Đánh giá sự tuân thủ điều trị arv và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân hiv/aids điều trị ngoại trú tại bệnh viện A Thái Nguyên

Nội dung text: Đánh giá sự tuân thủ điều trị arv và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân hiv/aids điều trị ngoại trú tại bệnh viện A Thái Nguyên

1. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 ĐÁNH GIÁ S Ự TUÂN TH Ủ ĐIỀU TR Ị ARV VÀ M ỘT S Ố Y ẾU T Ố LIÊN QUAN Ở B ỆNH NHÂN HIV/AIDS ĐIỀU TR Ị NGO ẠI TRÚ T ẠI B ỆNH VI ỆN A THÁI NGUYÊN Đỗ Lê Thu ỳ Tr ường Đạ i h ọc Y D ược – Đại h ọc Thái Nguyên TÓM T ẮT Đặt v ấn đề : Tuân th ủ điều tr ị là y ếu t ố s ống còn trong điều tr ị ARV ở b ệnh nhân HIV/AIDS, quy ết đị nh thành công c ủa điều tr ị. Ch ươ ng trình ch ăm sóc và điều tr ị cho b ệnh nhân HIV/AIDS bằng thu ốc kháng virus đã được tri ển khai th ực hi ện t ại phòng khám ngo ại trú B ệnh vi ện A Thái Nguyên đã được h ơn 5 n ăm nh ưng vi ệc tuân th ủ điều tr ị c ủa b ệnh nhân ch ưa được đánh giá. Mục tiêu: Xác định t ỉ l ệ tuân th ủ điều tr ị ARV và m ột s ố y ếu t ố liên quan đến tuân th ủ điều tr ị c ủa bệnh nhân HIV/AIDS điều tr ị ngo ại trú t ại b ệnh vi ện A Thái Nguyên. Ph ươ ng pháp: Nghiên c ứu mô t ả c ắt ngang trên 252 b ệnh nhân HIV/AIDS đang khám và điều tr ị ngo ại trú b ằng thu ốc ARV t ại phòng khám ngo ại trú b ệnh vi ện A. B ệnh nhân được ph ỏng v ấn tr ực ti ếp t ại phòng khám các n ội dung v ề ki ến th ức và th ực hành tuân th ủ điều tr ị. Thông tin được thu th ập vào b ộ câu h ỏi th ống nh ất. Kết qu ả: Tỉ l ệ tuân th ủ điều tr ị ARV là 81,3%. T ỉ l ệ b ệnh nhân tuân th ủ điều tr ị đúng trong vòng 3 tháng là 91,3%. 71,8% b ệnh nhân quên ho ặc ch ậm u ống thu ốc theo gi ờ qui đị nh là do b ận ho ặc mải làm quên u ống thu ốc. 6,8% b ệnh nhân do thi ếu thu ốc nên không có thu ốc u ống. Không có m ối liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị v ới tu ổi, trình độ v ăn hóa, kho ảng cách đế n phòng khám ngo ại trú và thu nh ập bình quân/tháng. Có m ối liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị v ới t ỉ l ệ g ặp tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc khi ến b ệnh nhân ph ải ng ừng thu ốc. Kết lu ận: Để t ăng c ường h ơn n ữa s ự tuân th ủ điều tr ị ARV c ần cung c ấp cho ng ười b ệnh nh ững ki ến th ức v ề tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc. Từ khóa : Tuân th ủ điều tr ị ARV, ARV, VI ỆN A, HIV/AIDS ĐẶT V ẤN ĐỀ * tr ăm ngàn ng ười có ng ười thân b ị nhi ễm Hội ch ứng suy gi ảm mi ễn d ịch m ắc ph ải HIV/AIDS đã và đang đã ph ải ch ịu ảnh (Acquired Immunodeficiency Syndromes – hưởng n ặng n ề v ề tinh th ần và v ật ch ất do AIDS) do virus gây suy gi ảm mi ễn d ịch ở HIV/AIDS mang l ại [1], [2], [3]. ng ười (Human Immunodeficiency Virus – Mặc dù đã có nhi ều c ố g ắng nhưng hi ện nay y HIV) ngày nay đã tr ở thành đại d ịch toàn c ầu, học v ẫn ch ưa tìm ra được thu ốc lo ại b ỏ hoàn là m ối hi ểm h ọa đố i v ới tính m ạng, s ức kho ẻ toàn HIV ra kh ỏi c ơ th ể ng ười b ệnh. Để con ng ười, tươ ng lai gi ống nòi của dân t ộc, ch ống l ại s ự nhân lên c ủa HIV và kéo dài tác động tr ực ti ếp đế n s ự phát tri ển kinh t ế, cu ộc s ống cho ng ười b ệnh, v ũ khí duy nh ất văn hóa, tr ật t ự và an toàn xã h ội, đe d ọa s ự hi ện nay là thu ốc kháng virus (ARV). Từ n ăm phát tri ển b ền v ững c ủa đấ t n ước. Kể từ ca 2005, với s ự n ỗ l ực c ủa Chính ph ủ và s ự giúp nhi ễm HIV đầ u tiên được phát hi ện n ăm 1990 đỡ c ủa các t ổ ch ức qu ốc t ế, các ch ươ ng trình tại Thành ph ố H ồ Chí Minh, cho đế n nay c ả điều tr ị thu ốc ARV mi ễn phí b ắt đầ u đượ c nước ước tính có trên 254.000 ng ười đang tri ển khai và liên t ục đượ c m ở r ộng trên toàn sống v ới HIV/AIDS và đại d ịch HIV/AIDS qu ốc. Tính đến cu ối n ăm 2009, theo báo cáo cũng đã c ướp đi sinh m ạng trên 48.000 ng ười của C ục phòng ch ống HIV/AIDS - Bộ Y t ế, bị nhi ễm HIV/AIDS. Đạ i d ịch HIV/AIDS đã có trên 35.000 bệnh nhân HIV/AIDS đượ c không ch ỉ ảnh h ưởng tr ực ti ếp đế n nh ững điều tr ị thu ốc ARV. Chi ến l ượ c Qu ốc gia v ề ng ười nhi ễm HIV/AIDS mà còn làm cho hàng phòng ch ống HIV/AIDS đế n n ăm 2010 và tầm nhìn 2020 đề ra đế n n ăm 2010 ph ấn đấ u * đạ t 70% số b ệnh nhân AIDS đượ c điều tr ị 301 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
2. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 ARV [9]. Tuy nhiên, điều tr ị thu ốc ARV c ũng - Bệnh nhân có th ời gian điều tr ị ARV d ưới 1 đặt ra m ột thách th ức m ới - nguy c ơ kháng tháng. thu ốc và th ất b ại điều tr ị. Mục đích c ủa điều - Bệnh nhân không đồ ng ý tham gia vào tr ị ARV là duy trì s ự s ống c ủa ng ườ i b ệnh nghiên c ứu nh ưng th ất b ại điều tr ị do HIV kháng l ại thu ốc có khi ph ải tr ả giá b ằng sinh m ạng * Địa điểm nghiên c ứu ng ười b ệnh. Vì v ậy, tuân th ủ điều tr ị là y ếu t ố Phòng khám ngo ại trú cho b ệnh nhân sống còn trong điều tr ị ARV ở b ệnh nhân HIV/AIDS t ại B ệnh vi ện A Thái Nguyên HIV/AIDS và quy ết đị nh thành công c ủa quá * Th ời gian nghiên c ứu: từ tháng 3 n ăm trình điều tr ị. Không tuân th ủ điều tr ị s ẽ d ẫn đến tình tr ạng kháng thu ốc c ủa HIV. 2011 đến tháng 12 n ăm 2011. Thành ph ố Thái Nguyên là m ột trong nh ững Ph ươ ng pháp nghiên c ứu tỉnh có s ố ng ười nhi ễm HIV/AIDS cao nh ất Nghiên c ứu mô t ả c ắt ngang v ới ph ươ ng pháp trong c ả n ước, chi ều h ướng lây nhi ễm HIV ch ọn m ẫu thu ận ti ện nh ững b ệnh nhân ch ủ y ếu qua quan h ệ tình d ục không an toàn HIV/AIDS đang điều tr ị ARV t ừ 1 tháng tr ở và dùng chung b ơm kim tiêm. T ại Thái lên đến tái khám đị nh k ỳ t ại phòng khám Nguyên t ừ n ăm 2006 đã b ắt đầ u th ực hi ện ngo ại trú b ệnh vi ện A Thái Nguyên. ch ươ ng trình ch ăm sóc và điều tr ị HIV/AIDS bằng thu ốc ARV t ại các phòng khám ngo ại Cỡ m ẫu: Với độ tin c ậy 95%, t ỉ l ệ tuân th ủ trú. Tuy nhiên t ừ đó đế n nay ch ưa có nghiên điều tr ị là 80% (d ựa theo s ố li ệu nghiên c ứu cứu nào được th ực hi ện để đánh giá v ề vi ệc về t ỉ l ệ tuân th ủ điều tr ị c ủa Võ Th ị N ăm [6] tuân th ủ điều tr ị ARV ở b ệnh nhân và Hà Th ị Minh Đứ c [5]) v ới sai s ố cho phép HIV/AIDS. Vì v ậy chúng tôi th ực hi ện đề tài là 5%, c ỡ m ẫu t ối thi ểu c ủa nghiên c ứu là 245 “Đánh giá s ự tuân th ủ điều tr ị ARV và m ột bệnh nhân đang điều tr ị v ới ARV, được làm số y ếu t ố liên quan c ủa b ệnh nhân tròn thành 250 để bù nh ững tr ường h ợp m ất HIV/AIDS điều tr ị ngo ại trú t ại b ệnh vi ện A dữ ki ện. Thái Nguyên ” v ới 2 m ục tiêu: Ph ươ ng pháp thu th ập s ố li ệu 1. Đánh giá s ự tuân th ủ điều tr ị ARV c ủa Đối t ượng nghiên c ứu được ph ỏng v ấn tr ực bệnh nhân HIV/AIDS điều tr ị ngo ại trú t ại bệnh vi ện A Thái Nguyên. ti ếp v ề tuân th ủ điều tr ị ARV bao g ồm nh ững hi ểu bi ết v ề tuân th ủ điều tr ị ARV và th ực 2. Mô t ả m ột s ố y ếu t ố liên quan đến điều tr ị hành tuân th ủ điều tr ị (gi ờ u ống thu ốc, s ố l ần ARV ở b ệnh nhân HIV/AIDS. quên/ch ậm u ống thu ốc trong 1 tháng, 3 tháng ĐỐI T ƯỢNG VÀ PH ƯƠ NG PHÁP và 6 tháng g ần đây, x ử trí khi nôn thu ốc, khi NGHIÊN C ỨU gặp tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc ). Nh ững bi ến Đối t ượng nghiên cứu số n ền g ồm tu ổi, gi ới, ngh ề nghi ệp, trình độ 252 b ệnh nhân HIV/AIDS đang khám và điều học v ấn, th ời gian điều tr ị ARV, ng ười h ỗ tr ợ tr ị ngo ại trú t ại B ệnh vi ện A Thái Nguyên. điều tr ị, tình tr ạng hôn nhân, đố i t ượng s ống * Tiêu chu ẩn ch ọn đố i t ượng nghiên c ứu: chung và thu nh ập bình quân/tháng. S ố li ệu - Bệnh nhân HIV/AIDS trên 18 tu ổi. nghiên c ứu được thu th ập vào b ộ câu h ỏi - Bệnh nhân HIV/AIDS có th ời gian điều tr ị th ống nh ất (ph ụ l ục) ARV trên 1 tháng. Xử lý s ố li ệu - Bệnh nhân đồ ng ý tham gia vào nghiên c ứu Số th ống kê mô t ả g ồm t ần s ố và t ỉ l ệ ph ần * Tiêu chu ẩn lo ại tr ừ: tr ăm. Phép ki ểm tra chi bình ph ươ ng được s ử - Bệnh nhân HIV/AIDS không tham gia điều dụng để so sánh các t ỉ l ệ. S ố li ệu được x ử lý tr ị ARV bằng ph ần m ềm th ống kê y h ọc SPSS 16.0. 302 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
3. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 KẾT QU Ả Nh ận xét: trong vòng 3 tháng g ần đây có Đánh giá s ự tuân th ủ điều tr ị ARV c ủa 8,7% b ệnh nhân quên u ống thu ốc, trong đó 20 bệnh nhân HIV/AIDS bệnh nhân (7,9%) quên u ống thu ốc d ưới 9 l ần Bảng 1 : Số l ần dùng thu ốc trong ngày và 2 b ệnh nhân quên u ống thu ốc trên 9 l ần. Số l ần u ống Bảng 4 : Tỉ l ệ quên thu ốc trong 1 tháng g ần đây thu ốc trong Số BN Tỷ l ệ % Số l ần quên thu ốc trong Số BN Tỷ l ệ % ngày Uống thu ốc 1 tháng 248 98,4 2 l ần/ngày <=3 l ần 16 6,3 Uống thu ốc 4-9 l ần 1 0,4 4 1,6 3 l ần/ngày Không quên l ần nào 235 93,3 Tổng 252 100 Tổng 252 100 Nh ận xét : Đa s ố b ệnh nhân u ống thu ốc đúng Nh ận xét: trong vòng 1 tháng g ần đây có 16 qui định 2 l ần/ngày (98%). 4 b ệnh nhân u ống bệnh nhân (chi ếm 6,3%) quên u ống thu ốc thu ốc 3 l ần/ngày do nôn viên thu ốc ho ặc t ự ý dưới 3 l ần/tháng. Đặ c bi ệt có m ột b ệnh nhân chia thu ốc effaviren u ống tr ước khi đi ng ủ do quên u ống thu ốc trên 4 l ần/tháng. thuốc gây bu ồn ng ủ. Cách u ống thu ốc 2 lần/ngày là đúng v ới h ướng d ẫn điều tr ị ARV, Bảng 5 : Tỉ l ệ b ệnh nhân u ống thu ốc ch ậm trong vòng 1 tháng g ần đây ph ải u ống thu ốc cách nhau đúng 12 gi ờ để duy trì n ồng độ thu ốc trong máu ổn đị nh, Th ời gian b ệnh Số BN Tỷ l ệ tránh tình tr ạng ng ộ độ c thu ốc do u ống quá nhân u ống ch ậm thu ốc % gần nhau ho ặc kháng thu ốc do u ống cách Uống ch ậm< 30 phút 106 42,1 nhau xa quá. Uống ch ậm 30phút – 1 gi ờ 18 7,1 Bảng 2 : Tỉ l ệ quên thu ốc trong 6 tháng g ần đây Uống ch ậm 1 – 2 gi ờ 24 9,5 Số l ần quên Số BN Tỷ l ệ % Uống ch ậm > 2 gi ờ 4 1,6 thu ốc trong 6 Không u ống ch ậm 100 39,7 tháng <=18 l ần 46 18,3 Tổng 252 100 > 19 l ần 1 0,4 Nh ận xét : đa s ố b ệnh nhân không u ống thu ốc Không quên l ần 205 81,3 ch ậm ho ặc ch ỉ u ống ch ậm thu ốc trong vòng nào 30 phút (79,8%). Có 4 b ệnh nhân u ống thu ốc Tổng 252 100 ch ậm h ơn gi ờ qui đị nh trên 2 gi ờ. Nh ận xét: điều tr ị HIV/AIDS b ằng thu ốc Khi h ỏi lý do khi ến b ệnh nhân quên ho ặc ARV yêu c ầu ph ải u ống thu ốc th ường xuyên, ch ậm u ống thu ốc ghi nh ận có 94 tr ường h ợp đúng gi ờ, và đều đặ n su ốt đờ i. Trong nghiên (chi ếm 71,8%) quên hay ch ậm u ống thu ốc do cứu c ủa chúng tôi, đa s ố b ệnh nhân không bận, m ải làm nên quên gi ờ uống thu ốc, 28 quên u ống thu ốc (81,3%), t ỉ l ệ b ệnh nhân tr ường h ợp (21,4) là do đi làm xa không mang quên u ống thu ốc d ưới 18 l ần trong vòng 6 theo thu ốc. Đặ c bi ệt có 9 tr ường h ợp (6,8%) tháng g ần đây là 18,3%. Có 01 tr ường h ợp do h ết thu ốc nên không có thu ốc u ống. Không bệnh nhân quên thu ốc trên 19 l ần. có tr ường h ợp nào b ỏ u ống thu ốc do g ặp tác Bảng 3 : Tỉ l ệ quên thu ốc trong 3 tháng g ần đây dụng ph ụ c ủa thu ốc hay do nhà xa không đi Số l ần quên thu ốc trong 3 Số Tỷ l ệ lấy thu ốc được. tháng BN % * Xử trí khi quên hay ch ậm gi ờ u ống thu ốc <=9 l ần 20 7,9 Khi kh ảo sát cách x ử trí c ủa 121 tr ường h ợp > 10 l ần 2 0,8 quên hay ch ậm u ống thu ốc có 101 tr ường h ợp Không quên l ần nào 230 91,3 (83,5%) có x ử trí đúng là u ống ngay khi nh ớ Tổng 252 100 ra và u ống li ều k ế ti ếp theo l ịch n ếu cách 303 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
4. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 nhau trên 4 gi ờ. Có 1 tr ường h ợp ch ậm u ống X2=0,438, OR=1,010, CI=0,996-1,023, thu ốc 6 gi ờ và v ẫn u ống li ều k ế ti ếp theo l ịch. p=0,508 Trong s ố 40 b ệnh nhân (chi ếm 15,9%) b ị nôn Nh ận xét : không có liên quan gi ữa trình độ khi u ống thu ốc ARV có 24 b ệnh nhân có cách văn hóa v ới tuân th ủ điều tr ị ARV xử trí đúng là u ống ngay viên thu ốc khác Bảng 9 : Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và (60%), tuy nhiên v ẫn có 10 tr ường h ợp b ỏ kho ảng cách t ừ nhà đến phòng khám ngo ại trú không u ống thu ốc n ữa (25%). X2=0,252, p=0,616, OR=0,991, CI=0,979 – Bảng 6 : Xử trí khi quên hay ch ậm gi ờ u ống thu ốc 1,003 Số l ần quên thu ốc trong Số Tỷ l ệ Kho ảng Tuân th ủ Không tuân Tổng 1 tháng BN % cách điều tr ị th ủ điều tr ị Uống ngay khi nh ớ ra và u ống 101 83,5 Dưới 20km 222 2 224 li ều k ế ti ếp theo l ịch n ếu cách nhau trên 4 gi ờ Trên 20km 28 0 28 Uống ngay khi nh ớ ra và u ống 1 Tổng 250 2 252 li ều k ế ti ếp theo l ịch k ể c ả 0,8 dưới 4 gi ờ Nh ận xét : không có liên quan gi ữa kho ảng Bỏ đi không u ống thu ốc n ữa 19 15,7 cách đi l ại xa đế n phòng khám v ới tuân th ủ Tổng 252 100 điều tr ị. Một s ố yếu t ố liên quan đến tuân th ủ điều Bảng 10 : Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và tr ị ARV thu nh ập bình quân/tháng c ủa gia đình ng ười nhi ễm HIV/AIDS Bảng 7 : Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và tu ổi Thu nhập/ Tuân th ủ Không tuân Tổng Tu ổi Tuân th ủ Không tuân Tổng tháng điều tr ị th ủ điều tr ị điều tr ị th ủ điều tr ị Dưới 2tri ệu 167 1 168 Dưới 35 tu ổi 172 1 173 Trên 2 tri ệu 83 1 84 Trên 35 tu ổi 78 1 79 Tổng 250 2 252 Tổng 250 2 252 X2=0,252,OR=2,012,CI=0.98-1.033, p=0,616 X2=0,568,OR=2,205,CI=0,98-1,035, p=0,568 Nh ận xét : không có liên quan gi ữa thu nh ập Nh ận xét : K ết qu ả b ảng trên cho th ấy không của gia đình ng ười nhi ễm H v ới tuân th ủ có m ối liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị v ới điều tr ị tu ổi c ủa ng ười b ệnh. Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và tác Bảng 8 : Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và trình độ v ăn hóa dụng ph ụ c ủa thu ốc làm BN ph ải ng ừng thu ốc Trình độ Tuân th ủ Không Tổng Nh ận xét : Có liên quan gi ữa vi ệc g ặp tác VH điều tr ị tuân th ủ dụng ph ụ c ủa thu ốc v ới tuân th ủ điều tr ị điều tr ị ARV. BN g ặp tác d ụng ph ụ nhi ều ph ải t ạm Dưới c ấp 1 45 0 45 ng ừng điều tr ị để đổ i thu ốc thì tuân th ủ điều Trên c ấp 1 205 2 207 tr ị ARV kém h ơn Tổng 250 2 252 Bảng 11 : Liên quan gi ữa tuân th ủ điều tr ị ARV và tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc làm BN ph ải ng ừng thu ốc Tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc Tuân th ủ điều tr ị Không tuân th ủ điều tr ị Tổng ADR làm b ệnh nhân ph ải ng ừng thu ốc 19 1 20 ADR nh ưng b ệnh nhân v ẫn dùng thu ốc 231 1 232 Tổng 250 2 252 X2=4,882, OR=0,082, CI=0,005-1,368, p=0, 027 304 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
5. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 BÀN LU ẬN tr ị. Tác d ụng ph ụ c ủa thu ốc ảnh h ưởng r ất l ớn Về s ự tuân th ủ điều tr ị ARV c ủa b ệnh nhân đến tuân th ủ điều tr ị c ủa b ệnh nhân. HIV/AIDS KẾT LU ẬN Đa s ố b ệnh nhân đều u ống thu ốc đúng 2 Đánh giá s ự tuân th ủ điều tr ị ARV c ủa lần/ngày (98,4%), kho ảng cách gi ữa 2 l ần là bệnh nhân HIV/AIDS 12 gi ờ c ũng được b ệnh nhân th ực hi ện đúng. - 98,4% b ệnh nhân u ống thu ốc đúng 2 Trong 6 tháng g ần đây, t ỉ l ệ quên u ống thu ốc là 18,7%, trong vòng 3 tháng t ỉ l ệ này là 8,7% lần/ngày, cách nhau 12 gi ờ. và trong vòng 1 tháng là 6,7%. Trong s ố các - 81,3% b ệnh nhân không quên u ống thu ốc nguyên nhân khi ến b ệnh nhân quên thu ốc có lần nào trong vòng 6 tháng g ần đây. 71,8% cho r ằng do b ận vi ệc gì đó vào gi ờ c ần - 91,3% b ệnh nhân không quên u ống thu ốc uống thu ốc, có m ột s ố tr ường h ợp không lần nào trong vòng 3 tháng g ần đây. uống thu ốc 1 l ần do h ết thu ốc, thi ếu thu ốc. - 93,3% b ệnh nhân không quên u ống thu ốc Về m ột s ố y ếu t ố liên quan đến tuân th ủ điều lần nào trong vòng 1 tháng g ần đây. tr ị ARV Kết qu ả cho th ấy ở nh ững đố i t ượng có độ - 81,8% b ệnh nhân không u ống ch ậm thu ốc tu ổi d ưới 35 có t ỉ l ệ tuân th ủ trong điều tr ị ho ặc ch ỉ ch ậm u ống thu ốc trong vòng 30 th ấp h ơn nh ững ng ười trên 35 tu ổi. Tuy phút. nhiên, ch ưa có b ằng ch ứng ch ỉ ra có khác - 83,5% b ệnh nhân có x ử trí đúng khi u ống nhau v ề m ức độ tuân th ủ điều tr ị gi ữa 2 nhóm thu ốc ch ậm th ời gian quy đị nh tu ổi này. Nguyên nhân có th ể do nhi ều y ếu t ố Một s ố y ếu t ố liên quan đến tuân th ủ điều khách quan khác nh ư: trình độ v ăn hóa, công tr ị ARV vi ệc làm ăn, ho ặc s ự h ỗ tr ợ c ủa cán b ộ y t ế, ng ười nhà nên s ự tuân th ủ điều tr ị có th ể s ẽ - Không có m ối liên quan gi ữa tuân th ủ điều tốt dù ở b ất k ỳ l ứa tu ổi nào. tr ị v ới tu ổi, trình độ v ăn hóa, thu nh ập bình Mối liên quan gi ữa trình độ h ọc v ấn v ới tuân quân/tháng và kho ảng cách t ừ nhà ng ười b ệnh th ủ điều tr ị: nh ững đố i t ượng có trình độ h ọc đến phòng khám ngo ại trú. vấn trên c ấp 3 thì tuân th ủ điều tr ị t ốt h ơn đối - Có liên quan gi ữa vi ệc g ặp tác d ụng ph ụ c ủa tượng có trình độ h ọc v ấn d ưới c ấp 3. Tuy thu ốc v ới tuân th ủ điều tr ị ARV nhiên s ự khác bi ệt này không có ý ngh ĩa KHUY ẾN NGH Ị th ống kê. Không có s ự khác bi ệt v ề t ỉ l ệ tuân th ủ điều 1. T ăng c ường ho ạt độ ng t ư v ấn v ề tuân th ủ tr ị ở nh ững ng ười có thu nh ập khác nhau. điều tr ị cho ng ười b ệnh. Trong m ỗi l ần tái Trên th ực t ế, thu nh ập bình quân trong gia khám, cán b ộ y t ế c ần khai thác k ỹ cách dùng đình ng ười nhi ễm HIV/AIDS có ảnh h ưởng thu ốc c ủa b ệnh nhân trong tháng v ừa qua để nh ất đị nh đế n m ức độ tuân th ủ điều tr ị c ủa có được nh ững h ướng d ẫn và t ư v ấn k ịp th ời ng ười b ệnh. Tuy nhiên, trong nghiên c ứu c ủa khi ng ười b ệnh tuân th ủ điều tr ị kém (do tác chúng tôi, t ất c ả nh ững ng ười b ệnh này đang dụng ph ụ c ủa thu ốc, gi ờ gi ấc sinh ho ạt không được c ấp phát thu ốc mi ễn phí t ừ các ngu ồn tài tr ợ, h ọ ch ưa ph ải tr ả ti ền thu ốc điều tr ị nên thích h ợp, h ết thu ốc ). vấn đề thu nh ập ch ưa ảnh h ưởng đế n vi ệc ti ếp 2. Nâng cao hi ệu qu ả công tác giáo d ục s ức cận thu ốc trong tuân th ủ điều tr ị ARV. kh ỏe cho ng ười nhi ễm HIV, đặ c bi ệt cần chú Có m ối liên quan gi ữa vi ệc ph ải t ạm ngh ỉ tr ọng h ơn n ữa thông tin v ề tuân th ủ điều tr ị thu ốc ARV do tác d ụng ph ụ g ặp ph ải v ới tuân ARV. T ư v ấn liên t ục v ề tuân th ủ điều tr ị th ủ điều tr ị ARV. Đây là m ột trong nh ững ARV cho b ệnh nhân HIV/AIDS. khó kh ăn khi ến b ệnh nhân khó tuân th ủ điều 305 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
6. Đỗ Lê Thùy Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 89(01/2): 301 – 306 TÀI LI ỆU THAM KH ẢO [6]. Võ Th ị N ăm và Phùng Đức Nh ật (2010). " Tỉ lệ và các y ếu t ố liên quan đến tuân th ủ điều tr ị [1]. B ộ môn D ược lâm sàng, Tr ường đạ i h ọc D ược ARV ở b ệnh nhân HIV/AIDS t ại Thành ph ố C ần Hà N ội (2010), Ch ăm sóc D ược, Nhà xu ất b ản Y Th ơ n ăm 2009 ", T ạp chí Y h ọc Thành ph ố H ồ Chí học. Minh, 14, tr 151-156. [2]. B ộ môn D ược lâm sàng tr ường Đạ i h ọc D ược [7]. Ph ạm V ăn T ường và Nguy ễn Minh Hà N ội (2010), Dược lâm sàng và điều tr ị, Nhà Hạnh(2010), Sự tuân th ủ điều tr ị ARV c ủa ng ười xu ất b ản Y h ọc. nhi ễm HIV/AIDS điều tr ị ngo ại trú và m ột s ố y ếu [3]. B ộ Y t ế (2009), “ Hướng d ẫn ch ẩn đoán và tố liên quan ở 8 qu ận huy ện thành ph ố Hà N ội điều tr ị HIV/AIDS ” năm 2007 , Y h ọc th ực hành, 696, tr 48-52. [4]. B ộ Y t ế (2010), “ Quy ết đị nh s ố 1991/Q Đ- [8]. Lê Minh Tu ấn (2008), Th ực tr ạng tuân th ủ AIDS v ề vi ệc báo cáo tình hình nhi ễm HIV/AIDS điều tr ị ARV c ủa b ệnh nhân HIV/AIDS điều tr ị năm 2009”. ngo ại trú và m ột s ố y ếu t ố liên quan ở 6 qu ận, [5]. Hà Th ị Minh Đứ c và Lê Vinh(2009). " Ki ến huy ện thành ph ố Hà N ội, Lu ận v ăn th ạc s ỹ, tr ường th ức th ực hành v ề tuân th ủ điều tr ị ARV ở b ệnh Đại h ọc Y Hà N ội. nhân HIV/AIDS t ại phòng khám ngo ại trú qu ận 10 [9]. Ủy ban qu ốc gia phòng ch ống HIV/AIDS Thành ph ố H ồ Chí Minh n ăm 2009 " T ạp chí Y h ọc (2010), " Báo cáo đánh giá chi ến l ược qu ốc gia Thành ph ố H ồ Chí Minh,14, tr 163-167. phòng ch ống HIV/AIDS đế n n ăm 2010 và t ầm nhìn đến n ăm 2020 " ABSTRACT ADHERENCE TO ANTIRETROVIRAL AND FACTORS RELATED TO ARV ADHERENCE OF HIV/AIDS OUTPATIENTS AT A HOSPITAL Do Le Thuy * College of Medicine and Pharmacy - TNU Background: Adhenrence to antiretroviral therapy is a vital factor in ARV treatment determining the success of treatment process. After 5 years, the adhenrence to treatment among HIV/AIDS patients at Thai Nguyen Province has not yet been assessed. Objectives: To evaluate the proportion of adherence to antiretroviral therapy and associated factors in HIV/AIDS patients at A Hospital of Thai Nguyen City. Method: A cross-sectional study was carried out among 252 patients have been being treated with ARV at the outpatient clinic of A hospital. The patients were selected by a random sampling and directly interviewed about their socio-economic characteristics, knowledge and practices on adherence to antiretroviral thrapy. Results: The proportion of adhenrence to antiretroviral therapy was 81,3%. The proportion of adhenrence within 3 months was 91,3%. There was no relationship between adhenrence to antiretroviral therapy and age, educational level, average income but there is a relationship between side effects. Conclusion: Education on side effects of ARV are essentially important for the strengthening of adhenrence to treatment. * 306 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên