Bệnh thuộc hô hấp (Tư liệu day bấm huyệt chữa bệnh)

Nội dung text: Bệnh thuộc hô hấp (Tư liệu day bấm huyệt chữa bệnh)

1. KHÍ CÔNG Y ĐẠO VIỆT NAM BỆNH THUỘC HÔ HẤP Tự học day bấm huyệt chữa bệnh Bệnh phổi Bệnh mũi Bệnh hầu họng Bệnh ho Bệnh đàm suyễn ĐỖ ĐỨC NGỌC 1
2. I.PHƯƠNG PHÁP CHỌN HUYỆT CHỮA BỆNH Phương pháp định bệnh tìm nguyên nhân của đông y phải theo quy luật bát cương : âm, dương, hư, thực, hàn, nhiệt, biểu, lý, và theo luật ngũ hành để bổ hay tả. Do đó, một bệnh, có thể do âm bệnh (thuộc huyết) như lao phổi, đã tổn thương cơ sở, nám hay lủng phổi, có thể do dương bệnh (thuộc khí, hơi thở, không có vi trùng), do dư thừa khí hay huyết thuộc thực chứng hoặc do thiếu khí hay huyết thuộc hư chứng, tính chất bệnh làm cho cơ thể nóng hay lạnh lúc đang bệnh thuộc nhiệt hay hàn, cuối cùng là bệnh còn trong tình trạng nhẹ mới phát hay bệnh nặng đã lâu ngày, thuộc biểu hay lý. Phương pháp chữa bệnh của đông y là đối chứng trị liệu để lập laị quân bình, như âm bệnh lấy dương chữa, (bệnh thuộc huyết lấy khí chữa), dương bệnh lấy âm chữa, (bệnh thuộc khí lấy huyết chữa), hư chứng thì phải bổ, thực chứng thì phải tả, hàn chứng thì phải làm ấm (ôn bổ), nhiệt chứng thì phải làm mát (tả nhiệt, thanh nhiệt). Cách chọn huyệt để chữa : Nhìn vào một công thức chọn huyệt để chữa của một thầy thuốc, người ta có thể biết được trình độ cao thấp của người thầy thuốc. Học giỏi như nhau, nhưng cách chữa khác nhau, nên đông y chia trình độ thầy thuốc thành ba bậc, tùy theo cách chữa : a-Bậc hạ công : Là thầy thuốc chỉ chữa ngọn, thí dụ bệnh ho, sẽ chữa cho hết ho nhanh, có kết qủa ngay, dễ nổi tiếng, mau kiếm tiền. b-Bậc trung công : Là thầy thuốc vừa chữa ngọn, vừa chữa ngừa biến chứng, thí dụ ho đã lâu ngày, phổi đã bị 3
3. yếu sẽ gây biến chứng tổn hại đến thận. Nếu chỉ chữa ngọn là phổi cho hết ho, thì khi phổi vừa hết bệnh thì thận bắt đầu bệnh, cho nên phải vừa chữa ngọn cho hết ho thuộc phổi, cũng phải chữa cả thận để sau này thận khỏi bi bệnh. Như vậy thời gian chữa bệnh ho lâu ngày hơn bậc hạ công. c-Bậc thượng công : Là thầy thuốc vừa chữa ngọn, vừa ngừa biến chứng, vừa chữa nguyên nhân gốc gây ra bệnh. Thí dụ ho lâu không khỏi là phổi yếu, sẽ biến chứng làm thận yếu, nên khi ho làm mệt, nhưng còn phải chữa cả nguyên nhân gây ra bệnh ho, theo ngũ hành tạng phủ, có thể do chức năng của gan, của tim, của tỳ vị, nên cần phải tìm nguyên nhân. Như vậy cách chữa sẽ khó hơn. Thầy bậc thượng công phải giỏi lý luận biện chứng, am hiểu công dụng của huyệt, để chọn thật ít huyệt nhưng đầy đủ khả năng chữa ngọn, ngừa biến chứng và chữa được cả gốc bệnh mà các huyệt đã chọn không tương phản, không phạm ngũ hành. Nếu các huyệt tương phản, phạm ngũ hành, thì bệnh hư sẽ thêm hư, bệnh thực sẽ thêm thực, bệnh nhẹ sẽ bị trở nặng nguy kịch hơn. Cho nên thầy thuốc ít kinh nghiệm chữa bệnh không dám áp dụng theo cách của bậc thượng công. Đây là một tài liệu học tập kinh nghiệm chữa bệnh, nên các huyệt cũng được trình bầy theo công dụng của một đơn huyệt để chữa ngọn, phổi hợp huyệt vừa chữa ngọn vừa ngừa biến chứng, hoặc phối hợp huyệt để chữa ngọn, chữa gốc, hoặc một công thức đầy đủ như một toa thuốc bắc gồm các vị quân, thần , tá, sứ, phối hợp lại để chữa cả ngọn, biến chứng và gốc bệnh. Toa thuốc gồm các vị quân thần tá sứ là gì ? : Vị thuốc dùng làm quân (vua) là vị chủ lực để chữa bệnh, vị thuốc dùng làm thần trợ giúp cho quân phát huy 4
4. sức mạnh, vị thuốc dùng làm tá để điều chỉnh gia giảm để ngừa biến chứng tránh công phạt, vị thuốc dùng làm sứ (sứ giả) là chất dẫn thuốc đến cơ quan tạng phủ nào có bệnh cần chữa, vì thế trong toa thuốc bắc nếu có nhiều vị thuốc tương phản gây công phạt, thì thường dùng cam thảo để làm vị tá có tính chất hòa giải ngừa biến chứng do thuốc. Cách chọn huyệt theo quân thần tá sứ khó hơn một toa thuốc bắc, vì thuốc bắc, các vị quân thần tá sứ bỏ nấu chung một lần thành một dung dịch rồi uống . Còn chọn huyệt xong, phải châm huyệt nào trước huyệt nào sau phải theo thứ tự, sai thứ tự là sai bài thuốc. Thí dụ có 4 huyệt 1,2.3,4., giống như số mật mã, có bệnh phải dùng mật mã 1234, có bệnh phải dùng mật mã 2341.. các số hoàn toàn khác nhau. Cho nên hiệu năng của một đơn huyệt chữa được bệnh này, nhưng phổi hợp huyệt thành nhị hợp huyệt lại chữa bệnh khác, phổi hợp thành tam tứ hợp huyệt lại chữa bệnh khác nữa. Khi học huyệt để chữa bệnh, phải biết công dụng của đơn huyệt, công dụng của phối hợp huyệt. Chúng ta tìm hiểu một công thức phổi hợp huyệt của các vị danh y cổ đại trong bệnh sau đây để biết cách lý luận và chọn huyệt chữa chính xác như thế nào của một bậc thầy thượng công : BÀI THUỐC 1: Trừ Hen suyễn : Lý Phế Hóa Đờm Phương Chẩn đoán bệnh : Ho trong họng có tiếng hen, thở gấp, khó thở, nằm không thở được, rêu lưỡi nhớt, mạch hoạt. Chọn 6 huyệt chữa : 5
5. Du phủ, Thiên đột, Chiên Trung, Phế du, Túc tam lý, Trung quản. Công dụng : Tuyên phế khí, hóa đờm, bình suyễn. Cách dùng huyệt : (Tả) xThiên đột, xTrung quản, lưu kim 15 phút. Du phủ, Phế du, Chiên trung, Túc tam lý bình bổ bình tả, lưu kim 30 phút. 6
6. Cách lý luận biện chứng tìm nguyên nhân: Nguyên nhân bệnh hen suyễn : -Do sự khí hóa của tạng phủ kém (yếu tố thuộc nội khí) Phế yếu (ngọn) không đủ tân dịch. Gốc là Tỳ không chuyển hóa dưỡng trấp thành chất bổ. Thận yếu do biến chứng của phế, nên không chuyển hóa thủy dịch, bị đình đọng ngưng tụ thành đờm ở phổi. -Do bị nhiễm ngoại cảm tà khí thời tiết. (yếu tố thuộc ngoại khí lục dâm ). -Do ăn uống thất thường (yếu tố thuộc tinh). -Do tình chí mất điều hòa, lao nhọc qúa độ (yếu tố thuộc thần) Kết luận: Bệnh do nguyên nhân gốc là hư chứng. Nguyên nhân ngọn là thực chứng. Thời kỳ mãn tính thuộc lý, cảm nhiễm thuộc ngọn, nên chữa gốc là chính, kiêm trị ngọn. Lý luận trong cách dùng huyệt : Huyệt Chiên trung là huyệt hội của khí, phổi hợp với Thiên đột có công dụng giáng khí bình suyễn. Phế du là nơi rót vào của phế khí có tác dụng làm lưu thông khí của phổi chuyển hóa dưỡng trấp thành huyết. Du phủ thuộc kinh Thận công dụng giáng nạp phế khí, tiêu đờm. Túc tam lý là hợp huyệt của kinh Vị chữa bệnh cho phủ. Trung quản là Mộ huyệt của Vị (dương bệnh ở âm, dùng âm chữa dương). Phổi hợp 2 huyệt này làm chuyển hóa trung tiêu, giáng vị khí, thăng thanh phế khí, chuyển hóa tân dịch, tiêu đờm, vừa làm tiêu ngọn, vừa bổ gốc thì tự nhiên hen suyễn sẽ hết. 7
7. BÀI THUỐC 2 : Trừ hen suyễn : Thiên đột chỉ suyễn phương. Chẩn đoán bệnh : Suyễn thở gấp, đoản hơi, tức ngực, há miệng so vai.. Chọn 7 huyệt chữa : Thiên đột, Triền cơ, Hoa cái, Chiên trung, Nhũ căn, Kỳ môn, Khí hải. Công dụng : Giáng khí bình suyễn, điều lý khí cơ. 8
8. Cách dùng huyệt : Tả xThiên đột, xTriền Cơ, xHoa cái, xChiên trung, lưu kim 30 phút. Nhũ căn, Kỳ môn, bình bổ bình tả, lưu kim 15 phút. Khí hải cứu bổ 30 phút. Cách lý luận biện chứng tìm nguyên nhân : Phế khí thông giáng là khỏe mạnh, nếu khí phế thượng nghịch làm phát chứng suyễn thở gấp, những nguyên nhân làm cho phế khí không giáng có thể do tắc khí giữa thượng tiêu và trung tiêu, có thể do can khí nghịch làm cho khí thăng giáng không điều hòa. Lý luận trong cách dùng huyệt : Huyệt Khí hải, Chiên trung là 2 huyệt của Nhâm mạch thuộc âm dùng để chữa dương bệnh (phế khí thuộc dương) giúp cho thông khí và nạp đủ khí dùng làm quân, huyệt Thiên đột, Triền cơ, Hoa Cái cũng trên mạch Nhâm làm giáng khí bình suyễn rất quan trọng dùng làm thần. Huyệt Nhũ căn thuộc kinh Vị chủ giáng. Kỳ Môn là mộ huyệt của kinh Can chủ thăng, phổi hơp 2 huyệt này là tá để điều lý khí cơ, thăng giáng đúng mức giúp cho phế khí được thông, thì bệnh suyễn tự hết. Huyệt Kỳ môn cũng là huyệt phá khí huyết kết tụ như bướu, hạch, 9
9. đàm, cholesterol, huyệt Nhũ căn thuôc kinh Vị là mẹ của kinh Phế dẫn trược khí của thức ăn đi xuống để không làm hại phế khí, nên có công dụng làm sứ. II.NHỮNG ĐƠN HUYỆT LIÊN QUAN ĐẾN PHỔI : Những đơn huyệt thuộc Kinh Phế dùng để chữa ngọn, những đơn huyệt ngoài kinh Phế cũng liên quan đến bệnh phổi là do sự khí hóa ngũ hành tạng phủ ảnh hưởng truyền kinh như mẹ truyền con trong chứng hư hay thực, hoặc bệnh do ngũ hành tương khắc, nên đơn huyệt ngoài kinh phế có thể dùng để ngừa biến chứng, có thể dùng chữa gốc bệnh, vì nó có liên quan đến các tạng phủ khác, tùy theo cách định bệnh mà chọn huyệt chữa phù hợp với căn bệnh nhất mà không phạm ngũ hành. A-Đơn huyệt thuộc kinh Phế : Trên Kinh Phế có 11 huyệt, công dụng của từng huyệt khác nhau như sau : Trung Phủ : Trị ho, suyễn, đau ngực liên quan đến phế tỳ. Vân môn : Trị ho, suyễn, đau ngực do phế. Xích trạch, Khổng tối : Trị ho suyễn Thiên phủ : Trị suyễn liên quan đến gan. Hiệp bạch : Trị ho tức ngực, liên quan đến tâm. Liệt khuyết : Trị ho, suyễn, đau họng. Kinh Cừ, Thái uyên : Trị ho, suyễn, đau họng, đau ngực. Ngư tế : Trị ho, đau họng, mất tiếng. Thiếu thương : Trị ho, đau họng liên quan đến kinh Vị. 10