Bài giảng Lý thuyết xác suất và thống kê ứng dụng - Chương 7: Kiểm định một phân phối và bảng tương liên

Nội dung text: Bài giảng Lý thuyết xác suất và thống kê ứng dụng - Chương 7: Kiểm định một phân phối và bảng tương liên

1. Ch ươ ng 7 Ki m ñ nh m t phân ph i và b ng t ươ ng liên 111 7.4. Xác ñnh m c liên k t trong d ch t h c b ng kim ñnh χχχ² Trong d ch t h c, t m quan tr ng c a s liên k t gi a hàng và c t trong b ng t ươ ng liên còn ñưc xem xét b i: 1) nguy c ơ t ươ ng ñi (RR) và 2) t su t chênh (OR). Nu ta có b ng t ươ ng liên 2 ×2 nh ư sau: Bnh Tng s Nhân t + - + a b a + b - c d c + d Tng s a + c b + d n Ta có: a a / b ad + OR = = RR = a b c / d bc c c + d 7.4.1. Nghiên c u ct ngang (cross sectional studies) Mc ñích c a nghiên c u c t ngang là tìm ra m i liên h gi a y u t nguy c ơ và b nh; t c là so sánh t n su t m c b nh c a nhóm có ti p xúc và không ti p xúc. Trong nghiên c u này toàn b các phép ño ph i th c hi n trong th i ñim nh t ñnh. Ví d 7.7: T l bò m c b nh viêm vú gi a 2 tr i (A và B) có s sai khác có ý ngh ĩa hay không? Bi t r ng sau khi ki m tra 96 bò tr i A và 72 bò tr i B trong 1 ngày th y s l ưng bò m c b nh viêm vú t ươ ng ng là 36 và 10. Gi thi t H 0: T l bò m c b nh viêm vú hai tr i là nh ư nhau v i ñi thi t H 1: T l bò m c bnh viêm vú 2 tr i là khác nhau. Nu s d ng phép th χ² ta ñưc giá tr χ²TN = 11,535; giá tr χ²(0,05; 1) = 3,841. Kt lu n: Vì χ²TN > χ² t i h n nên có th k t lu n r ng t l bò m c b nh viêm vú hai tr i là khác nhau. Mt khác ta có t su t chênh OR = (36 ×62)/(60 ×10) = 3,72; t c là s bò mc b nh viêm vú tr i A cao g p 3,72 l n so v i s bò m c b nh tr i B. 7.4.2. Tin c u (cohort studies) Trong nghiên c u này ñng v t ñưc chia thành 2 nhóm; m t trong hai nhóm s ti p xúc v i yu t nguy c ơ c a b nh, nhóm còn l i là ñi ch ng. Theo dõi trong m t th i gian ñ xác ñnh s xu t hi n b nh hai nhóm. C ăn c vào k t qu thu ñưc ñ k t lu n gi a y u t nguy c ơ và t l m c b nh. Chính vì v y nghiên c u này ñưc g i là ti n c u (cohort studies).
2. 112 Thi t k thí nghi m Ví d 7.8: Xem xét ví d 7.5, t m t ñàn tr ưc khi cho ti p xúc v i ngu n b nh, ch n ra 10 ñng vât thí nghi m (tiêm vc xin) và 10 ñng v t ñi ch ng (không tiêm vc xin). S ñng vt này sau khi cho ti p xúc v i ngu n b nh ta thu ñưc k t qu nh ư trong b ng sau. Li u v c xin có làm gi m t l ch t hay không? Kt qu Thu c Sng Ch t Tng hàng Vc xin 9 1 10 ði ch ng 2 8 10 Tng c t 11 9 20 Nu s d ng phép th chính xác c a Fisher ta có xác su t P = 0,005477076 Kt lu n: Vi xác su t này, gi thi t H 0 b bác b . ðiu này ch ng t vc xin ñã làm gi m t l ch t. Bên c nh ñó, nguy c ơ t ươ ng ñi RR = (9/10)/(2/10) = 4,5. Hay nói mt cách khác ñng v t s d ng vc xin m c ñ s ng sót g p 4,5 l n so v i ñng v t không dùng vc xin. 7.4.3. Nghiên c u - b nh ch ng hay hi c u (case-control studies) Trong nghiên c u b nh - ch ng hay h i c u, các nhóm ñng v t nhi m b nh và không nhi m bnh ñưc ch n ra, sau ñó ta ñánh giá trong quá kh ñng v t ñã ti p xúc v i y u t nguy c ơ nh ư th nào. Vì v y nghiên c u b nh - ch ng mang ý ngh ĩa ca m t hi c u. Ví d 7.9: Trong m t nghiên c u, có 62 bò s a ñưc ch n ñoán ung th ư bi u mô m t và 124 không m c ñưc ch n ng u nhiên t qu n th . Có m i liên h nào gi a gi ng bò và t l m c bnh ung th ư bi u mô m t hay không? N u s li u thu th p ñưc nh ư sau: Gi ng Mc b nh Không m c b nh Tng s Hereford 44 63 107 Gi ng khác 18 61 79 Tng s 62 124 186 Gi thi t H 0: Không có m i liên h gi a gi ng và t l m c b nh v i ñi thi t H 1: Có m i liên h gi a b nh và gi ng S d ng phép th χ², ta có χ²TN = 6,876 và χ² (0,05;1) = 3,841. Kt lu n: Vì χ²TN > χ² t i h n nên ta bác b H 0 ch p nh n H 1; ch ng t có m i liên h gi a gi ng và bnh. T su t chênh OR = (44 ×61)/(18 ×63) = 2,37. Hay nói cách khác gi ng Hereford m c bnh ung th ư bi u mô m t cao h ơn 2,37 l n so v i các gi ng khác.
3. Ch ươ ng 7 Ki m ñ nh m t phân ph i và b ng t ươ ng liên 113 7.5. Bài t p 7.5.1 Mt trung tâm thu tinh nhân t o ti n hành th nghi m 3 ph ươ ng pháp th tinh nhân t o khác nhau. T l ph i có ch a 3 ph ươ ng pháp thu ñưc nh ư sau: ph ươ ng pháp I, có 275 bò có ch a t 353 bò tham gia thí nghi m; t ươ ng t ph ươ ng pháp II, các con s này l n l ưt là 192 và 256 con, ph ươ ng pháp III là 261 và 384 con. T l th tinh thành công 3 ph ươ ng pháp này có khác nhau hay không? 7.5.2 Ch n mu ng u nhiên th h con c a bò lang Shorthorn thu ñưc k t qu sau ñây: 82 con màu lông ñ, 209 con lang và 89 con tr ng. Phân b màu lông ca bò có tuân theo gi thi t r ng màu lông ñưc xác ñnh b i m t c p allen tr i không hoàn toàn? Bi t r ng tr i không hoàn toàn là tr ưng h p có m t allen tr i và d h p t th hi n s nh h ưng c a ñng th i c 2 allen. 7.5.3 Mt thí nghi m ñưc ti n hành nh m ñánh giá s liên h gi a t l viêm n i m c t cung và gi ng. Trong t ng s 700 bò s a trong nghiên c u thu n t p (cohort studies), có 500 con gi ng Holstein Friesian và 200 con gi ng Jersey. K t qu nghiên c u thu ñưc nh ư sau: Viêm n i m c t cung Tng s Có Không Gi ng Holstein 100 400 500 Jersey 10 190 200 Tng s 110 590 700 Có s liên h gi a t viêm n i m c t cung và các gi ng hay không?