on the ultrasound and CT-scan and to evaluate the effectiveness of each method of diagnosis. Subjects and methods: Ultrasound and CT-scan were performed on 81 patients with hepatocellular carcinoma who were examined and treated at 4 Hospital. Results and conclusions: Mean age: 57.9 years old, male/female ratio was 4.1/1. 66.7% of carcinomas occurred in the right liver. The tumor size > 5 cm and the cases with only one tumor accounted for the highest proportion (44.5% and 58.0%). There is no difference in the rate, quantity and liver tumor size between ultrasound and CT-scan results. These tumors had mainly hyperechoic structure (45.7%) and hypodensity: 67.9%. Identification of the boundaries and margin of the tumor on the ultrasound is more favorable on the CT-scan without injection, the tumor boundaries, the banks on the ultrasound was 63.0%, on a CT scan without injection is 42.3%. The group of angiogenesis accounted for 64.2%. The tumor angiogenesis at 27.2% and no angiogenesis was observed in only 8.6%. Ultrasonography and computed tomography techniques are very important and it needs to combine these techniques in the diagnosis of hepatocellular carcinoma. * Key words: Hepatocellular carcinoma; Ultrasound; Computed tomography scan; Features image. * Bệnh vi ện Quân y 4 Ng ưi ph n h i (Corresponding): Nguy n Trung Kiên (trungkienV4@gmail.com) Ngày nh n bài: 30/10/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 08/12/2016 Ngày bài báo đưc đă ng: 28/12/2016 105
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 ĐẶT V ẤN ĐỀ * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: BN có c ấu trúc bất th ường khác trong nhu mô gan trên Ung th ư bi ểu mô t ế bào gan là m ột SA và ch ụp CLVT: u nang gan, u m ạch... bệnh lý ác tính th ường g ặp ở gan. UTTBG BN b ị u gan đã được điều tr ị can thi ệp, hi ện là nguyên nhân đứng hàng th ứ ba BN không nh ất trí ph ối h ợp nghiên c ứu, trong các ca t ử vong do ung th ư trên toàn th ế gi ới, v ới h ơn 500.000 ng ười m ắc ph ải. ho ặc ch ỉ làm 1 trong 2 k ỹ thu ật SA hoặc Đây là b ệnh th ường g ặp ở Vi ệt Nam do ch ụp CLVT. tỷ l ệ nhi ễm virut viêm gan B và C ở n ước 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. ta r ất cao. Viêm gan B, C là nh ững tác * Thi ết l ập nhóm nghiên c ứu: nhân liên quan nhi ều đế n lo ại UTTBG. - Phân nhóm BN theo đặc điểm c ủa Vi ệc phát hi ện UTTBG đã có nh ững hình ảnh kh ối u gan trên SA và ch ụp CLVT phát tri ển đáng k ể trong vài th ập k ỷ qua. ch ưa tiêm thu ốc: Phát hi ện s ớm và đầy đủ các th ươ ng t ổn + Phân nhóm BN theo đặc điểm c ấu có ý ngh ĩa l ớn trong điều tr ị, qua đó có trúc trên SA: gi ảm âm, đồ ng âm, t ăng âm thái độ x ử trí đúng đố i v ới BN b ị UTTBG. và h ỗn h ợp âm. Siêu âm Doppler màu và ch ụp CLVT đa dãy là 2 k ỹ thu ật r ất quan tr ọng trong t ầm + Phân nhóm BN theo t ỷ tr ọng các soát và xác định UTTBG. Đã có nhi ều kh ối u trên ch ụp CLVT tr ước tiêm thu ốc: nghiên c ứu v ề hình ảnh UTTBG trên SA gi ảm t ỷ tr ọng, đồ ng t ỷ tr ọng, t ăng t ỷ tr ọng Doppler màu ho ặc trên ch ụp CLVT đa dãy. và h ỗn h ợp t ỷ tr ọng. Tuy nhiên, để đánh giá, so sánh v ề hình - Phân nhóm BN theo phân b ố m ạch ảnh UTTBG trên 2 k ỹ thu ật này ít được trên SA và t ỷ tr ọng c ủa kh ối u gan trên đề c ập đế n. Chính vì v ậy, chúng tôi ti ến ch ụp CLVT sau tiêm thu ốc: hành nghiên c ứu đề tài này với m ục tiêu: + Nhóm týp 0 HU0: không tăng sinh - Kh ảo sát m ột s ố đặ c điểm, hình ảnh mạch trên SA + t ỷ tr ọng sau tiêm không UTTBG trong k ỹ thu ật SA và ch ụp CLVT. tăng. - Đánh giá hi ệu qu ả ch ẩn đoán c ủa t ừng + Nhóm týp I HU1: t ăng sinh m ạch ít ph ươ ng pháp. trên SA + t ỷ tr ọng sau tiêm t ăng nh ẹ (55 - 100 HU). ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP NGHIÊN C ỨU + Nhóm týp II HU2: t ăng sinh m ạch nhi ều, ch ưa th ấy phân nhánh trên SA + t ỷ 1. Đối t ượng nghiên c ứu. tr ọng t ăng nhi ều đồ ng nh ất (> 100 HU). * Tiêu chu ẩn ch ọn BN: BN khám và điều tr ị t ại B ệnh vi ện Quân y 4 trong 2 + Nhóm týp III HU3: t ăng sinh m ạch năm 2014 và 2015, được ch ẩn đoán UTTBG nhi ều có phân nhánh trên SA + t ỷ tr ọng (Hepatocellular carcinoma - HCC) theo tăng nhi ều không đồ ng nh ất. tiêu chu ẩn ch ẩn đoán c ủa B ộ Y t ế (2012), Tỷ tr ọng u trên ch ụp CLVT sau tiêm được làm SA và ch ụp CLVT. thu ốc đo ở thì động m ạch. 106
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 * Tiêu chu ẩn ch ẩn đoán UTTBG c ủa Bộ Y t ế (2012): Có 1 trong 3 tiêu chu ẩn sau: - Có b ằng ch ứng gi ải ph ẩu b ệnh lý là ung th ư gan t ế bào nguyên phát. - Hình ảnh điển hình trên CT-scan ổ b ụng có c ản quang ho ặc c ộng h ưởng t ừ (MRI) ổ b ụng có c ản t ừ + AFP > 400 ng/ml. - Hình ảnh điển hình trên CT-scan ổ Bi ếu đồ 1: Phân b ố BN theo gi ới (n = 81). bụng có c ản quang ho ặc MRI ổ b ụng có BN nam chi ếm 80,3%; n ữ: 19,7%. T ỷ l ệ cản t ừ + AFP t ăng cao h ơn bình th ường nam/n ữ là 4,1/1. Tr ần V ăn H ợp và CS [4] (nh ưng ch ưa đến 400 ng/ml) + có nhi ễm nghiên c ứu trên 562 BN UTTBG th ấy: virut viêm gan B ho ặc C. Có th ể làm sinh nam 83,2%, n ữ 16,8%, t ỷ l ệ nam/n ữ là 5/1. thi ết gan để ch ẩn đoán xác đị nh n ếu bác Theo H ồ Ng ọc Linh và Nguy ễn Nam Hùng sỹ lâm sàng th ấy c ần thi ết. (2013), t ỷ l ệ nam/n ữ = 2,8/1 [5]. * Ph ươ ng ti ện nghiên c ứu và x ử lý s ố 2. Đặc điểm hình ảnh UTTBG. li ệu: - Ph ươ ng ti ện nghiên c ứu: Máy siêu âm Doppler màu Philip HD - XE 11 (M ỹ); máy ch ụp X quang c ắt l ớp 128 dãy ( Đức). Máy sinh hoá TYB - 40 (Nh ật). - Xử lý s ố li ệu: s ố li ệu được x ử lý b ằng ph ươ ng pháp th ống kê y h ọc, s ử d ụng ph ần m ềm Excel, Epi.info 6.0. KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU VÀ BÀN LU ẬN 1. Đặc điểm BN UTTBG. Bi ểu đồ 2: Phân b ố UTTBG theo v ị trí * Phân b ố BN theo tu ổi (n = 81): (n = 81). ≤ 40 tu ổi: 6 BN (7,4%); 41 - 60 tu ổi: Số BN có u gan n ằm ở h ạ phân thu ỳ 43 BN (53,1%); > 60 tu ổi: 32 BN (39,5%). VI + VII chi ếm t ỷ l ệ cao nh ất (45,7%). U ở Tu ổi th ường g ặp > 40, trong đó nhóm gan trái chi ếm t ỷ l ệ th ấp nh ất (11,1%), tu ổi g ặp nhi ều nh ất t ừ 41 - 60 tu ổi. u gan n ằm ở h ạ phân thùy V + VIII và Nghiên c ứu c ủa V ũ M ạnh C ường (2009): rải rác ở c ả gan ph ải, gan trái là 21,0% tỷ l ệ này là 67,5%, tu ổi trung bình: 54,6 ± và 22,2%. K ết qu ả nghiên c ứu c ủa Nguy ễn 9,97 [2]. Mạnh Tr ường: u gan ph ải 63,89%; gan trái 107
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 16,67% [9]. Tr ần Anh Tu ấn (2003) [7] nghiên c ứu c ủa Nguy ễn Đạ i Bình và CS nghiên c ứu trên 158 BN tại Bệnh vi ện K (2006) [1] khi làm sinh thi ết kim ch ẩn Hà N ội cho th ấy kh ối u ở gan ph ải 46,1%. đoán ung th ư gan cho 122 BN th ấy v ị trí u Tuy nhiên, k ết qu ả c ủa chúng tôi th ấp h ơn ở gan ph ải 79,5%, gan trái 14,8%. Bảng 1: Phân b ố UTTBG theo kích th ước. SA Ch ụp CLVT Kích th ước n % n % p 0,05 3 - 5 cm 31 38,3 27 33,3 > 0,05 > 5 cm 36 44,5 37 45,7 > 0,05 Tổng 81 100 81 100 Kích th ước các kh ối u gan ch ủ y ếu > 5 cm, g ặp trên SA: 36/81 BN (44,5%), trên CLVT là 37/81 BN (45,7%). Các u gan < 3 cm chiếm t ỷ l ệ ít nh ất, trên SA là 17,2% (14/81 BN), trên CLVT: 21,0% (17/81 BN). T ỷ l ệ BN trên SA và ch ụp CLVT trong các nhóm v ề kích th ước u gan khác bi ệt không có ý ngh ĩa th ống kê (p > 0,05). Vũ M ạnh C ường th ấy t ỷ l ệ u gan kích th ước > 5 cm trên SA là 55,0%, trên ch ụp CLVT: 50,0% [2]. Bảng 2: Phân b ố UTTBG theo s ố l ượng u. SA Ch ụp CLVT Số l ượng u p n % n % 1 kh ối 47 58,0 51 63,0 > 0,05 2 - 3 kh ối 13 16,0 11 13,6 > 0,05 > 3 kh ối 21 26,0 19 23,4 > 0,05 Tổng 81 100 81 100 Số BN ch ỉ có 1 kh ối u gan chi ếm t ỷ l ệ cao nh ất, trên SA là 58,0% (47/81 BN), trên ch ụp CLVT là 63,0% (51/47 BN). T ỷ l ệ BN trên SA và ch ụp CLVT trong các nhóm v ề số l ượng u gan khác bi ệt không có ý ngh ĩa th ống kê (p > 0,05). K ết qu ả nghiên c ứu của H ồ Ng ọc Linh và CS cho th ấy 64,5% có m ột kh ối u trên ch ụp CLVT th ể nhi ều kh ối u và thâm nhi ễm 26,8% và 9,7% [5], Theo Nguy ễn Ph ước B ảo Quân, d ạng m ột kh ối chi ếm 50,9%, còn th ể lan t ỏa 9,9% [6]. Trên SA chúng tôi th ấy, trong th ể nhi ều u, rất nhi ều u nh ỏ t ập trung l ại thành m ột vùng t ổn th ươ ng, m ột s ố tr ường h ợp u n ằm r ải rác. Có tác gi ả cho r ằng m ỗi kh ối này chính là m ột nhân tái sinh c ủa quá trình x ơ gan b ị bi ến đổ i qua nhi ều giai đoạn phát tri ển mà t ạo thành. 108
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 Bảng 3: Phân b ố UTTBG theo c ấu trúc. Đặc điểm Gi ảm tỷ tr ọng Đồng tỷ tr ọng Tăng tỷ tr ọng Hỗn h ợp tỷ tr ọng Tổng cấu trúc n % n % n % n % n % Gi ảm âm 19 23,5 0 0,0 3 3,7 2 2,5 24 29,6 Đồng âm 2 2,5 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 2,5 Tăng âm 21 25,9 3 3,7 5 6,2 8 9,9 37 45,7 Hỗn h ợp âm 13 16,0 0 0,0 1 1,2 4 4,9 18 22,2 Tổng 55 67,9 3 3,7 9 11,1 14 17,3 81 100 Tỷ l ệ BN có u gan t ăng âm và gi ảm t ỷ tr ọng chi ếm cao nh ất (45,7% và 67,9%). Theo chúng tôi, các kh ối u gan có kích th ước l ớn th ường là t ập h ợp c ủa nhi ều nhân nh ỏ, mà nh ững d ạng u này chi ếm t ỷ l ệ cao, d ẫn đế n kh ối u có c ấu trúc t ăng âm c ũng chi ếm tỷ l ệ cao. Bên c ạnh đó m ột s ố kh ối u có c ấu trúc âm không đồ ng nh ất, có th ể là nh ững kh ối UTTBG, vì trong lòng nh ững kh ối này ngoài các lo ại t ổn th ươ ng n ốt còn có t ế bào ho ại t ử, máu... Nguy ễn B ạch Đằ ng và CS nghiên c ứu t ổng s ố 83 kh ối u trên SA, u t ăng âm chi ếm 46,99%, đồ ng âm v ới nhu mô gan ch ỉ có 2,40% [3]; Theo Mai H ồng Bàng, kh ối t ăng âm là 41,8%. Các nghiên c ứu g ần đây ch ỉ ra kh ối u có kích th ước < 3 cm là ch ủ y ếu v ới hình ảnh gi ảm âm. Vi ệc phát hi ện các kh ối u nh ỏ r ất có giá tr ị trong khám sàng l ọc, tuy nhiên c ần phân bi ệt v ới n ốt tái t ạo trong x ơ gan và sau nh ững t ổn th ươ ng khác. Do đó, c ần k ết h ợp SA v ới các bi ện pháp khác, đặ c bi ệt là ch ụp CLVT. Hồ Ng ọc Linh và CS nghiên c ứu trên phim ch ụp CLVT không tiêm thu ốc c ản quang cho th ấy đa s ố u gan có c ấu trúc gi ảm t ỷ tr ọng (80,7%); có t ỷ tr ọng h ỗn h ợp 9,6%, u đồng t ỷ tr ọng và t ăng t ỷ tr ọng r ất hi ếm (6,5% và 3,2%) [5]. Bảng 4: Phân b ố UTTBG theo b ờ vi ền và ranh gi ới (n = 81). Đặc điểm SA Chụp CLVT p Số l ượng Tỷ l ệ % Số l ượng Tỷ l ệ % Bờ đề u, ranh gi ới rõ 51 63 35 43,2 < 0,05 Bờ không đề u, ranh gi ới 30 37 46 56,8 < 0,05 không rõ Trên SA, BN có u gan b ờ đề u ranh gi ới rõ chi ếm t ỷ l ệ cao h ơn BN có u gan b ờ không đều, ranh gi ới không rõ (63,0% và 37,0%). Trên ch ụp CLVT, các t ỷ l ệ này ng ược l ại (43,2% và 56,8%). Sự khác bi ệt v ề t ỷ l ệ BN trên SA và ch ụp CLVT ở các nhóm BN v ề đặ c điểm b ờ vi ền, ranh gi ới kh ối u có ý ngh ĩa th ống kê (p < 0,05). K ết qu ả của chúng tôi phù h ợp v ới nghiên c ứu c ủa V ũ M ạnh C ường [2]: t ỷ l ệ ranh gi ới rõ trên SA: 52,5% (21/40 BN), không rõ: 7,5% (19/40 BN), 109
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 * Phân b ố các kh ối u theo m ức độ t ăng màu và Doppler n ăng l ượng là nh ững k ỹ sinh m ạch trên SA v ới t ăng t ỷ tr ọng c ủa thu ật có th ể xác đị nh nhanh, chính xác kh ối u trên ch ụp CLVT sau tiêm thu ốc: hình thái và m ức độ t ăng sinh m ạch trong Tổng s ố c ả hai nhóm t ăng sinh m ạch các kh ối u gan. Nhi ều nghiên c ứu trên nhi ều (týp II HU2 và týp III HU3) là 52/81 BN, th ế gi ới cho th ấy độ nh ạy, độ đặ c hi ệu, (64,2%). Nhóm t ăng sinh m ạch ít týp I HU1 giá tr ị d ự báo trong ch ẩn đoán các kh ối có 22/81 BN (27,2%) và nhóm không có ung th ư gan v ới kích th ước u > 3 cm đề u tăng sinh m ạch ch ỉ có 7/81 BN (8,6%). đạt giá tr ị > 80%. SA b ụng cùng v ới AFP Qua th ống kê, t ỷ l ệ các nhóm u có t ăng (xét nghi ệm alpha feto protein ) đã được sinh m ạch trên SA t ươ ng đối phù h ợp v ới nhi ều tác gi ả trên th ế gi ới và trong n ước mức độ t ăng t ỷ tr ọng sau tiêm c ủa kh ối u sử d ụng làm ph ươ ng ti ện để t ầm soát, trên ch ụp CLVT. K ết qu ả nghiên c ứu c ủa theo dõi BN có nguy c ơ cao trong ch ẩn Nguy ễn Duy Trinh trên 38 BN UTTBG: đoán UTTBG ở giai đoạn s ớm. týp 0: 0/38 BN (0%); týp I: 2/38 BN (5,3%); Kỹ thu ật ch ụp CLVT đa dãy, vòng xo ắn týp II và III: 36/38 BN (94,7%) [8]. K ết qu ả với th ời gian ng ắn đã t ạo thu ận l ợi cho nghiên c ứu c ủa Nguy ễn B ạch Đằ ng và quá trình ch ụp sau tiêm thu ốc để xác đị nh CS [3]: trên SA có 70/83 kh ối u xác đị nh mức độ t ăng sinh m ạch qua đánh giá t ỷ tín hi ệu m ạch máu t ăng nhi ều và v ừa tr ọng ở ba thì ng ấm thu ốc các kh ối u (81,93%); 13/83 (15,66%) kh ối u xác đị nh trong gan. Vì v ậy, ch ụp CLVT mang tính tín hi ệu m ạch trong u ít. Trên ch ụp CLVT ch ẩn đoán toàn di ện, không nh ững mô t ả vòng xo ắn, Nguy ễn Ph ước B ảo Quân g ặp đầy đủ hình thái bên ngoài v ới các m ốc 339/390 (86,92%) kh ối u t ăng sinh m ạch gi ải ph ẫu t ự nhiên c ủa gan mà còn làm nhi ều [6]. Theo H ồ Ng ọc Linh, đa s ố u nổi b ật c ấu trúc gi ải ph ẫu bên trong nh ư gan sau khi tiêm thu ốc c ản quang ng ấm thành ph ần m ạch máu, đường m ật, Do đó, thu ốc ki ểu nhóm 1 (ng ấm thu ốc m ạnh, ch ụp CLVT có ý ngh ĩa quy ết đị nh trong th ải tr ừ nhanh) chi ếm 22/31 BN (70,9%), xác định u gan và định h ướng b ản ch ất tăng sinh ít: 9,7% [5]. So v ới các tác gi ả, kh ối u trong gan. tỷ l ệ nhóm t ăng sinh m ạch nhi ều trong u của chúng tôi th ấp h ơn, có th ể do BN KẾT LU ẬN trong nghiên c ứu này có c ả u lành tính, Nghiên c ứu trên hình ảnh SA và ch ụp còn m ột s ố u ác tính có th ể được phát CLVT c ủa 81 BN UTTBG, khám và điều tr ị hi ện ở giai đoạn s ớm qua t ầm soát trên SA. tại B ệnh vi ện Quân y 4 trong 2 n ăm 2014 và 2015, chúng tôi có nh ững k ết lu ận: 2. Ưu điểm c ủa SA và ch ụp CLVT. * Đặc điểm BN : Siêu âm là k ỹ thu ật không t ốn kém, sẵn có, r ất t ốt để sàng l ọc các t ổn th ươ ng ung th ư bi ểu mô t ế bào gan gặp nhi ều ở nhu mô gan. SA có th ể làm đi làm l ại ở l ứa tu ổi 41 - 60 (53,1%), tu ổi trung bình nhi ều l ần, không nh ững để ch ẩn đoán mà 57,9; nam g ặp nhi ều h ơn n ữ (80,3% và còn theo dõi s ự phát tri ển c ủa kh ối u c ũng 19,7%), t ỷ l ệ nam/n ữ là 4,1/1. nh ư h ướng d ẫn các bi ện pháp can thi ệp. * Đặc điểm hình ảnh UTTBG và m ối SA có vai trò quan tr ọng trong sàng l ọc u liên quan đặc điểm hình ảnh UTTBG trên gan ở BN có b ệnh gan m ạn tính. SA Doppler SA và ch ụp CLVT: 110
7. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 1-2017 - T ỷ l ệ u gan ph ải 66,7%; gan trái 11,1%. 3. Nguy ễn B ạch Đằ ng, Mai H ồng Bàng . Các kh ối u có kích th ước > 5 cm và ch ỉ có Nghiên c ứu đặ c điểm lâm sàng, hình ảnh SA 1 kh ối u chi ếm t ỷ l ệ cao nh ất, trên SA l ần và SA Doppler trong ch ẩn đoán UTTBG. Y h ọc lượt là 44,5% và 58,0%, ch ụp CLVT là Th ực hành. 2010, 3 (709), tr.109-112. 45,7% và 63,0%. Không có s ự khác bi ệt 4. Tr ần V ăn H ợp, Đào V ăn Long và CS . gi ữa s ố l ượng và kích th ước trên SA v ới Kết qu ả ch ẩn đoán t ế bào h ọc ung th ư bi ểu ch ụp CLVT. mô gan b ằng ch ọc hút kim nh ỏ d ưới h ướng dẫn c ủa SA trong 10 n ăm 1990 - 1999. T ạp chí - Trên SA, các kh ối u ch ủ y ếu có c ấu Thông tin Y - D ược. 2000, tr.80-83. trúc t ăng âm (45,7%) và ranh gi ới rõ, b ờ 5. H ồ Ng ọc Linh, Nguy ễn Nam Hùng . đều (63,0%). Trên ch ụp CLVT ch ưa tiêm Nghiên c ứu đặ c điểm hình ảnh ch ụp CLVT thu ốc, ch ủ y ếu có c ấu trúc gi ảm t ỷ tr ọng u gan t ại B ệnh vi ện Đa khoa t ỉnh Kon Tum ớ ờ (67,9%) và ranh gi i không rõ, b không từ 2010 - 2013. T ạp chí Y h ọc Th ực hành. đều (56,8%). V ề đặ c điểm ranh gi ới, b ờ vi ền Bộ Y t ế. 2013. các kh ối u gan có s ự khác bi ệt v ề t ỷ l ệ ở 6. Nguy ễn Ph ước B ảo Quân . Nghiên c ứu nhóm BN trên SA v ới ch ụp CLVT. đặc điểm hình ảnh và giá tr ị c ủa CLVT vòng - Tỷ l ệ 2 nhóm t ăng sinh m ạch nhi ều xo ắn 3 thì trong ch ẩn đoán m ột s ố ung th ư (týp II HU2 và týp III HU3) chi ếm 64,2%. gan th ường g ặp. Lu ận án Ti ến s ỹ Y h ọc. Các kh ối u t ăng sinh m ạch ít (týp I HU1) Tr ường Đạ i học Y Hà N ội. 2010. 27,2% và nhóm không có t ăng sinh m ạch 7. Tr ần Anh Tu ấn. Nh ận xét đặ c điểm lâm ch ỉ có 8,6%. sàng, c ận lâm sàng và k ết qu ả điều trị ung th ư * Đánh giá giá tr ị c ủa siêu âm và ch ụp gan nguyên phát t ại B ệnh vi ện K. Lu ận v ăn Th ạc CLVT trong ch ẩn đoán UTTBG: sỹ Y h ọc. Tr ường Đạ i h ọc Y Hà N ội. 2003. - Siêu âm và ch ụp CLVT đề u là nh ững 8. Nguy ễn Duy Trinh . Nghiên c ứu đặ c điểm SA Doppler màu tr ước và sau điều tr ị kỹ thu ật r ất c ần thi ết và có giá tr ị trong ch ẩn UTTBG b ằng nút m ạch hoá ch ất. Lu ận v ăn đoán UTTBG. Tốt nghi ệp Bác s ỹ n ội trú. Tr ường Đạ i h ọc Y - Siêu âm t ầm soát các kh ối u gan và Hà N ội. 2003. xác định ranh gi ới, b ờ vi ền kh ối u thu ận 9. Nguy ễn M ạnh Tr ường . Nghiên c ứu đặ c lợi hơn ch ụp CLVT không tiêm thu ốc. V ới điểm hình ảnh SA và CLVT c ủa ung th ư t ế mục đích giúp xác định m ức độ t ăng sinh bào gan. Lu ận án Ti ến s ỹ Y h ọc. H ọc vi ện mạch, định h ướng b ản ch ất các kh ối u Quân y. 1999. trong gan thì ch ụp CLVT thu ận l ợi h ơn SA. 10. Chirindel A, Alluri K.C, Tahari A.K et al . Liver standardized uptake value corrected for TÀI LI ỆU THAM KH ẢO lean body mass at FDG PET/CT: effect of 1. Nguy ễn Đạ i Bình và CS. Sinh thi ết kim FDG uptake time. J Am Soc Echocardiogr. Hepafix ch ẩn đoán ung th ư gan t ại B ệnh vi ện 2015, 40, pp.17-22. K. Y h ọc Vi ệt Nam. 2006, 329, tr.227-234. 11. Kim H.C, Sung K.B, Yoon H.K. Preoperative 2. V ũ M ạnh C ường . Nghiên c ứu đặ c điểm evaluation of hepatocellular carcinoma: combined lâm sàng, SA, ch ụp CLVT xo ắn ốc và mô b ệnh use of CT with arterial portography and hepatic học c ủa UTTBG. Lu ận v ăn Th ạc s ỹ. Tr ường Đạ i arteriography. Am Heart Jour. 2003, 180, học Y Hà N ội. 2009. pp.1593-1599. 111