Kết quả ứng dụng phân loại vết thương phần mềm phức tạp hàm mặt theo Moxaic tại bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức từ 2009 - 2016

Nội dung text: Kết quả ứng dụng phân loại vết thương phần mềm phức tạp hàm mặt theo Moxaic tại bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức từ 2009 - 2016

1. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 KẾT QU Ả ỨNG D ỤNG PHÂN LO ẠI V ẾT TH ƯƠ NG PH ẦN M ỀM PH ỨC T ẠP HÀM M ẶT THEO MOXAIC T ẠI BỆNH VI ỆN H ỮU NGH Ị VI ỆT ĐỨ C T Ừ 2009 - 2016 Vũ Th ị D ự*; Nguy ễn H ồng Hà**; Đặng Tri ệu Hùng* TÓM T ẮT Mục tiêu: nghiên c ứu áp d ụng phân lo ại phân lo ại v ết th ươ ng ph ần m ềm ph ức t ạp (VTPMPT) hàm m ặt MOXAIC trên lâm sàng. Đối t ượng và ph ươ ng pháp : nghiên c ứu mô t ả c ắt ngang trên 192 b ệnh nhân (BN) có VTPMPT hàm m ặt được điều tr ị c ấp c ứu t ại Bệnh vi ện H ữu ngh ị Vi ệt Đứ c t ừ 2009 - 2016. Trong VTPMPT hàm m ặt: v ết th ươ ng v ừa có t ổn th ươ ng ph ần mềm l ớn (dài ≥ 10 cm) v ừa có t ổn th ươ ng các thành ph ần quan tr ọng ở sâu nh ư th ần kinh VII, ống, tuy ến n ước b ọt ho ặc v ỡ x ươ ng s ọ m ặt, nhãn c ầu. Kết qu ả: t ỷ lệ v ết th ươ ng chu vi: d ạng O 29,7%; v ết th ươ ng chéo d ọc trán m ắt, d ạng X: 27,1%, v ết th ươ ng ngang má m ũi, môi, má, dạng A: 13,5% v ết th ươ ng tr ực ti ếp, d ạng I: 15,1%, v ết th ươ ng do b ị chém, d ạng C: 14,6%. Trong đó v ết th ươ ng d ạng A và I có t ỷ l ệ ph ải đặ t n ội khí qu ản ho ặc m ở khí qu ản c ấp c ứu cao nh ất (69,2% và 62,1%). V ết th ươ ng d ạng A có 38,5% BN mê sâu Glasgow t ừ 3 - 8 điểm. V ết th ươ ng d ạng X có t ới 25% v ỡ nhãn c ầu và 32,7% v ỡ x ươ ng trán. D ạng C có 46,4% t ổn th ươ ng ống Stenon và 50% t ổn th ươ ng th ần kinh VII. Kết lu ận: phân lo ại MOXAIC có tính ứng d ụng cao, d ễ s ử d ụng, cho phép ch ẩn đoán, đánh giá tiên l ượng được VTPMPT hàm m ặt. Tuy nhiên cần nghiên c ứu v ới s ố l ượng BN l ớn h ơn để phát tri ển nh ận d ạng này thành phân lo ại VTPMPT hàm m ặt hoàn ch ỉnh. * T ừ khóa: Vết th ươ ng ph ần m ềm ph ức t ạp; Phân lo ại MOXAIC. Application of MOXAIC Classification in Facial Fructures at Vietduc Hospital in 2009 - 2016 Summary Objectives: To present the results of application of Major Maxillofacial Wounds (MOXAIC) classification in facial fracture at Vietduc Hospital. Subjects and methods: A retrospective study of 192 patients with MMW who underwent emergency operation between 2009 and 2016. MMW was defined as a facial wound longer than 10 cm. Results: Based on the shape of the wound, the severity and method of injury we were able to classify MMW into five types: O, X, A, I, C with the percentage were 29.7%, 27.1%, 13.5%, 15.1% and 14.6%. Type A and I had 69.2% and 62.1% of patients need emergency tracheotomy. Type A had 38.5% of patients in severe coma with Glasgow score 3 - 8. Type X had 25% of eye global rupture and 32.7% of frontal bone fracture. Type C had 46.4% stenon wound and 50% facial nerve. All this percentage was significantly higher than other types of wound in this classification (p < 0.05). Conclusion: This classification is highly reproducible, easy to use and allows for a quick estimation of prognosis and treatment suggestion. However it requires further specialist review and study before putting into practice. * Key words: Facial fructures; MOAXIC classification. * Vi ện Đào t ạo R ăng Hàm M ặt, Tr ường Đạ i h ọc Y Hà N ội ** B ệnh vi ện H ữu ngh ị Vi ệt Đứ c Ng ười ph ản h ồi (Corresponding): Nguy ễn H ồng Hà (nhadr4@gmail.com) Ngày nh ận bài: 25/07/2017; Ngày ph ản bi ện đánh giá bài báo: 22/09/2017 Ngày bài báo được đă ng: 28/09/2017 115
2. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 ĐẶT V ẤN ĐỀ Bệnh vi ện H ữu Ngh ị Vi ệt Đứ c t ừ 1 - 1 - 2009 Với s ự phát tri ển c ủa kinh t ế xã h ội, đến 31 - 12 - 2016. tình hình tai n ạn giao thông có xu h ướng * Tiêu chu ẩn l ựa ch ọn BN: có đủ h ồ s ơ gia t ăng, trong đó chấn th ươ ng hàm m ặt bệnh án l ưu tr ữ thông tin, hình ảnh, được chi ếm t ỷ l ệ khá l ớn, bao g ồm ch ấn th ươ ng ch ẩn đoán xác đị nh VTPMPT. gãy x ươ ng và v ết th ươ ng ph ần m ềm. * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: h ồ s ơ b ệnh án Trong đó, v ết th ươ ng hàm m ặt l ớn ( ≥ 10 cm) BN không có hình ảnh, hình v ẽ ho ặc m ờ có t ổn th ươ ng các thành ph ần quan tr ọng không đánh giá được. nh ư th ần kinh VII, ống tuy ến n ước b ọt 2. Ph ươ ng pháp nghiên c ứu. mang tai ho ặc v ỡ x ươ ng s ọ m ặt, nhãn c ầu là nh ững t ổn th ươ ng r ất n ặng, được xem * Các b ước ti ến hành: là VTPMPT, c ần x ử lý càng s ớm càng t ốt Thu th ập thông tin b ệnh án, ảnh ch ụp nh ằm ph ục h ồi gi ải ph ẫu, ch ức n ăng, th ẩm đầy đủ c ủa BN có ch ẩn đoán VTPMPT mỹ cho ng ười b ệnh. Vi ệc đánh giá m ức độ hàm m ặt, nh ững thông tin c ần thi ết cho nặng nh ẹ c ủa ch ấn th ươ ng hàm m ặt, nghiên c ứu. D ựa vào hình ảnh mô t ả hình VTPMPT theo thang điểm, phân lo ại là dạng v ết th ươ ng, đặc điểm lâm sàng để công vi ệc c ần thi ết [1, 3, 4, 7]. phân lo ại v ết th ươ ng theo MOXAIC. Trên th ế gi ới, m ột s ố tác gi ả đưa ra phân Th ống kê t ổn th ươ ng ph ối h ợp, tri giác, lo ại v ết th ươ ng ph ần m ềm nh ư Hussain K đường th ở, gãy x ươ ng hàm m ặt, x ươ ng (1994) d ựa trên độ dài ng ắn c ủa v ết th ươ ng trán, nhãn c ầu, t ổn th ươ ng dây VII, t ổn và v ị trí 43 vùng gi ải ph ẫu trên m ặt. Lee th ươ ng tuy ến n ước b ọt mang tai. R.H (1999) đư a ra phân lo ại MCFONTZL. Các phân lo ại này còn ph ức t ạp nên ch ưa được áp d ụng r ộng rãi [5, 7]. Nguy ễn H ồng Hà (2010) đã đư a ra phân lo ại MOXAIC v ề VTPMPT hàm m ặt dựa vào hình d ạng, h ướng, vùng gi ải ph ẫu trên m ặt mà v ết th ươ ng đi qua [3]. Đây là m ột cách nh ận d ạng có ứng d ụng cao, d ễ s ử d ụng, cho phép ch ẩn đoán, đánh giá tiên l ượng được VTPMPT. Tuy nhiên, phân lo ại này ch ưa được áp d ụng ph ổ bi ến. Vì v ậy, chúng tôi nghiên c ứu đề tài này nh ằm góp ph ần đánh giá kh ả n ăng sử d ụng r ộng rãi c ủa phân lo ại MOXAIC trên th ực t ế lâm sàng. ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP NGHIÊN C ỨU 1. Đối t ượng nghiên c ứu. 192 BN được ch ẩn đoán xác đị nh Hình 1: V ết th ươ ng d ạng O, X, A, I, C cùng VTPMPT vùng hàm m ặt đã điều tr ị t ại ảnh minh h ọa BN tr ước và sau ph ẫu thu ật. 116
3. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 Tất c ả s ố li ệu thu th ập, t ổng k ết được bằng dao ho ặc mã t ấu. So v ới nghiên c ứu xử lý theo thu ật toán th ống kê y h ọc, về tình hình ch ấn th ươ ng hàm m ặt t ại ch ươ ng trình SPSS 20. M ức độ có ý Vi ệt Nam và Nguy ễn H ồng Hà, nhóm BN ngh ĩa th ống kê khi p < 0,05. này có đặc điểm d ịch t ễ h ọc t ươ ng t ự, ch ấn th ươ ng hay g ặp ở ng ười tr ẻ tu ổi, KẾT QU Ả NGHIÊN C ỨU nam nhi ều h ơn n ữ và ch ủ y ếu do TNGT. Từ ngày 1 - 1 - 2009 đến 31 - 12 - Trong s ố 192 v ết th ươ ng, nhi ều nh ất là 2016 đã nghiên c ứu được 192 h ồ s ơ nhóm v ết th ươ ng d ạng O (29,7%), ti ếp bệnh án c ủa BN VTPMPT, trong đó 1 BN theo là nhóm VTPMPT d ạng X 27,1%, (0,5%) t ử vong. nhóm v ết th ươ ng d ạng I 15,1%; nhóm - Độ tu ổi nhi ều nh ất t ừ 18 - 39 dạng A 13,5% và nhóm do chém d ạng C (75,5%), ti ếp theo t ừ 40 - 60 tu ổi (17,2%). 14,6%. K ết qu ả này t ươ ng đồng v ới Nam 83,9%; nữ 16,1%. nghiên c ứu c ủa Nguy ễn H ồng Hà trên - Nguyên nhân VTPMPT ch ủ y ếu do 118 VTPMPT, nhóm O 28%; nhóm X tai n ạn giao thông (TNGT) (85,9%); tai 30,5%; nhóm A 14,4%; nhóm I 13,6% và nạn sinh ho ạt 9,4%, t ất c ả đề u do b ị chém nhóm C 13,6%. Bảng 1: Liên quan c ủa nh ận d ạng MOXAIC v ới các ph ươ ng pháp c ấp c ứu đường th ở, m ức độ ch ấn th ươ ng s ọ não, t ỷ l ệ % v ỡ nhãn c ầu và v ỡ x ươ ng trán (n = 192). VTPMPT Cấp c ứu đường th ở Điểm Glasgow Vỡ nhãn c ầu Vỡ x ươ ng trán MOXAIC Có Không 3 - 8 điểm 9 - 15 điểm Có Không Có Không O chu vi 12,3 87,7 10,5 89,5 1,8 98,2 19,3 80,7 X chéo d ọc 21,2 78,8 5,8 94,2 25,0 75,0 32,7 67,3 A ngang 69,2 30,8 38,5 61,5 3,8 96,2 0,0 100,0 I tr ực ti ếp 62,1 37,9 13,8 86,2 17,2 82,8 13,8 86,2 C chém 0,0 100 0,0 100.0 3,6 96,4 7,1 92,9 Tỷ l ệ BN c ần can thi ệp đặ t c ấp c ứu này cao h ơn rõ r ệt. T ươ ng t ự, 32,7% BN đường th ở, đặ t n ội khí qu ản, m ở khí qu ản nhóm vết th ươ ng d ạng X có v ỡ x ươ ng để ch ống suy hô h ấp cao nh ất ở nhóm trán, cao h ơn nhi ều so các nhóm khác. vết th ươ ng d ạng A và I (69,2% và Nh ư v ậy, vết th ươ ng d ạng X có th ể gây 62,1%), còn nhóm O, X, C ch ỉ chi ếm tổn th ươ ng n ặng n ề, di ch ứng nhi ều cho 12,3%, 21,2% và 0%. Có t ới 38,5% BN ở mắt và cho x ươ ng trán, t ổ ch ức não và nhóm A có Glasgow 3 - 8 điểm, có ngh ĩa màng não. ch ấn th ươ ng s ọ não n ặng. T ỷ l ệ này cao So v ới nghiên c ứu c ủa Nguy ễn H ồng hơn các nhóm còn l ại (ch ỉ t ừ 0 - 13,8%, Hà, k ết qu ả c ủa chúng tôi t ươ ng t ự. Điều p < 0,05). này cho th ấy m ặc dù nghiên c ứu ở hai Nhóm X có t ỷ l ệ v ỡ nhãn c ầu nhi ều nhóm khác nhau, nh ưng k ết qu ả c ủa nh ất (25%). So v ới các nhóm khác, t ỷ l ệ 2 nghiên c ứu đề u có t ươ ng đồng rõ. Nh ư 117
4. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 vậy, phân lo ại MOXAIC có th ể áp d ụng Ở Vi ệt Nam, có r ất ít nghiên c ứu v ề rộng rãi t ại nh ững trung tâm khác nhau phân lo ại v ết th ươ ng ph ần m ềm hàm m ặt, mà không có sai s ố nhi ều. nghiên c ứu v ề phân lo ại cho VTPMPT hàm m ặt h ầu nh ư không có. N ăm 2008, BÀN LU ẬN Nguy ễn H ồng Hà và CS nghiên c ứu trên Cho đến nay nhi ều tác gi ả đã và đang 118 VTPMPT hàm m ặt được ch ụp ảnh cố g ắng đưa ra m ột phân lo ại chung cho đầy đủ tr ước và sau m ổ, theo dõi ít nh ất vết th ươ ng ph ần m ềm hàm m ặt để th ống 12 tháng. Các tác gi ả đề ngh ị phân lo ại nh ất h ướng điều tr ị c ũng nh ư tiên l ượng MOXAIC cho VTPMPT hàm m ặt. Trong về m ức độ n ặng, di ch ứng biến ch ứng. đó, M là vi ết t ắt c ủa Maxillofacial, OXAIC Phân lo ại ho ặc nh ận d ạng các VTPMPT là 5 d ạng v ết th ươ ng: vết th ươ ng chu vi hàm m ặt r ất ít được nh ắc đế n [3, 5, 7, 8]. dạng O, v ết th ươ ng chéo m ặt d ạng X, v ết th ươ ng ngang m ặt d ạng A, v ết th ươ ng Hussain nghiên c ứu ti ến c ứu trên tr ực ti ếp d ạng I, v ết th ươ ng chém d ạng C. 950 BN ch ấn th ươ ng hàm m ặt, đã đề Với 5 d ạng v ết th ươ ng đã đủ bao quát h ết ngh ị m ột h ệ th ống phân lo ại đánh giá. các d ạng t ổn th ươ ng trên m ặt. S ố d ạng Ông chia vùng đầu m ặt c ổ ra 43 vùng vết th ươ ng ít (5 d ạng) s ẽ ti ện l ợi cho vi ệc riêng bi ệt d ựa theo các vùng gi ải ph ẫu ghi nh ớ, áp d ụng. Đây c ũng là lý do khác nhau. Cách phân lo ại này cho phép chúng tôi m ạnh d ạn áp d ụng phân lo ại ng ười s ử d ụng xác đị nh rõ, chính xác này cho VTPMPT hàm m ặt t ại B ệnh vi ện mức độ tr ầm tr ọng c ủa t ừng t ổn th ươ ng Hữu ngh ị Vi ệt Đứ c t ừ 2009 - 2016. và gi ảm sai s ố gi ữa t ừng nhóm ng ười s ử Chúng tôi nh ất trí v ới quan điểm c ủa dụng. Tuy nhiên, vi ệc s ử d ụng v ẫn còn Nguy ễn H ồng Hà v ề kh ả n ăng nh ận bi ết hạn ch ế do khó làm quen v ới 43 vùng gi ải mức độ n ặng nh ẹ, thái độ x ử trí và tiên ph ẫu [5]. lượng khi áp d ụng cách phân lo ại này: v ết Lee sau đó đề xu ất m ột thang điểm th ươ ng chu vi d ạng O có th ể coi ít ph ức phân lo ại đơn gi ản h ơn so v ới Hussain tạp nh ất, m ức độ n ặng tùy thu ộc vào v ị trí gọi là MCFONTZL, d ựa vào 11 vùng gi ải tổn th ươ ng. Vùng c ổ có th ể nguy hi ểm ph ẫu trên m ặt và cho điểm theo m ức độ : đến tính m ạng khi v ết th ươ ng c ắt vào nông sâu, h ướng v ết th ươ ng so v ới mạch l ớn, vùng má chú ý th ần kinh VII đường c ăng da, kích th ước, tính ch ất v ết ống Stenon. Còn các vùng khác, v ết th ươ ng. V ề các vùng gi ải ph ẫu: M: th ươ ng không quá n ặng, tiên l ượng v ết Maxilla; C: Chin; F: Forehead; O: Orbit; N: th ươ ng d ạng O s ẽ t ốt h ơn nhóm X, I Nose; T: Temple; Z: Zygoma; L: Lip Độ (hình 1, b ảng 1 ). nông sâu: xây sát da: 0 điểm; da: 1 điểm; Với v ết th ươ ng chéo m ặt d ạng X: v ết lớp m ỡ d ưới da: 2 điểm; c ơ: 3 điểm; th ươ ng th ường đi qua nhi ều vùng gi ải xươ ng 4 điểm M ặc dù đơ n gi ản h ơn, ph ẫu nh ư trán, m ắt, m ũi ho ặc má. Các nh ưng cách tính này ph ải d ựa vào v ẽ s ơ vết th ươ ng d ạng này không nguy hi ểm đồ, nhân h ệ s ố nên ch ưa áp d ụng r ộng ngay đến tính m ạng, khi điều tr ị c ần ph ối rãi [7]. hợp nhi ều chuyên khoa, tuy nhiên t ỷ lệ 118
5. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 khá và x ấu v ẫn nhi ều. Nguyên nhân là do nhi ều k ể c ả khi đã được b ăng ép. C ần xươ ng trán hay b ị v ỡ v ụn ph ải b ỏ đi khi chú ý t ổn th ươ ng th ần kinh VII, ống tuy ến ph ẫu thu ật, nhãn c ầu b ị múc b ỏ nên k ết nước b ọt. N ếu x ử trí s ớm, tri ệt để , k ết qu ả gi ải ph ẫu và th ẩm m ỹ không cao qu ả gi ải ph ẫu, ch ức n ăng, th ẩm m ỹ r ất t ốt (bảng 1, hình 1 ) [3]. (hình 1 ) [1, 3]. Lee R, Manson P ở Vết th ươ ng ngang d ạng A: v ết th ươ ng Baltimore, Maryland cho r ằng do c ấu trúc đi qua má-mũi-má ho ặc má-môi-má nên của da, t ổ ch ức liên k ết, bó collagen, c ấu kh ả năng gây nguy hi ểm tính m ạng r ất trúc m ạch th ường song song v ới đường nhanh do ch ảy máu, di l ệch chèn ép căng da và khi b ị ch ấn th ươ ng, da s ẽ đườ để ả ố đ đường th ở. Khi điều tr ị v ết th ươ ng d ạng A rách theo ng này làm gi m t i a các sang ch ấn cho c ấu trúc m ạch ở d ưới không c ần ph ối h ợp nhi ều chuyên khoa [6]. Đây có th ể là lý do t ại sao khi nh ư trong điều tr ị v ết th ươ ng d ạng X, VTPMPT do va đập th ường ít ch ảy máu. nh ưng đòi h ỏi c ấp c ứu hô h ấp nhanh, Với VTPMPT do chém gây đứt ngang qua kh ẩn tr ươ ng. T ỷ l ệ BN v ết th ươ ng d ạng A toàn b ộ c ấu trúc m ạch, kh ả n ăng t ự c ầm rơi vào hôn mê sâu (Glasgow 3 - 8 điểm) máu kém h ơn, gây hi ện t ượng ch ảy máu và c ần đặ t n ội khí qu ản, m ở khí qu ản c ấp ồ ạt, khó c ầm, c ấp c ứu nhanh, ph ẫu thu ật cứu cao h ơn nhi ều các d ạng O, X, C sớm. (bảng 1 ). Tuy nhiên, do h ầu h ết v ết th ươ ng đều n ằm trên đường c ăng da Về m ức độ tin c ậy, chúng tôi ti ến hành (hình 1 ), n ếu x ử lý s ớm k ết qu ả t ốt h ơn nh ận d ạng 192 VTPMPT v ới nhóm đối nhi ều nhóm X, I [3]. tượng khác nhau, bao g ồm nhóm ph ẫu thu ật viên, bác s ỹ n ội trú, sinh viên d ựa Vết th ươ ng tr ực ti ếp d ạng I: gây ra do vào xem ảnh BN và tiêu chu ẩn nh ận ấ ươ ạ ự ệ ấ ch n th ng m nh, tr c di n r t nguy dạng, s ố l ượng VTPMPT trong nh ững hi ểm, n ếu là v ật tày s ẽ gây d ập nát da và dạng g ần nh ư phù h ợp nhau, r ất ít sai s ố, tổ ch ức d ưới da nh ư c ơ, x ươ ng thành gi ống nh ư nghiên c ứu c ủa Nguy ễn H ồng nhi ều m ảnh. N ếu do c ạnh s ắc nh ư đâm Hà [3]. tr ực ti ếp vào gi ải phân cách ho ặc thành Hi ện nay, t ại Khoa T ạo hình - Hàm m ặt, xe ô tô, công nông, s ẽ c ắt qua toàn b ộ Bệnh vi ện H ữu ngh ị Vi ệt Đứ c đã áp d ụng lớp da, x ươ ng gi ống nh ư b ổ đôi m ặt. V ết ph ươ ng th ức nh ận d ạng này trong th ực t ế th ươ ng d ạng này th ường ch ảy máu lâm sàng. Khi c ấp c ứu m ột VTPMPT, nhi ều, chèn ép hô h ấp nhanh nên c ần ph ẫu thu ật viên s ẽ xác đị nh ngay đây là cấp c ứu kh ẩn c ấp, k ết qu ả ch ức n ăng, VTPMPT d ạng nào. N ếu v ết th ươ ng d ạng th ẩm m ỹ ch ỉ ở m ức trung bình, khá A, d ạng I, c ần ch ỉ đị nh đặ t ống ống n ội khí ỷ ệ đặ ộ ả ở (hình 1 ). T l t n i khí qu n hay m qu ản ngay ho ặc m ở khí qu ản, v ết th ươ ng khí qu ản trong c ấp c ứu ban đầ u c ủa dạng X c ần m ời chuyên khoa m ắt, ph ẫu nhóm I cao h ơn 3 nhóm X, O, C ( bảng 1 ). thu ật th ần kinh. Gi ải thích cho gia đình Tiên l ượng nhóm này có k ết qu ả kém h ơn bi ết v ề k ế ho ạch ph ẫu thu ật và kh ả n ăng các nhóm khác [3]. kết qu ả sau này c ũng nh ư bi ến ch ứng, di Vết th ươ ng b ị chém d ạng C: v ết ch ứng có th ể x ảy ra tùy theo d ạng th ươ ng th ường ở bên trái, ch ảy máu VTPMPT c ủa BN. 119
6. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017 Trong quá trình nghiên c ứu, nh ận vậy, phân lo ại MOXAIC là phân lo ại d ễ s ử dạng VTPMPT theo MOXAIC còn m ột s ố dụng, cho phép ch ẩn đoán, đánh giá m ức nh ược điểm nh ư: nhóm v ết th ươ ng độ n ặng nh ẹ c ủa VTPMPT hàm m ặt. Tuy dạng I đã g ộp c ả v ết th ươ ng va đập tr ực nhiên, c ần nhi ều nghiên c ứu v ới s ố l ượng ti ếp do v ật s ắc và v ật tày vào m ột nhóm BN l ớn h ơn để phát tri ển nh ận d ạng này mới có s ố l ượng đủ l ớn để so sánh, v ết thành m ột phân lo ại VTPMPT hàm m ặt th ươ ng d ạng I th ường n ặng và nguy hi ểm hoàn ch ỉnh. đến tính m ạng, nh ưng n ếu v ết th ươ ng Ệ Ả cao đến trán ho ặc chéo sang m ắt có th ể TÀI LI U THAM KH O bị nh ầm v ới d ạng X, n ếu ng ười đị nh d ạng 1. Nguy ễn H ồng Hà, Nguy ễn B ắc Hùng. không khai thác t ốt b ệnh s ử, c ơ ch ế tai Kết qu ả điều tr ị s ớm các t ổn th ươ ng th ần kinh VII và ống tuy ến mang tai b ằng k ỹ thu ật vi nạn và th ăm khám đầy đủ . ph ẫu. T ạp chí Y h ọc th ực hành. 2009, 9 (2), tr.16-20. KẾT LU ẬN 2. Nguy ễn V ăn Long. Nh ận xét hình ảnh Qua nghiên c ứu áp d ụng phân lo ại lâm sàng ph ươ ng pháp điều tr ị ch ấn th ươ ng MOXAIC để nh ận d ạng cho 192 VTPMPT ph ần m ềm vùng hàm m ặt. Lu ận v ăn Th ạc s ỹ hàm m ặt được điều tr ị t ại B ệnh vi ện H ữu Y h ọc. Tr ường Đạ i h ọc Y Hà N ội. 2000. ngh ị Vi ệt Đứ c t ừ 2009 - 2016, so sánh v ới 3. Nguy ễn H ồng Hà. Nghiên c ứu ứng d ụng kết qu ả c ủa Nguy ễn H ồng Hà và CS trên tạo hình s ớm v ết th ươ ng ph ần m ềm ph ức t ạp 118 VTPMPT hàm m ặt t ừ 2004 - 2008 đầu m ặt. Lu ận án Ti ến s ỹ Y h ọc. Vi ện Nghiên chúng tôi rút ra m ột s ố k ết lu ận: d ựa vào cứu Khoa h ọc y d ược Lâm sàng 108. Hà N ội. hình d ạng, h ướng v ết th ươ ng, s ố l ượng 2010. vùng gi ải ph ẫu trên m ặt v ết th ươ ng đi 4. Bagheri S.C et al. Application of a facial qua, tính ch ất nguy hi ểm, c ấp c ứu c ủa injury severity scale in craniomaxillofacial từng v ết th ươ ng, h ướng điều tr ị và tiên trauma. J Oral Maxillofac Surg. 2006, 64 (3), pp.408-414. lượng, có thể x ếp VTPMPT vào 5 d ạng: vết th ươ ng chu vi, d ạng O: v ết th ươ ng 5. Hussain K et al. A comprehensive analysis of craniofacial trauma. J Trauma. không quá n ặng, v ết th ươ ng chéo d ọc, 1994, 36 (1), pp.34-47. dạng X: điều tr ị c ần ph ối h ợp nhi ều 6. Lee R.H et al. Patterns of facial chuyên khoa, nh ưng k ết qu ả không cao, laceration from blunt trauma. Plast Reconstr vết th ươ ng ngang, d ạng A: c ấp c ứu Surg. 1997, 99 (6), pp.1544-1554. đường th ở r ất quan tr ọng, trong điều tr ị 7. Lee R.H et al. The MCFONTZL không cần ph ối h ợp chuyên khoa, k ết qu ả classification system for soft-tissue injuries to xa có th ể t ốt, v ết th ươ ng tr ực ti ếp, d ạng I: the face. Plast Reconstr Surg. 1999, 103 (4), chú ý c ấp c ứu đường th ở, ch ảy máu, k ết pp.1150-1157. qu ả điều tr ị không cao, v ết th ươ ng do b ị 8. Zhang J et al. Maxillofacial injury chém, d ạng C: chú ý s ơ c ấp c ứu, khâu severity score: proposal of a new scoring cầm máu, b ăng ép, n ếu được điều tr ị system. Int J Oral Maxillofac Surg. 2006, 35 sớm, tri ệt để , đúng, k ết qu ả r ất t ốt. Nh ư (2), pp.109-114. 120