Chẩn đoán rối loạn toan kiềm
Bệnh nhân nam 19 tuổi, nhập viện vì mệt
Tiền căn: đái tháo đường típ 1
Vài ngày nay, bệnh nhân tự ngưng một số lần tiêm insulin, sau đó có triệu chứng khát và tiểu nhiều.
Khám lâm sàng ghi nhận bệnh nhân không sốt, tim đều, phổi trong
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chẩn đoán rối loạn toan kiềm", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
chan_doan_roi_loan_toan_kiem.pdf
Nội dung text: Chẩn đoán rối loạn toan kiềm
- Bùi Xuân Phúc - Nguyễn Thành Tâm
- Bệnh nhân nam 19 tuổi, nhập viện vì mệt Tiền căn: đái tháo đường típ 1 Vài ngày nay, bệnh nhân tự ngưng một số lần tiêm insulin, sau đó có triệu chứng khát và tiểu nhiều. Khám lâm sàng ghi nhận bệnh nhân không sốt, tim đều, phổi trong.
- Kết quả xét nghiệm: Điện giải đồ máu Na+ 136 mEq/l K+ 4,8 mEq/l Cl- 99 mEq/l Glucose 19 mmol/l BUN 24 mg/dl Creatinin 0,9 mg/dl Khí máu động mạch pH 7,26 pCO2 18 mmHg pO2 128 mmHg HCO3- 8,1 mmol/l TPTNT Glucose + Ketone 4+
- Đọc kết quả khí máu động mạch: Bước 1: pH = 7,26 < 7,35 toan máu - Bước 2: HCO3 = 8,1 mm/l < 22 toan chuyển hóa Bước 3: tính bù của hô hấp PaCO2 dự đoán = (1,5 x 8,1) + 8 = 20 PaCO2 thực tế bằng PaCO2 dự đoán. Bước 4: + - Anion gap máu (AG) = [Na ] + [HCO3-] – [Cl ] = 136 – 8,1 – 99 = 28,9 > 12 tăng anion gap. AG/ HCO3- = (28,9 – 12)/(24 – 8,1) # 1,06 toan chuyển hóa tăng AG đơn thuần KMĐM: Toan chuyển hóa tăng anion gap đơn thuần.
- Nguyên nhân của toan chuyển hóa tăng anion gap: • Suy thận • Toan máu lactic • Nhiễm ceton acid (ĐTĐ, nghiện rượu) • Ngộ độc: salicylates, ethylene glycol, methanol, paraldehyde Đối chiếu lâm sàng: tiền căn đái tháo đường típ 1 không tuân thủ điều trị, đường huyết tăng cao, nước tiểu có ceton dương tính 4+ gợi ý toan chuyển hóa do nhiễm ceton acid. Chẩn đoán: Toan chuyển hóa do nhiễm ceton acid trên bệnh nhân ĐTĐ type 1
- Bệnh nhân nam 60 tuổi nhập viện vì tiêu phân đen. Vài ngày nay bệnh nhân tiêu phân đen và ói khoảng 500 ml máu vào ngày nhập viện. Khám lâm sàng: Bệnh nhân rất đừ, mạch 120 lần/phút, huyết áp 80/50 mmHg, da lạnh ẩm. Tiền căn: xơ gan do rượu Child C, dãn tĩnh mạch thực quản
- Kết quả xét nghiệm: Điện giải đồ máu Na+ 131 mEq/l K+ 4,2 mEq/l Cl- 85 mEq/l Glucose 5,2 mmol/l BUN 69 mg/dl Creatinin 2,45 mg/dl Khí máu động mạch pH 7,1 13,8 mmHg pCO2 103 mmHg pO2 4,1 mmol/l HCO3- TPTNT Ketone Vết Hb máu 6,2 g/dl Lactate máu 20,3 mmol/l
- Đọc kết quả khí máu động mạch: Bước 1: pH = 7,1 < 7,35 toan máu Bước 2: HCO3- = 4,1 mmol/l < 22 toan chuyển hóa Bước 3: tính bù của hô hấp PaCO2 dự đoán = (1,5 x 4,1) + 8 = 14 PaCO2 thực tế bằng PaCO2 dự đoán. Bước 4: anion gap máu (AG) = 131 – 4,1 – 85 = 41,9 > 12 tăng anion gap AG/ HCO3 = (41,9 – 12)/(24 – 4,1) = 1,5 toan chuyển hóa tăng AG đơn thuần
- Nguyên nhân của toan chuyển hóa tăng anion gap: • Suy thận • Toan máu lactic • Nhiễm ceton acid (ĐTĐ, nghiện rượu) • Ngộ độc: salicylates, ethylene glycol, methanol, paraldehyde Lâm sàng: xuất huyết tiêu hóa cấp mức độ nặng, gây tụt huyết áp, gợi ý nhiễm acid lactic do giảm oxy mô.
- Nhận xét: Bệnh nhân có suy thận, tuy nhiên creatinin máu không quá cao nên ít có khả năng gây tích tụ acid gây toan máu. Định lượng acid lactic máu bằng 20,3 mmol/l (bình thường < 4 mmol/l) khẳng định toan máu do acid lactic. Chẩn đoán: Toan chuyển hóa do nhiễm acid lactic trên bệnh nhân XHTH nặng- Xơ gan