Khảo sát đặc điểm biến chứng thận ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện nội tiết trung ương

Nội dung text: Khảo sát đặc điểm biến chứng thận ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện nội tiết trung ương

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 KH ẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM BI ẾN CH ỨNG TH ẬN Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2 ĐIỀU TR Ị NGO ẠI TRÚ TẠI B ỆNH VI ỆN N ỘI TI ẾT TRUNG ƯƠ NG Lê Đình Tuân*; Nguy ễn Th ị H ồ Lan** TÓM T ẮT Mục tiêu: đánh giá tình hình t ổn th ươ ng th ận và m ối liên quan v ới th ời gian phát hi ện đái tháo đường ( ĐTĐ), m ức ki ểm soát HbA1c, glucose máu và lipid máu ở bệnh nhân (BN) ĐTĐ týp 2 . Đối t ượng và ph ươ ng pháp: nghiên c ứu mô t ả c ắt ngang trên 501 BN ĐTĐ týp 2 điều tr ị ngo ại trú t ại B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng. Kết qu ả: tỷ l ệ BN có microalbumin ni ệu (MAU) (+) 26,5%, macroalbumin ni ệu (MAC) (+) 6,6%, suy th ận 4,8% (suy th ận độ I là 4,0%, suy th ận độ II 0,8%), có bi ến ch ứng th ận 33,1%. Có m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa bi ến ch ứng th ận với các m ức độ ki ểm soát HbA1c, triglycerid máu (p < 0,01). Th ời gian phát hi ện ĐTĐ càng dài, tỷ l ệ xu ất hi ện bi ến ch ứng th ận càng t ăng (p < 0,001). Ch ưa tìm th ấy m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới glucose máu, cholesterol, HDL-C, LDL-C. Kết lu ận: t ỷ l ệ BN ĐTĐ týp 2 điều tr ị ngo ại trú t ại B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng có bi ến ch ứng th ận 33,1%. Có mối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới m ức độ ki ểm soát HbA1c, triglycerid máu và th ời gian phát hi ện ĐTĐ. * T ừ khóa: Đái tháo đường týp 2; Bi ến ch ứng th ận; Microalbumin ni ệu; Macroalbumin ni ệu; Suy th ận. Survey on some Features of Diabetic Nephrophathy on Outpatients with Type 2 Diabetes Mellitus at National Endocrinology Hospital Summary Objectives: To assess renal complications and relationship between these complications and duration of diabetes, HbA1c, fasting bood glucose and hyperlipidemia in patients with type 2 diabetes. Subjects and methods: A cross-sectional descriptive study was conducted on 501 type 2 diabetic outpatients in National Endocrinology Hospital. Results: The percentage of MAU was 26.5%, MAC 6.6%, kidney failure 4.8% (stage I 4.0% and stage II 0.8%), renal complications were 33.1%. There is significant relationship between the level of HbA1c control, triglyceridemia control and renal complications (p < 0.01). The longer duration of diabetes, the greater the incidence of kidney complications (p < 0.001). There is not an associations between fasting blood glucose levels, cholesterol, HDL-C, LDL-C and renal complications (p > 0.05). Conclusions: The proportion of kidney complications in outpatients with type 2 diabetes was 33.1%. There is significant relationship between the level of HbA1c control, triglyceridemia, duration of diabetes and renal complications. * Keywords: Type 2 diabetes; Kidney complications; Microalbuminuria; Macroalbuminuria; Kidney failure. * Đại h ọc Y D ược Thái Bình ** B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng Ng ười ph ản h ồi (Corresponding): Lê Đình Tuân (letuan95@gmail.com) Ngày nh ận bài: 20/03/2017; Ngày ph ản bi ện đánh giá bài báo: 16/06/2017 Ngày bài báo được đă ng: 21/07/2017 55
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 ĐẶT V ẤN ĐỀ - Th ời gian nghiên c ứu: t ừ tháng 07 - 2016 đến 12 - 2016. Bi ến ch ứng m ạn tính c ủa b ệnh ĐTĐ có tính ch ất h ệ th ống trên h ầu h ết các c ơ * Tiêu chu ẩn l ựa ch ọn: quan t ổ ch ức, gây nhi ều t ổn th ươ ng c ơ + BN ĐTĐ týp 2 l ứa tu ổi 30 - 69 điều tr ị quan đích. Trong các bi ến ch ứng m ạn ngo ại trú t ại B ệnh vi ện N ội ti ết Trung tính, bi ến ch ứng th ận do ĐTĐ là m ột bi ến ươ ng t ừ 9 - 12 tháng. ch ứng th ường g ặp, b ệnh c ảnh lâm sàng + BN đồng ý tham gia nghiên c ứu. BN kín đáo, nên d ễ b ị b ỏ qua các tri ệu ch ứng thu th ập đủ các ch ỉ tiêu nghiên c ứu. ban đầu, khi có bi ểu hi ện lâm sàng thì * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: ch ức n ăng th ận đã suy gi ảm, nhanh + ĐTĐ týp 1, ĐTĐ thai k ỳ, các lo ại ĐTĐ chóng d ẫn đến suy th ận m ạn tính không khác có nguyên nhân. hồi ph ục [1, 3, 5]. Ch ức n ăng th ận suy gi ảm, s ẽ làm n ặng thêm các bi ến ch ứng + BN có bệnh n ội ti ết khác kèm theo (Basedow, H ội ch ứng Cushing, to đầu chi ). khác c ủa BN ĐTĐ, gia t ăng bi ến c ố và t ỷ lệ t ử vong. B ệnh th ận ĐTĐ là m ột trong - BN b ị b ệnh th ận tr ước khi b ị ĐTĐ. nh ững bi ến ch ứng vi m ạch máu x ảy ra + BN có bi ến ch ứng c ấp tính nh ư: với t ỷ l ệ 20 - 40% BN ĐTĐ [3, 5]. Vì v ậy, nhi ễm khu ẩn huy ết, hôn mê nhi ễm toan vi ệc ch ẩn đoán s ớm bi ến ch ứng th ận do ceton, hôn mê t ăng áp l ực th ẩm th ấu. ĐTĐ là vi ệc làm h ết s ức c ần thi ết giúp + BN m ất máu c ấp ho ặc m ạn, thi ếu phát hi ện s ớm t ổn th ươ ng th ận và có bi ện sắt, xu ất huy ết tiêu hoá, nhi ễm s ắc t ố s ắt, pháp điều tr ị k ịp th ời nh ằm ng ăn ch ặn ti ến tan huy ết, m ột s ố b ệnh huy ết s ắc t ố (b ệnh tri ển t ổn th ươ ng th ận. B ệnh vi ện N ội ti ết huy ết s ắc t ố F, C, D, S). Trung ươ ng có l ưu l ượng BN khám, theo 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. dõi và điều tr ị khá l ớn, tuy nhiên nghiên - Thi ết k ế nghiên c ứu: mô t ả c ắt cứu đánh giá th ực tr ạng bi ến ch ứng th ận ngang. ở BN ĐTĐ týp 2 đang theo dõi ngo ại trú tại bệnh vi ện còn ch ưa nhi ều. Do v ậy, - Tất c ả BN ĐTĐ nghiên c ứu được h ỏi chúng tôi ti ến hành nghiên c ứu đề tài này và th ăm khám lâm sàng t ỉ m ỉ, đă ng ký nh ằm: Kh ảo sát đặc điểm t ổn th ươ ng theo m ẫu nghiên c ứu th ống nh ất. th ận và tìm hi ểu m ối liên quan gi ữa bi ến - Đánh giá m ức độ ch ấp hành ch ế độ ch ứng th ận ở BN ĐTĐ týp 2 điều tr ị ngo ại điều tr ị c ủa BN: trú t ại B ệnh vi ện N ội ti ết Trung ươ ng . + Ch ấp hành t ốt các bi ện pháp điều tr ị theo h ướng d ẫn. ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP + Không t ự ý b ỏ thu ốc ho ặc thay đổi NGHIÊN C ỨU phác đồ điều tr ị. 1. Đối t ượng nghiên c ứu. + Có s ổ theo dõi m ột s ố ch ỉ s ố nh ư 501 BN ĐTĐ týp 2 điều tr ị ngo ại trú t ại huy ết áp, cân n ặng, th ời gian phát hi ện Bệnh vi ện N ội ti ết Trung ương. ĐTĐ glucose máu mao m ạch t ại nhà. 56
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 + BN được khám, làm xét nghi ệm máu + Ít có nhi ễm toan ceton, bi ến ch ứng và theo dõi s ức kh ỏe định k ỳ 2 l ần (trong mạch máu s ớm. 03 tháng điều tr ị). + Insulin máu bình th ường ho ặc t ăng, + K ịp th ời phát hi ện các tri ệu ch ứng peptid - C bình th ường. bất th ường và ph ản ánh cho bác s ỹ theo + Giai đoạn đầu ki ểm soát glucose dõi. máu b ằng ch ế độ ăn, luy ện t ập và thu ốc viên. - Ch ẩn đoán ĐTĐ theo ADA n ăm 2015 - Tiêu chu ẩn xác định bi ến ch ứng th ận, [7], d ựa vào 1 trong 4 tiêu chu ẩn: khi có m ột trong các tri ệu ch ứng sau: + HbA1c ≥ 6,5%. + MAU (+): MAU ≥ 30 mg/24 gi ờ và < 300 mg/24 gi ờ. + Glucose huy ết đói (ít nh ất 8 gi ờ sau ăn) ≥ 7,0 mmol/l. + MAC (+): MAU ≥ 300 mg/24 gi ờ. + Suy th ận: khi m ức l ọc c ầu th ận + Glucose huy ết ng ẫu nhiên ≥ 11,1 mmol/l. < 60 ml/phút ước tính theo Cockcroft và + Glucose huy ết 2 gi ờ sau nghi ệm Gault. Các giai đoạn suy th ận: theo pháp dung n ạp glucose ≥ 11,1 mmol/l. Nguy ễn V ăn Xang d ựa vào m ức l ọc c ầu - Tiêu chu ẩn ch ẩn đoán ĐTĐ týp 2: th ận và creatinin máu [3]. theo Thái H ồng Quang (2010) [5]: - Tiêu chu ẩn đánh giá ki ểm soát đa + B ệnh di ễn bi ến t ừ t ừ, kh ởi phát sau yếu t ố c ủa BN ĐTĐ týp 2 c ủa H ội N ội ti ết 30 tu ổi, BN th ường béo. và ĐTĐ Vi ệt Nam n ăm 2009 [5]: Bảng 1: Ch ỉ s ố Đơ n v ị Tốt Ch ấp nh ận Kém Glucose máu Lúc đói mmol/l 4,4 - 6,1 6,2 - 7,0 > 7,0 Sau ăn 4,4 - 8,0 ≤ 10,0 > 10,0 HbA1c % 7,5 Cholesterol toàn ph ần mmol/l < 4,5 4,5 - ≤ 5,2 ≥ 5,3 Triglycerid mmol/l 1,5 1,5 - ≤ 2,2 > 2,2 LDL-C mmol/l < 2,5 2,5 - 3,4 ≥ 3,4 HDL-C mmol/l > 1,1 ≥ 0,9 < 0,9 * X ử lý s ố li ệu: bằng ph ần m ềm SPSS 16.0. 57
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU 1. Đặc điểm chung c ủa đối t ượng nghiên c ứu và t ổn th ươ ng th ận. Tu ổi trung bình 59,7 ± 7,2, trong đó 216 BN nam và 285 BN n ữ, th ời gian phát hi ện bệnh ĐTĐ trung bình 10,09 ± 7,67 (n ăm). Bả ng 2: Đặc điểm ki ểm soát đa y ếu t ố c ủa đối t ượng nghiên c ứu. Tốt Ch ấp nh ận Kém Ch ỉ tiêu (n; (%)) (n; (%)) (n; (%)) Glucose 125 (25,0) 104 (20,8) 272 (54,2) HbA1c 177 (35,3) 176 (35,1) 148 (29,6) Cholesterol 274 (54,7) 121 (24,1) 106 (21,2) HDL-C 52 (10,4) 120 (24,0) 329 (65,6) LDL-C 307 (61,3) 108 (21,6) 86 (17,1) Triglycerid 181 (36,1) 115 (23,0) 205 (40,9) Tỷ l ệ BN có ki ểm soát LDL-C t ốt cao nh ất (61,3%), ki ểm soát HbA1c t ốt 35,3%, t ỷ l ệ ki ểm soát HDL-C t ốt th ấp nh ất (10,4%). Bảng 3: Đặc điểm t ổn th ươ ng th ận và bi ến ch ứng th ận. Ch ỉ tiêu Số l ượng (n = 501) Tỷ l ệ (%) MAU (+) 133 26,5 MAC (+) 33 6,6 Suy th ận độ I 20 4,0 Tổn th ươ ng Suy th ận độ II 4 0,8 th ận Suy th ận Suy th ận độ III 0 0,0 Suy th ận độ IV 0 0,0 Tổng 24 4,8 Có 166 33,1 Bi ến ch ứng th ận Không 336 67,9 Tỷ l ệ BN có MAU (+) là 26,5%, suy th ận 4,8%, bi ến ch ứng th ận 33,1%. 58
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 2. M ối liên quan gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới m ột s ố đặc điểm ở BN ĐTĐ týp 2. Bả ng 4: M ối liên quan gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới m ức độ ki ểm soát HbA1c, glucose máu khi đói và th ời gian phát hi ện ĐTĐ. Bi ến ch ứng th ận Ch ỉ tiêu p Có (n = 166) Không (n = 335) Tốt (n = 177) 41 (24,7) 136 (40,6) Ch ấp nh ận (n = 176) 49 (29,5) 127 (37,9) < 0,001 HbA1c Kém (n = 148) 76 (45,8) 72 (21,5) Tốt (n = 125) 37 (22,3) 88 (26,3) Glucose Ch ấp nh ận (n = 104) 30 (18,1) 74 (22,1) < 0,05 Kém (n = 272) 99 (59,6) 173 (51,6) Th ời < 5 n ăm (n = 117) 25 (15,1) 92 (27,5) gian phát 5 - 10 n ăm (n = 187) 59 (35,5) 128 (38,2) < 0,001 hi ện ĐTĐ > 10 n ăm (n = 197) 82 (49,4) 115 (34,3) Có m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa m ức độ ki ểm soát HbA1c và th ời gian phát hi ện ĐTĐ v ới bi ến ch ứng th ận. Bả ng 5: M ối liên quan gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới m ức độ ki ểm soát các thành ph ần lipid máu. Bi ến ch ứng th ận Ch ỉ tiêu p Không (n = 335) Có (n = 166) Tốt (n = 274) 184 (54,9) 88 (54,2) Ch ấp nh ận (n = 121) 82 (24,5) 39 (23,5) > 0,05 Cholesterol Kém (n = 106) 69 (20,6) 37 (22,3) Tốt (n = 181) 134 (40,0) 47 (28,3) Triglycerid Ch ấp nh ận (n = 115) 79 (23,6) 36 (21,7) < 0,01 Kém (n = 205) 122 (36,4) 83 (50,0) Tốt (n = 307) 205 (61,2) 102 (1,4) LDL-C Ch ấp nh ận (n = 108) 70 (20,9) 38 (22,9) > 0,05 Kém (n = 86) 60 (17,9) 26 (15,7) Tốt (n = 52) 31 (9,3) 21 (12,7) HDL-C Ch ấp nh ận (n = 120) 78 (23,2) 42 (25,3) > 0,05 Kém (n = 329) 226 (67,5) 103 (62,0) Có m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa m ức độ ki ểm soát triglycerid v ới bi ến ch ứng th ận. 59
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 BÀN LU ẬN ch ứng th ận t ăng thêm 6,6%. Khi ki ểm Tổn th ươ ng th ận do ĐTĐ là bi ến soát HbA1c t ốt, t ỷ l ệ bi ến ch ứng th ận sau 1 n ăm t ăng t ừ 6,1% lên 6,5%, sang n ăm ch ứng g ặp v ới t ỷ l ệ cao t ừ 10 - 90% tùy th ứ 2 t ăng lên 7,3% và th ời điểm cu ối ổn từng đối t ượng nghiên c ứu, h ậu qu ả cu ối định t ăng lên 7,6%. Nh ư v ậy, ki ểm soát cùng là suy th ận m ạn tính giai đoạn cu ối tốt HbA1c làm ch ậm ti ến tri ển bi ến ch ứng [1]. T ại Vi ệt Nam, theo m ột s ố nghiên c ứu th ận. Nghiên c ứu UKPDS [9] đã kh ẳng đã công b ố: t ỷ l ệ bi ến ch ứng th ận ở BN định: n ếu làm gi ảm được HbA1c 1% s ẽ ĐTĐ khá cao t ừ 22,7 - 38,9% [5]. K ết qu ả gi ảm được 21% bi ến c ố v ề th ận. Nghiên nghiên c ứu cho th ấy t ỷ l ệ BN có bi ến cứu ADVANCE [10] cho th ấy l ợi ích c ủa ch ứng th ận là 33,1%, t ỷ l ệ BN có MAU (+) vi ệc ki ểm soát ch ặt glucose máu và làm 26,5%. T ỷ l ệ bi ến ch ứng th ận trong gi ảm huy ết áp v ừa độ c l ập v ừa có tính nghiên c ứu này t ươ ng t ự k ết qu ả c ủa cộng h ưởng trong vi ệc làm gi ảm 24% t ỷ Nguy ễn Th ị Thu Th ảo [6] v ới MAU (+) lệ t ử vong do b ệnh lý tim m ạch và gi ảm 26,0%. K ết qu ả này th ấp h ơn so v ới k ết 33% bi ến ch ứng th ận. Tăng glucose máu qu ả c ủa Nguy ễn Th ị Phi Nga [4] g ặp t ổn đóng vai trò quan tr ọng trong ti ến tri ển t ổn th ươ ng th ận 68,4%, s ự khác bi ệt này có th ươ ng m ạch máu t ại c ơ quan đích bao th ể do cách l ựa ch ọn đố i t ượng, đị a điểm gồm bi ến ch ứng th ận ĐTĐ. Ki ểm soát nghiên c ứu và ph ươ ng pháp xét nghi ệm glucose máu ch ặt giúp điều tr ị tích c ực, MAU, MAC để đánh giá bi ến ch ứng th ận giúp ng ăn ng ừa b ệnh th ận ĐTĐ, m ục tiêu ở các c ơ s ở nghiên c ứu khác nhau HbA1c cho BN ĐTĐ là < 7%, dù có hay không có suy th ận. Nghiên c ứu DCCT - Kết qu ả nghiên c ứu cho th ấy có m ối một th ử nghi ệm đa trung tâm ng ẫu nhiên liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa m ức độ ki ểm soát HbA1c v ới bi ến ch ứng th ận, lâm sàng trên 1.441 ng ười b ị ĐTĐ týp 1 ch ưa th ấy m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống so sánh hi ệu qu ả c ủa ki ểm soát glucose kê gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới các m ức độ máu tích c ực v ới điều tr ị thông th ường v ề ki ểm soát glucose máu. Bi ến ch ứng th ận sự phát tri ển và ti ến tri ển c ủa các bi ến ở nhóm HbA1c t ốt là 24,7%, nhóm HbA1c ch ứng m ạn tính ở BN ĐTĐ týp 1 [8]. Sau ch ấp nh ận được 29,5%, nhóm HbA1c th ời gian trung bình 6,5 n ăm, điều tr ị tích kém 45,8%. Nh ư v ậy, ki ểm soát t ốt cực làm gi ảm xu ất hi ện c ủa microalbumin HbA1c làm ch ậm ti ến tri ển bi ến ch ứng ni ệu 34% (95%CI 2 - 56%) trong nhóm th ận. Nghiên c ứu c ủa Ph ạm Th ị H ồng phòng b ệnh (không có b ệnh lý võng m ạc) Hoa [2] cho th ấy: khi HbA1c ki ểm soát và 43% (21 - 58%) ở nhóm ng ăn ng ừa kém, bi ến ch ứng th ận t ăng t ừ 5,3% lên th ứ phát, nh ững ng ười có bi ến ch ứng 8,7% sau 1 n ăm, sau 2 n ăm t ăng lên sớm t ại th ời điểm b ắt đầ u nghiên c ứu 11,0%, sau 3 n ăm t ăng ch ậm h ơn (b ệnh lý võng m ạc n ền có ho ặc không có (11,9%) so v ới th ời điểm ban đầ u, sau 3 microalbumin ni ệu) nh ưng m ức l ọc c ầu năm ki ểm soát kém HbA1c thì t ỷ l ệ bi ến th ận bình th ường. 60
7. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 Rối lo ạn lipid máu là đặc điểm điển KẾT LU ẬN hình ở BN ĐTĐ týp 2, bi ểu hi ện xu ất hi ện Qua nghiên c ứu 501 BN ĐTĐ týp 2 từ r ất s ớm, là m ột nhân t ố quan tr ọng theo dõi điều tr ị ngo ại trú t ại B ệnh vi ện cùng v ới kháng insulin thúc đẩy s ự phát Nội tiết Trung ươ ng, chúng tôi rút ra k ết lu ận: sinh và ti ến tri ển ĐTĐ. R ối lo ạn lipid máu gặp > 50% BN ĐTĐ týp 2, là m ột trong - Đặc điểm t ổn th ươ ng th ận: t ỷ l ệ BN nh ững y ếu t ố nguy c ơ tim m ạch quan có MAU (+) 26,5%, MAC (+) 6,6%, suy tr ọng thúc đẩy bi ến ch ứng m ạch máu ở th ận nói chung 4,8% (suy th ận độ I 4,0%, BN ĐTĐ [5]. Rối lo ạn lipid máu có vai trò suy th ận độ II 0,8%), có bi ến ch ứng th ận ch ủ y ếu làm t ăng nguy c ơ v ữa x ơ động 33,1%. mạch ở BN ĐTĐ, làm thay đổi ch ức n ăng - Mối liên quan gi ữa bi ến ch ứng th ận nội m ạc và là y ếu t ố thêm vào t ỷ l ệ t ăng với m ột s ố đặc điểm ở BN ĐTĐ týp 2: huy ết áp ở BN ĐTĐ. Nhi ều nghiên c ứu + Có m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê ghi nh ận r ối lo ạn lipid máu ở BN ĐTĐ týp gi ữa m ức ki ểm soát HbA1c, m ức ki ểm 2 th ường g ặp là gi ảm HDL-C, t ăng soát triglycerid v ới bi ến ch ứng th ận triglycerid, t ăng cholesterol, t ăng LDL-C (p < 0,01). nh ỏ đậm đặc. K ết qu ả nghiên c ứu cho + Th ời gian phát hi ện ĐTĐ càng dài, t ỷ th ấy có m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê gi ữa m ức độ ki ểm soát triglycerid v ới bi ến lệ xu ất hi ện bi ến ch ứng th ận càng t ăng ch ứng th ận. Tuy nhiên, chúng tôi ch ưa (p < 0,001). th ấy m ối liên quan có ý ngh ĩa th ống kê + Ch ưa th ấy m ối liên quan có ý ngh ĩa gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới các m ức độ th ống kê gi ữa bi ến ch ứng th ận v ới ki ểm soát cholesterol, LDL-C và HDL-C. glucose máu, cholesterol, HDL-C, LDL-C. Một s ố nghiên c ứu cho th ấy m ối liên quan gi ữa lipid máu và các bi ến ch ứng m ạch TÀI LI ỆU THAM KH ẢO máu nh ỏ nói chung, trong đó có bi ến 1. Nguy ễn Thy Khuê. B ệnh đái tháo ch ứng th ận. Nhi ều nghiên c ứu c ũng cho đường. N ội ti ết h ọc đại c ươ ng. Nhà xu ất b ản th ấy m ối liên quan gi ữa bi ến ch ứng th ận TP. H ồ Chí Minh. 2003, tr.335-400. với tình tr ạng r ối lo ạn lipid máu: nghiên 2. Ph ạm Th ị H ồng Hoa. Nghiên c ứu k ết cứu c ủa Khalid Al-Rubeaan trên 54.670 BN qu ả ki ểm soát m ột s ố ch ỉ s ố lâm sàng, c ận ĐTĐ týp 2 th ấy t ỷ l ệ BN có bi ến ch ứng lâm sàng, bi ến ch ứng ở BN ĐTĐ týp 2 được th ận ở nhóm có r ối lo ạn lipid máu cao g ấp qu ản lý điều tr ị ngo ại trú. Lu ận án Ti ến s ỹ 1,57 l ần so v ới nhóm không có r ối lo ạn Y h ọc. H ọc vi ện Quân y. 2009. lipid máu (trong đó, nhóm có MAU (+) cao 3. Hoàng Hà Ki ệm. Th ận h ọc lâm sàng . gấp 3,37 l ần, nhóm có MAC (+) cao g ấp Nhà xu ất b ản Y h ọc. 2010. 1,24 l ần) (p < 0,001) [11]. T ươ ng t ự, Vijay 4. Nguy ễn Th ị Phi Nga . Nghiên c ứu n ồng Viswanathan và CS (2012) nghiên c ứu độ TNF α, CRP huy ết thanh và liên quan v ới trên 2.630 BN ĐTĐ týp 2 th ấy có m ối liên hình thái, ch ức n ăng động m ạch c ảnh g ốc quan có ý ngh ĩa th ống kê c ủa xu ất hi ện bằng siêu âm doppler m ạch ở BN ĐTĐ týp 2. MAU v ới triglycerid [12]. Lu ận án Ti ến s ỹ Y h ọc. H ọc vi ện Quân y. 2009. 61
8. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2017 5. Thái H ồng Quang. Th ực hành b ệnh ĐTĐ. prospective observational study. BMJ. 2000, Bệnh n ội ti ết. Nhà xu ất b ản Y h ọc. Hà N ội. Vol 21, pp.405-412. 2010. 10. The ADVANCE Collaboration Group . 6. Nguy ễn Thu Th ảo. Nghiên c ứu đặc Intensive blood glucose control and vascular điểm lâm sàng và tình tr ạng kháng insulin trên outcomes in patients with type 2 diabetes. BN ĐTĐ týp 2 m ới ch ẩn đoán . Lu ận án Ti ến New England journal of medicine . 2008, 358, sỹ Y h ọc. H ọc vi ện Quân y. 2012. pp.2545-2559. 7. American diabetes association (ADA). 11. Khalid Al-Rubeaan, Amira M Youssef, Report of experts committee on the diagnosis Shazia N Subhani et al. Diabetic nephropathy and classification of diabetes mellitus. Diabetes and its risk factors in a society with a type 2 diabetes epidemic: A Saudi National Diabetes cares . 2015, 20, pp.1183-1197. Registry-Based Study. PLoS One. 2014, 9 (2), 8. Diabcare - Asia. A survey - study on e88956. diabetes management and diabetes complication 12. Vijay Viswanathan, Priyanka Tilak, status in Asian countries. Region. 1998, Satyavani Kumpatla. Risk factors associated pp.56-58. with the development of overt nephropathy 9. UKPDS Group . Association of glycemia in type 2 diabetes patients: A 12 year with macrovascular and microvascular observational study. Indian J Med Res. 2012, complication of type 2 diabetes (UKPDS 35) 136 (1), pp.46-53. 62